ကဗ်ာသေဘာတရား (မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ)

စကားနဲ႔ေမွာ္အတတ္ (စာ ၁၂ မွ ၁၈)

ကမ႓ာဦးေခတ္ ကဗ်ာကို စာနဲ႔ေရးသားထားတဲ့ ေရွးေခတ္စာေပေတြထဲမွာ ေလ့လာလို႔ရမယ္မဟုတ္ဘူး။ သူ႔သဘာဝကိုယ္၌က စာနဲ႔ေရးထားတာမဟုတ္ဘူး။ စာေပမတိုင္မီေခတ္က ျဖစ္ေပတယ္။ ခၽြင္းခ်က္ထားရမယ့္ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာသာ စာနဲ႔ခ်ၿပီးေရးထားျခင္းျဖစ္တယ္။ ကေန႔ေခတ္ရွိ လူ႐ိုင္းေတြရဲ႕ႏႈတ္ဖ်ားေပၚမွာ ေတြ႔ရွိေနတဲ့အတိုင္းပဲ ေလ့လာရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေၾကာင္း ဘာတခုမွမသိဘဲနဲ႔လည္း ဒီလူေတြရဲ႕ကဗ်ာကို နားလည္ႏိုင္မယ္မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ၿပီး ကဗ်ာဆိုတာ ထူးျခားတဲ့စကားတမ်ိဳးျဖစ္ေပတယ္။ ကဗ်ာရဲ႕ ရင္းျမစ္မူလကို ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ စကားရဲ႕ရင္းျမစ္မူလကို ေလ့လာရလိမ့္မယ္၊ ဒါဟာလည္း လူသားကိုယ္တိုင္ရဲ႕ ရင္းျမစ္မူလကိုပဲ ေလ့လာရလိမ့္မယ္လို႔ ဆိုလိုတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ စကားဆိုတာ လူ႔ရဲ႕ထူးျခားတဲ့ဝိေသသ လကၡဏာေတြထဲက တခုျဖစ္ေနတာကိုး။ အစဆီကိုပဲ ျပန္ၿပီးေကာက္ၾကရေပလိမ့္မယ္။


လူ ဘယ္လိုေပၚလာတယ္ဆိုတာကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ နားလည္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ အလွမ္းေဝးလ်က္ပဲ ရွိၾကေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြ သေဘာတူညီထားတဲ့ အေျခခံအခ်က္တခ်က္ျဖင့္ ရွိရဲ႕။ လူဟာ အဓိကသေဘာလကၡဏာၾကီး ႏွစ္ရပ္အားျဖင့္ တိရိစၧာန္ေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေနတယ္။ လက္နက္ကိရိယာနဲ႔ ဘာသာစကားပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၁။ ။ ဂ်ီ အဲလိေယာ့ စမစ္ "လူအဆင့္ဆင့္ ျဖစ္ေပၚလာပံု" ၁၉၂၄။ ဖရက္စရစ္ အိန္ဂဲလ္ "သဘာဝရဲ႕အႏုပဋိေလာမ" ၁၉၄၀။ ေက ျဗဴခါ "Arbeit and Rhythmus" ၁၈၉၆။ အာရ္ ေအ အက္စ္ေပးဂ်က္ "လူ႔စကား" ၁၉၃၀)

ပ႐ိုင္းမိတ္ (ေမ်ာက္ စတဲ့ မူလသတၱဝါ)ေတြက အနိမ့္စား ေက်ာ႐ိုးပါတဲ့ သတၱဝါေတြနဲ႔ ျခားနားေနတဲ့အခ်က္ကေတာ့ မတ္မတ္ရပ္ႏိုင္ျခင္းနဲ႔ ေရွ႕ေျခေတြကို လက္အျဖစ္ အသံုးျပဳတတ္ျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ ဒီျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈဟာ ဦးေႏွာက္ထဲက ဆံုလည္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားရဲ႕ တဆင့္ဆင့္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာမႈ ပါဝင္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္က ထူးျခားတဲ့အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရျခင္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔တေတြဟာ ေတာတြင္းတိရိစၧာန္မ်ားျဖစ္ေလေတာ့ သစ္ပင္ေပၚေနရတယ္ဆိုရင္ ဖ်ပ္လပ္ဖို႔၊ အျမင္နဲ႔အထိအေတြ႔ က်က်နနပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔၊ မ်က္ေစ့ႏွစ္လံုးနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ ၾကည့္ျမင္တတ္ဖို႔၊ ၾကြက္သားနဲ႔ အေသးစိတ္ခ်ဳပ္ကိုင္တတ္ဖို႔ လိုလာတယ္။ လက္ေတြ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္လာတာနဲ႔တၿပိဳင္နက္ ဦးေႏွာက္ကို ျပႆနာအသစ္ေတြ၊ အလားအလာအသစ္ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေစရတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ စကတည္းကပဲ လက္နဲ႔ဦးေႏွာက္ အဓိကဆက္သြယ္မႈ ရွိခဲ့တယ္။

လူဟာ ပ႐ိုင္းမိတ္ေတြမွာ ဒုတိယအျမင့္မားဆံုးျဖစ္တဲ့ လူေမ်ာက္ေတြနဲ႔ျခားနားတဲ့အခ်က္ကေတာ့ လမ္းေလွ်ာက္တတ္ျခင္းနဲ႔ မတ္တတ္ရပ္ႏိုင္ျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ လမ္းေလွ်ာက္တတ္တာဟာ သစ္ေတာထဲက ထြက္လာေတာ့ ေျမၾကီးေပၚကို ဆင္းခဲ့ရလို႔ လို႔ အခ်ိဳ႕က ယူဆတယ္။ ဘယ္လိုေၾကာင့္ပဲျဖစ္ေစ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ လူမွာ လက္နဲ႔ေျခ လုပ္ငန္းပိုင္းျခားမႈ ၿပီးျပတ္လို႔သြားျခင္းပါပဲ။ လူ႔ရဲ႕ ေျခေခ်ာင္းေလးေတြဟာ ကိုင္ဖမ္းႏိုင္စြမ္း ကင္းမဲ့လို႔သြားတယ္။ လူ႔ရဲ႕လက္ေခ်ာင္းေလးေတြဟာ ေမ်ာက္ေတြမွာမရွိတဲ့ အေသးစိတ္ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ လုပ္ႏိုင္စြမ္း ရွိလာတယ္။ ေမ်ာက္ေတြဟာ တုတ္တို႔ ခဲတို႔ကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္ပါရဲ႕။ ဒါေပမယ့္ လူ႔ရဲ႕လက္ကသာ ဒါေတြကို လက္နက္ကိရိယာေတြျဖစ္ေအာင္ ပံုေဖာ္ႏိုင္စြမ္းရွိေလတယ္။

ဒီအဆင့္ဟာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးမယ့္အဆင့္ျဖစ္တယ္။ ေနထိုင္မႈ နည္းလမ္းအသစ္တခုကို ဒါက လမ္းဖြင့္ေပးခဲ့တယ္။ လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုင္ေဆာင္ၿပီး သူဟာ ကိုယ့္အစားအစာကို ယူစား႐ံုမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ထုတ္လုပ္လို႔လာတယ္။ သဘာဝက ေပးကမ္းထားတာကို ဆြဲယူ႐ံုမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေျမကိုတူး၊ အပင္စိုက္၊ ေရေလာင္း၊ အသီးအႏွံရိတ္၊ အေစ့ေတြကိုၾကိတ္၊ မုန္႔ဖုတ္လို႔လာတယ္။ သူဟာ သဘာဝကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လက္နက္ကိရိယာေတြကို သံုးလာတယ္။ သဘာဝကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ၾကိဳးစားရင္း သဘာဝဆိုတာ သူ႔ဆႏၵနဲ႔ သီးျခားကင္းလြတ္ၿပီး ကိုယ္ပိုင္နိယာမတရားေတြနဲ႔ပါလားလို႔ သေဘာေပါက္လာတယ္။ သခၤါရတရားတို႔ ျဖစ္ၾက ပ်က္ၾကပံုကို သိျမင္လာတာနဲ႔အမွ် ဒါေတြျဖစ္ပ်က္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ကိုပါ သိနားလည္လာတယ္။ သဘာဝရဲ႕နိယာမတရားေတြရဲ႕ ႐ုပ္ဘဝလိုအပ္ခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳလာတာနဲ႔အမွ် မိမိအလိုကိစၥျပည့္ဝေရးအတြက္ သူတို႔ကို အသံုးခ်ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိကိုပါ ရရွိလို႔လာတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ေက်းကၽြန္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သခင္ျဖစ္လာၿပီးျဖစ္တယ္။

အျခားတဖက္ကလည္း နိယာမတရားေတြရဲ႕႐ုပ္ပိုင္းလိုအပ္ခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ မစြမ္းႏိုင္ဘဲရွိတာနဲ႔အမွ် မိမိပတ္ဝန္းက်င္က ကမ႓ာၾကီးကို စိတ္ဆႏၵေစစားမႈနဲ႔ ေျပာင္းလဲလို႔ရႏိုင္ေတာ့မွာလို႔ ႐ႈျမင္လာတယ္။ ဒါဟာ ေမွာ္အတတ္ရဲ႕အေျခခံပါပဲ။ ေမွာ္အတတ္ဆိုတာဟာ တကယ့္အတတ္ရဲ႕ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ေတြကို အစားထိုးစရာ လွည့္စားတဲ့အတတ္လို႔ ေဖာ္ျပရလိမ့္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဒိထက္ တိတိက်က်ဆိုရရင္ တကယ့္အတတ္ကို စိတ္ပိုင္းအျမင္နဲ႔က်င့္သံုးျခင္းပါပဲ။ ေမွာ္အတတ္နဲ႔ စီရင္တယ္ဆိုရာမွာ အ႐ိုင္းအစိုင္းလူေတြဟာ သူတို႔ျဖစ္ေစလိုတဲ့သဘာဝျဖစ္ရပ္ကို အတုခိုးျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ မိမိတို႔ရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္မွာ မိမိတို႔ရဲ႕ဆႏၵကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾကည့္ၾကျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ မိုးကို လိုခ်င္ရင္ တိမ္ေတြစု႐ံုးေနၾကဟန္၊ မိုးခ်ံဳးဟန္၊ မိုးတဖြဲဖြဲရြာက်ဟန္ အတုခိုးၿပီး ျပဳလုပ္တဲ့အကကို ကၾကတယ္။ ဒီတိုင္းျပည္မွာေတာင္မွ တခ်ိဳ႕ေတာက်တဲ့နယ္ေတြမွာ ရန္သူရဲ႕႐ုပ္ပံုကို ဖေယာင္းနဲ႔ျပဳလုပ္ၿပီး အပ္ကေလးေတြ ထိုးသြင္းတာတို႔၊ မီးေပၚမွာ အရည္ေပ်ာ္ေစတာတို႔ စသျဖင့္ ျပဳလုပ္တဲ့လူေတြအေၾကာင္း ရံဖန္ရံခါ ၾကားၾကရတယ္။ ဒါဟာ ေမွာ္အတတ္ပါပဲ။ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့အျဖစ္ (မုန္းေနတဲ့သူ ေသျခင္း)ကို အတုျပဳလုပ္ျခင္းပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၂။ ။ေဂ် ဘီ ဟယ္ရီဆန္ "ေရွးေခတ္ အႏုပညာနဲ႔က်င့္ထံုး" ၁၉၁၃)

အစပိုင္းမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးအလုပ္ဟာ စုေပါင္းအလုပ္ျဖစ္တယ္။ လက္ေတြအမ်ားၾကီး အတူစုေပါင္းလုပ္ကိုင္ၾကတာပဲ။ အဲဒီလိုအေျခအေနေတြမွာ လက္နက္ကိရိယာေတြ သံုးျပဳလာတာေၾကာင့္ ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္းအသစ္တခု ျဖစ္ေပၚလာေစတယ္။ တိရိစၧာန္ေတြရဲ႕ေအာ္သံေတြဟာ အင္မတန္ေဘာင္က်ဥ္းတယ္။ လူမွာက်ေတာ့ အသံပီျမည္ၿပီးလာတယ္။ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့လူစုရဲ႕လႈပ္ရွားမႈေတြကို ထိန္းကိုင္ေပးတဲ့ နည္းလမ္းတရပ္အျဖစ္ အသံုးခ်ၿပီး စနစ္တက် ျဖစ္ေစခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လက္နက္ကိရိယာေတြ တီထြင္ရင္း လူဟာ စကားကိုပါ တီထြင္ခဲ့တယ္။ ဒါမွာလည္း လက္နဲ႔ဦးေႏွာက္ အဆက္အသြယ္ကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ၾကရျပန္တယ္။

ကေလးငယ္ေလးတဦး ကစားစရာ တူတေခ်ာင္းကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ ပထမဆံုးအၾကိမ္ ၾကိဳးပမ္းေနပံုကိုၾကည့္ရင္ ကမ႓ာဦးဆီက လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုင္တြယ္ဖို႔ၾကိဳးပမ္းၾကရာမွာ ဘယ့္ကေလာက္ စိတ္ဓါတ္အင္အား အသံုးျပဳရွာၾကရမယ္ဆိုတာကို ခန္ပမွန္းလို႔ၾကည့္ႏိုင္တယ္။ သူငယ္တန္း ဂီတအဖြဲ႔တခုက ကေလးငယ္ေတြလို လူစုဟာ အတူလုပ္ကိုင္ၾကရာမွာ ေျခလက္ေတြ လႈပ္ရွားတိုင္း၊ တုတ္ေတြ ေက်ာက္ခဲေတြကို ေထာင္းထုတိုင္း အားလံုး တညီတညာ ရြတ္ဆိုၾကတဲ့ မပီတပီေအာ္သံနဲ႔ စည္းဝါးကိုက္ေပးၾကေပလိမ့္မယ္။ အဲဒီလို ပါးစပ္က လိုက္ေပးမႈမပါဘဲ အလုပ္လုပ္လို႔ ရမယ္မဟုတ္ဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ စကားဟာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးလက္ေတြ႔နည္းလမ္းအျဖစ္ ထြက္ေပၚခဲ့ရတာပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၃။ ။ဘီ မာလီေနာ့စတီး "သႏၲာဥယ်ာဥ္မ်ားနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ေမွာ္စြမ္း" ၁၉၃၅ တြဲ ၂၊ စာ ၂၃၂။ စီ ေဂ် ေအာ့ဂ္ဒင္နဲ႔ အိုင္ ေအ ရစ္ခ်ဒ္တို႔ရဲ႕ "အဓိပၸါယ္ရဲ႕အဓိပၸါယ္" ၁၉၂၇ မွ 'ကမ႓ာဦးေခတ္ ဘာသာစကားမ်ားမွ အဓိပၸါယ္ျပႆနာ')

လူသားရဲ႕ကၽြမ္းက်င္မႈ တိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ် ပါးစပ္နဲ႔လိုက္ေပးရတာလည္း လက္ေတြ႔လိုအပ္ခ်က္အျဖစ္က ရပ္စဲသြားတယ္။ အလုပ္သမားေတြဟာ တဦးခ်င္း လုပ္ကိုင္ႏိုင္လာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈကိရိယာကေတာ့ ေပ်ာက္ပ်က္မသြားဘူး။ တကယ့္အလုပ္ကို မစတင္ခင္ ကၾကတဲ့ ဇာတ္တိုက္မႈတခုအေနနဲ႔ က်န္ရစ္ခဲ့တယ္။ အရင္က လုပ္ငန္းနဲ႔ခြဲခြါလို႔ မရစေကာင္းတဲ့ စုေပါင္းခ်ိန္ကိုက္ယူရတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ျပန္လည္ကျပၾကတဲ့ အကတမ်ိဳးပါပဲ။ ဒါဟာျဖင့္ ကေန႔အထိ အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြ ကျပလို႔ေနၾကေသးတဲ့ သ႑ာန္တု ကကြက္ပဲေပါ့။

တခ်ိန္ထဲမွာ စကားဟာ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းလာတယ္။ လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုယ္တြယ္ေရးမွာ လိုက္ဖက္လုပ္ရတဲ့ လမ္းညႊန္တခုအျဖစ္နဲ႔ စတင္ခဲ့ရာက က်ေနာ္တို႔နားလည္ေနတဲ့ ဘာသာစကားမ်ိဳး ျဖစ္လာပါတယ္။ လံုးဝ ပီပီျမည္ျမည္ရြတ္ဆိုရတဲ့၊ လံုးဝ အသိနဲ႔ွယွဥ္တဲ့ တဦးနဲ႔တဦး ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္း ျဖစ္လာတယ္။ သ႑ာန္တုအကမွာေတာ့ ရြတ္ဆိုရတဲ့အပိုင္းအျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရွိေနၿပီး ေမွာ္အတတ္ဆိုင္ရာက႑ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားေသးတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဘာသာစကားအားလံုးမွာ ေျပာပံုေျပာနည္း ႏွစ္နည္း ေတြ႔ၾကရတယ္။ အခ်င္းခ်င္း ေန႔စဥ္ သာမန္ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္းျဖစ္တဲ့ ႐ိုး႐ိုးစကားရယ္၊ ပိုမိုေလးနက္ၿပီး စုေပါင္းရြတ္ဆိုရတာနဲ႔ ပိုမိုသင့္ျမတ္တဲ့၊ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္တဲ့၊ နိမ့္ျမင့္သံ ညီညြတ္တဲ့၊ ေမွာ္သေဘာပါတဲ့ အသံုးအႏႈန္းတခုျဖစ္တဲ့ ကဗ်ာစကားရယ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

(ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါမယ္)