စကားနဲ႔ေမွာ္အတတ္ (စာ ၂၄ မွ ၃၁)
ေအာက္ပါကေတာ့ နယူးဟီပ႐ိုက္ဒိစ္က ေတးတပုဒ္ျဖစ္ၿပီး ေက်ာက္ေဆာင္ထဲမွာ ေနတယ္ဆိုတဲ့ မိန္းမႏွစ္ဦးဆီ ရည္ညႊန္းသီဆိုဟန္ ေရးဖြဲ႔ထားတယ္။
"ေတးသီဆိုေနတယ္။ ေတးသံ ေအာ္ျမည္ေနတယ္။
သင္း ငါ့ဇနီးျဖစ္ေစလို႔ ေတးသံက ေအာ္ေနတယ္။
ဟိုမွာရွိတဲ့မိန္းမ၊ ျမင့္ျမတ္တဲ့ေက်ာက္ေဆာင္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့
အထဲမွာ ထိုင္ေနတဲ့၊ ေက်ာက္တံုးထဲမွာေနတဲ့ မိန္းမႏွစ္ေယာက္တို႔
ေတးသံက ႏွစ္ေယာက္လံုးကို ထြက္ခဲ့ၾကလို႔ ေအာ္္ေနတယ္…။"
(ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၉။ ။ေဂ် ေလးယဒ္ "မာေလကူလာက ေက်ာက္ေခတ္လူသားမ်ား" ၁၉၄၂၊ စာ ၁၄၂)
ဒီကဗ်ာမွာ တကယ့္ျဖစ္ရပ္နဲ႔ စိတ္ကူးယဥ္မႈ ေရာေထြးေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အမိန္႔ေပးေနတာကို ေတြ႔ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ အမိန္႔ေပးပံုက တိုက္ဆိုင္သူမ်ားကို တိုက္႐ိုက္ေပးေနတဲ့သေဘာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ ေတးသံရဲ႕ခိုင္းေစတတ္တဲ့ ေမွာ္အစြမ္းနဲ႔ ေပးေနျခင္းျဖစ္တယ္။ ေတးသံကို သဘာဝထက္လြန္တဲ့ တန္ခိုးေတာ္တခုအျဖစ္ သ႑ာန္ျပဳထားေလရဲ႕။
ေနာက္ဥပမာတခုက ဂ်ာမန္ သစ္ခုတ္သမား ေတးသံတပုဒ္ျဖစ္ပါတယ္။
Klinge du, klinge du, Waldung,
Schalle du, schalle du, Halde,
Halle wider, halle wider, Hainlein,
Tone wider, grosser Laubwald,
Wider meine gute Stimme,
Wider meine golden kehle,
Wider meine Leid, des lieblichstel!
Wo die Stimme zu verstehen ist,
Werden bald die Busche brechen,
Schichten sich von selbst die Stamme,
Stapeln sich von selbst die Klafter,
Haufen sich zum Hof die Schober,
Ohne junger Manner Zutun,
Ohne die gescharften Aexte.
(ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၁၀။ ။ ျဗဴခါ၊ စာ ၄၇၃)
သစ္ခုတ္သမားေတြက သစ္ပင္ေတြကို သူတို႔ရဲ႕ေတးသံကို နာခံတဲ့အေနနဲ႔ ေျမၾကီးေပၚလဲၾက၊ သစ္တံုးမ်ားအျဖစ္ ျပတ္ၾက၊ ေတာထဲက လိမ့္ထြက္သြားၾက၊ ၿပီး သစ္ဝိုင္းထဲမွာ ဖာသာစုပံုေနၾကဖို႔ ေစခိုင္းၾကျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုး ျဖစ္ပ်က္ၾကလိမ့္မယ္မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို သူတို႔သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ေတာ့မွာလို စိတ္ကူးယဥ္ၾကည့္ခ်င္ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းမွာ အေထာက္အကူလည္း ရတယ္။ ကဗ်ာဟာ ေမွာ္အတတ္က ေပါက္ဖြားလာခဲ့ရတာပါပဲ။
ေနာက္ ဥပမာတခုကေတာ့ ေရွးေဟာင္း အိုင္းရစ္ နိမိတ္ေဟာ ကဗ်ာတပုဒ္ျဖစ္ပါတယ္။
"သတင္းေကာင္းပါးပိမ့္၊ ပင္လယ္ျပင္အက်ိဳးမ်ားစိမ့္၊
ကမ္းေျခလိႈင္းေတြခကာ၊ ေတာေတြျပံဳးၾကကာ၊
စုန္းတေစၧလြင့္ရွားကာ၊ ဥယ်ာဥ္ပန္းမန္ ေဝဆာစြ၊
စပါးပင္ေတြ ရႊမ္းမွည့္စြ၊ ပ်ားပိတုန္းတို႔ ပ်ံဝဲကာ၊
ကမ႓ာၾကီး ရႊင္လန္းစြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြ၊ ဝေျပာစြ၊ တေပါင္းေႏြသာစြ။"
(ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၁၁။ ။ Revue celtique တြဲ ၂၆၊ စာ ၃၂)
ဒီကဗ်ာကို သာယာတဲ့ ရတုရာသီ လာပါေစေၾကာင္း သိုက္တေပါင္တရပ္အေနနဲ႔ ပေရာဟိတ္ဆရာတဦးက ရြတ္ဆိုရတယ္။ အလိုရွိတဲ့ျဖစ္ရပ္ကို တကယ္ျဖစ္ေနေတာ့သလို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားတာပါပဲ။
ဒီလိုနဲ႔ မသိမသာလို႔ဆိုရမေလာက္ အဆင့္အေလးေတြနဲ႔ က်ေနာ္တိုပအားလံုး သိကၽြမ္းေနၾကတဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားဆီကိုတိုင္ ေရာက္လာခဲ့တယ္။
"ေႏြေရာက္လို႔လာေပါ့ေလ
ဥၾသတြန္ေၾကာ္ေစ၊
သစ္ေစ့ေတြေပါက္ပြား၊ အသီးအႏွံဖြံ႔ထြား။
ေတာသစ္ရြက္ ေပၚထြန္းကာ၊ ဥၾသတြန္ေၾကာ္ျငာ။"
ဒီကဗ်ာမွာ တင္ျပထားတာေတြကေတာ့ ျဖစ္ရပ္အမွန္ကို တင္ျပထားတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာကိုပဲ အိန္႔ေပးသံေလး ပါေနေသးတယ္။ ဥေရာပ ေတာသူေတာင္သားေတြရဲ႕ဘဝမွာ အျမစ္တြယ္ၿပီး ေပၚေပါက္ခဲ့ရတဲ့ ဒီရာသီဖြဲ႔ေတးသံေလးေတြဟာ ေတာသူေတာင္သားေတြရဲ႕ဆႏတဒေတြ အေကာင္အထည္ေပၚလာေစေရး ရည္စူးၿပီး စပ္ဆိုခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဖြဲ႔ႏြဲ႔မႈကေလးေတြမွာကိုပဲ မႏၲရားသံကေလးေတြ ပဲ့တင္ထပ္ၿပီးေနတယ္။ ကဗ်ာဟာ ေမွာ္အတတ္က ေပါက္ဖြားလာခဲ့ရတာပါပဲ။
"ေတာက္ပတဲ့ ၾကယ္ကေလး၊ ငါ မင္းလို တည္တံ့ခိုင္ျမဲလိုလွတယ္"
ကဗ်ာဆရာေတြဟာ ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္တာေတြကို ေတာင့္တၾကရတာလဲ။ အေျဖကေတာ့ ဒါဟာ ေမွာ္အတတ္က ဆင္းသက္လာခဲ့ရတဲ့ ကဗ်ာရဲ႕အဓိကအဂၤါရပ္ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ သ႑ာန္တုအကရဲ႕အ႐ူးအမူး တက္ၾကြမႈအရွိန္အတြင္းမွာ ငတ္မြတ္ေၾကာက္လန္႔ေနတဲ့ အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြဟာ သဘာဝနဲ႔ရင္ဆိုင္ၾကရာမွာ မိမိတို႔ရဲ႕အားႏြဲ႔မႈကို စိတ္အားျပင္းျပင္းျပျပ အ႐ူးအမူးလႈပ္ရွားျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပၾကတယ္။ တကယ္ရွိေနတဲ့ကမ႓ာ၊ ဗဟိဒၶကမ႓ာၾကီးကို ေမ့ေပ်ာက္ၿပီး မသိတဲ့ကမ႓ာ၊ စိတ္ကူးယဥ္မႈဆိုတဲ့ အဇၥ်တၱကမ႓ာ၊ ကိုယ္ျဖစ္ေစလိုတဲ့ကမ႓ာထဲကို နစ္ျမဳပ္ပစ္လိုက္ၾကတယ္။ ျပင္းျပတဲ့စိတ္ဆႏၵအားထုတ္မႈနဲ႔ တကယ့္ျဖစ္ရပ္ေပၚမွာ ဟန္ေဆာင္သ႐ုပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ၾကိဳးစားၾကည့္ၾကတယ္။ အဲဒီလို ရည္စူးရာမွာ မေအာင္ျမင္ၾကဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၾကိဳးစားမႈကေတာ့ အခ်ည္းအႏွံမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီလိုၾကိဳးစားမႈေၾကာင့္ သူတို႔နဲ႔သူတို႔ဝန္းက်င္အၾကား စိတ္ပိုင္းပဋိပကၡဟာ ေျပေပ်ာက္သြားတယ္။ ပိုေနျမဲ က်ားေနျမဲ ျပန္လွည္ရရွိသြားတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ တကယ့္ဘဝဆီ ျပန္လွည့္ခဲ့ရတဲ့အခါ ဒီဘဝနဲပဖက္ၿပိဳင္႐ုန္းကန္ဖို႔ အရင္ကထက္ တကယ္ပဲ ပိုမိုအစြမ္းရွိလာၾကေတာ့တယ္။
"ေတာက္ပတဲ့ ၾကယ္ကေလး၊ ငါ မင္းလို တည္တံ့ခိုင္ျမဲလိုလွတယ္"
အဲဒီတုန္းက ဝန္းက်င္အေျခအေနကို ဆင္ျခင္ၾကည့္ပါ။ ကိတ္စ္ဟာ အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္မွာျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရးျပန္လည္ေကာင္းလာဖို႔ ေနာက္ဆံုးၾကိဳးပမ္းတဲ့အေနနဲ႔ အီတလီကို အသြားမွာေပါ့။ သူဟာ ဖင္နီဘေရာင္းကို ေနာက္ဆံုးအၾကိမ္ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ အဂၤလိပ္ ေရလက္ၾကားထဲမွာ သူစီးလာတဲ့သေဘၤာဟာ မိုးေလေၾကာင့္ လားလ္ဝါသ္ကိုဗ္ဆီ လြင့္ပါသြားၿပီး သူ ကမ္းေပၚတက္ခဲ့ရတယ္။ အဂၤလန္ေျမေပၚကို သူ ေနာက္ဆံုးေျခခ်သြားျခင္းပါပဲ။ ညေနမွာ သေဘၤာဆီကို ျပန္ခဲ့ရင္း ဒီကဗ်ာတိုေလးကို စပ္လိုက္ၿပီး ရွိတ္စပီးယား ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္စာအုပ္ထဲမွာ ေရးသြားရွာျခင္းျဖစ္တယ္။ ေလးလၾကာေတာ့ သူ႔ခမ်ာ အီတလီမွာ အားအင္ကုန္ခန္း ႏြမ္းလ်တဲ့ေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးခဲ့ရတယ္။
"ေတာက္ပတဲ့ ၾကယ္ကေလး၊ ငါ မင္းလို
တည္တံ့ခိုင္ျမဲလိုလွတယ္။"
ဒါဟာျဖင့္ အသိနဲ႔ယွဥ္တဲ့ ဆႏၵျပဳမႈကေလး၊ ေသေတာ့မယ့္ဆဲဆဲ လူသားတေယာက္ရဲ႕ ေတာင့္တသံေလးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာ သတိရမိတဲ့ကဗ်ာေလးေတြ ေရာယွက္ေနပါတယ္။
"သို႔ေသာ္လည္း ငါသည္ တည္တံ့ခိုင္ျမဲမႈအရာတြင္
ေကာင္းကင္တခြင္လံုး၌ ၿပိဳင္ဖက္ကင္းေသာ ဓူဝံၾကယ္ပမာ
ျမဲျမံသည္သာတည္း။"
ဒီမွာ သူ႔ကိုယ္ပိုင္စိတ္ကူးယဥ္မႈဟာ ေတာင္က်စမ္းတခုကို လႊတ္ေပးလိုက္သလို လႈပ္ရွားၿပီးလာတယ္။ သူ႔စိတ္ကူးယဥ္မႈဟာ တဟုန္ထိုးျမင့္တက္လာတယ္။ သူ႔ကိုယ္သူ ၾကယ္ရယ္လို႔၊ အဲဒီေနာက္ ဖိုးလမင္းရယ္လို႔ ျမင္လာတယ္။ လူသားရာဇဝင္ အစဦးကစၿပီး လမင္းဟာ အျမဲထာဝရတည္တံ့မႈရဲ႕သေကၤတအျဖစ္ ႐ိုက်ိဳးကိုးကြယ္ရာျဖစ္ခဲ့တယ္။ လမင္းကေနတခါ ကိုဗ့္ဖက္ဆီ ေျပးလႊားစီးဆင္းေနတဲ့ ဒီေရထဲမွာ ညင္သာသာ လူးလြန္႔ေနတဲ့ သေဘၤာရဲ႕အျဖစ္ကို စိတ္အာ႐ံုမွာ ဝိုးတဝါးထင္ျမင္ရင္း သူဟာ ဒီကမ႓ာေျမ အနိမ့္အျမင့္ေတြၾကား ဟိုကဒီ စီးဝင္ေနတဲ့ ဒီေရေတြရဲ႕လႈပ္ရွားမႈကို ငံု႔ၾကည့္လိုက္မိတယ္။
"ညဥ့္အေမွာင္ထုထက္ဝယ္ တကိုယ္ေတာ္အဆင္းအဝါျဖင့္ ေနရသည္မ်ိဳးကား မလိုခ်င္။
ထာဝရမ်က္ခြံတို႔ကို လွစ္ကာ၊
သဘာဝတရား၏ ဇြဲေကာင္းေသာ၊ အအိပ္မဲ့ေသာ
ေတာေပ်ာ္ရွင္ရေသ့အလား၊ လူသားတို႔၏ကမ္းပါးတို႔ကို
သန္႔စင္ေအာင္ ေဆးေၾကာသုတ္သင္ရျခင္းတည္းဟူေသာ
ရေသ့ရဟန္းအလုပ္လုပ္ရင္း
လႈပ္ရြေနေသာ ေရတို႔ကိုၾကည့္ကာ၊
ေတာင္တန္းၾကီးမ်ား လြင္ျပင္ၾကီးမ်ားေပၚမွ
တကယ္ႏူးညံ့ေသာ အသစ္က်လေသာ ဆီးႏွင္း
မ်က္ႏွာဖံုးကို ေငးေမာကာသာ ၾကည့္ေနရသည္မ်ိဳးကား မလိုခ်င္။"
အဲဒီေနာက္ အနႏၲကမ႓ာထဲကို ေျပးေရာက္သြားရာက သေဘၤာရဲ႕အိပ္ေမြ႔ခ်သလို ယိမ္းခါမႈမ်ားကို ထင္ဟပ္ရင္း ထာဝရတည္ျမဲတဲ့ဘဝနဲ႔ သူဟာ ေျမၾကီးဆီကို ျပန္လာခဲ့တယ္။
"တည္တံ့ကား တည္တံ့လ်က္ပင္၊ မေျပာင္းမလဲလ်က္ပင္၊
ငါ၏ လွပေသာခ်စ္သူ၏ မွည့္ရႊမ္းေသာ ရင္အံုဝယ္ အံုးမွီလ်က္၊
ႏူးညံ့ညင္သာ ၾကြခ်ည္က်ခ်ည္ ျဖစ္ေနသည္ကို ထာဝရေတြ႔သိခံစားရင္း၊
ခ်ိဳျမေသာ ဂဏွာမၿငိမ္မႈျဖင့္ ထာဝရႏိုးၾကားလ်က္၊
သူမ၏ ညင္သာေသာ အသက္႐ွဴသံကို နားေထာင္လ်က္လွ်င္
သို႔ျဖင့္သာ ထာဝရတည္ျမဲလိုဘိ။"
ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ေသျခင္းကင္းၿပီး အခ်စ္မရွိႏိုင္ဘူး။
"သို႔ျဖင့္သာ ထာဝရ တည္ျမဲလိုဘိ။ သို႔မဟုတ္လွ်င္
ေသျခင္းျဖင့္ မူးေမ့ပါရေစေတာ့။"
သူ ႏိုးလာတယ္။ အိပ္မက္မက္ေနတာကို သေဘၤာရဲ႕လႈပ္ရွားမႈက လႈပ္ခါပစ္လိုက္တာနဲ႔ တူလွတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိပ္မက္ေၾကာင့္ သူဟာ သူ႔စိတ္ကို ႏွိပ္စက္ေနတာေတြကို လႈပ္ခါပစ္ခဲ့ႏိုင္တယ္။ စိတ္ရဲ႕ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ျပန္လည္ရရွိခဲ့တယ္။ ကမ႓ာၾကီးဟာ ႐ုပ္ပိုင္းအားျဖင့္ေတာ့ သည္တိုင္းသည္တိုင္းပါပဲ။
"ငယ္ရြယ္မႈသည္ ေဖ်ာ့ေတာ့လာေသာ၊
တေစၧႏွယ္ ပိန္ပါးလာေသာ ထို႔ေနာက္
ေသလြန္သြားေသာ…။"
ကမ႓ာၾကီးပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကမ႓ာၾကီးအေပၚ သူ႔ရဲ႕စိတ္ပိုင္းသေဘာထားကေတာ့ ေျပာင္းလဲလာခဲ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သူ႔အဖို႔ ေစာေစာက ကမ႓ာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒါဟာ ကဗ်ာရဲ႕ အႏုပဋိေလာမတရားပါပဲ။ ေမွာ္အတတ္ရဲ႕ အႏုပဋိေလာမတရားအတိုင္းပါပဲ။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္)
26 March 2010
ကဗ်ာသေဘာတရား (မာ့က္စ္ဝါဒႏွင့္ကဗ်ာ)
24 March 2010
မတ္လဘြဲ႕
ရဲေဘာ္သိန္းတန္ဟာ
လက္ပံတပြင့္လို ေၾကြက်
ရဲရဲျမျမ
မတ္လရဲ႕ဗမာျပည္ဟာ
အနီေရာင္ျဖစ္ခဲ့တယ္…
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး
ဗ်ဴ႐ိုကရက္ အရင္းရွင္ ေတာ္လွန္ေရး
စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရး
အေရးေတာ္ပံု အဖံုဖံုဟာ
မတ္လမွာ အေတာင္အလက္ စံုခဲ့တယ္…
၂၇ - ၂၈ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္စစ္ေတြနဲ႔
ဘုန္းေမာ္တို႔ရဲ႕ အာဏာရွင္ အာခံေရး
အာရ္အိုင္တီ အေရးဟာလည္း
ျပည္ေရးျပည္ရာနဲ႔
တခါတည္း ဆက္သြားတယ္…။
ေနမင္းနီ (၂၃.၃.၂၀၁၀)
ကဗ်ာသေဘာတရား (မာ့က္စ္ဝါဒႏွင့္ကဗ်ာ)
စကားနဲ႔ေမွာ္အတတ္ (စာ ၁၈ မွ ၂၃)
ဒီအခ်က္သာ မွန္ခဲ့ရင္ ကဗ်ာစကားဟာ အေျခခံအားျဖင့္ သာမန္စကားထက္ ပိုမိုေရွးက်တယ္လို႔ ဆိုလိုရာေရာက္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီလို စကားမ်ိဳးမွာ ေတြ႔ရျမဲျဖစ္တဲ့ နိမ့္ျမင့္သံစဥ္ ညီညာမႈ၊ ဂီတသံပါမႈ၊ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္မႈတို႔ကို ပိုမိုအဆင့္ျမင္ျမင့္ ထိန္းထားလို႔ပါပဲ။ ဒီတင္ျပခ်က္ဟာ ၾကံဆခ်က္တခုသာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမ႓ာဦး ဘာသာစကားေတြကို ေလ့လာသိရွိရတာေတြက ေထာက္ခံၿပီးေနၾကပါတယ္။ ဒီဘာသာစကားေတြမွာ ကဗ်ာနဲ႔သာမန္စကား ကြဲျပားျခားနားခ်က္ဟာ အႏိႈင္းအဆအားျဖင့္ မျပည့္စံုဘဲရွိေနေသးတယ္။
အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြ စကားေျပာၾကတဲ့အခါ သိသိသာသာကို နိမ့္ျမင့္သံစဥ္ညီညာမႈနဲ႔ လက္ဟန္ေျခဟန္ေတြ ဂီတႏႊယ္တဲ့ေလေတြ ပါေနတယ္။ အခ်ိဳ႕ဘာသာစကားေတြမွာ အသံအနိမ့္အျမင့္ဟာ အင္မတန္မွ ဂီတသေဘာ ပါလြန္း၊ အဓိပၸါယ္အတြက္ အေရးၾကီးလြန္းတဲ့အတြက္ သီခ်င္းတပုဒ္ ေရးစပ္သီဆိုရင္ ေတးသြားကို ေျပာေနက် စကားလံုးေတြရဲ႕ပင္ကိုယ္ဂီတသံက အဓိကအားျဖင့္ ျပ႒ာန္းထားတယ္။ စကားေျပာေနသူဟာလည္း ဟို အိုင္းရစ္ေတာသူမၾကီးလို ကဗ်ာဆန္ဆန္ စိတ္ကူးယဥ္သြားတတ္မႈမ်ိဳးဆီ မၾကာမၾကာ ေရာက္သြားတတ္တယ္။ ဒီသေဘာလကၡဏာေတြအနက္ ပထမႏွစ္ခုကို ဒီေနရာမွာ ဥပမာ ထုတ္ျပလို႔မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ေနာက္ဆံုးတခုကိုေတာ့ ျပႏိုင္တယ္။
တခါေတာ့ ဆြစ္သာသနာျပဳ ဘုန္းၾကီးတပါးဟာ အမ္ဘိုဆီ မီးရထားလမ္းနဲ႔ကပ္ၿပီး ဇူလူးလဲင္းမွာ စခန္းခ်ေနတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြအဖို႔ေတာ့ အမ္ဘိုဆီ မီးရထားလမ္းဆိုတာ ဒါဘင္၊ ေလဒီစမစ္၊ ဂၽြန္ဟန္နက္စဘတ္တို႔ဆီကို သြားတဲ့ခရီးလမ္း၊ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေဒသႏၲရအခြန္ေတာ္ စည္းၾကပ္မႈေၾကာင့္ လူငယ္ကေလးေတြ ကိုယ့္အိုး ကိုယ့္အိမ္ကို စြန္႔ပစ္ၿပီး ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းေတြမွာ မိမိတို႔ရဲ႕ငယ္ရြယ္တဲ့ဘဝကို ဆံုးပါးေစရတဲ့ ခရီးလမ္း၊ မိန္းကေလးေတြအဖို႔မွာလည္း ေနာက္ေဖးလမ္းၾကား ျပည့္တန္ဆာအိမ္ေတြမွာ ပိုလို႔ပဲ ဆိုးေသးတဲ့ကံၾကမၼာကို ၾကံဳဆံုေစရတဲ့ ခရီးလမ္းရယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ေဆာင္ေနတယ္။ အေစခံတေယာက္ဟာ စခန္းမွာ အိုးေတြ ေဆးေၾကာရင္းက ေအာက္ပါစကားလံုးေတြကို ေရရြတ္ေနတာကို ၾကားရသတဲ့။
ခပ္ေဝးေဝးက ဟိန္းေဟာက္ေနတဲ့ ဟိုလူ
လူငယ္ေလးေတြကို ဖ်က္ဆီးေခ်မႈန္းေနတဲ့ ဟိုလူ
ငါတို႔ဇနီးသည္ေတြကို အက်င့္ပ်က္ေစတဲ့ ဟိုလူ…။
သူတို႔ ငါတို႔ကို စြန္႔ပစ္ေျပးၾက
ၿမိဳ႕ကိုသြားၿပီး ဘဝဆိုးေတြ ခံယူၾကတယ္…
ဟယ္ အဖ်က္သမား၊
ငါတို႔ေတာ့ ကိုယ္ခ်ည့္ က်န္ေလေပါ့…။
(ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၄။ ။ အိပ္ခ်္ ေအ ဂ်ဴးေနာ့ "ေတာင္အာဖရိက လူမ်ိဳးစုတခုရဲ႕ဘဝ" ဒုအၾကိမ္၊ ၁၉၂၇၊ တြဲ ၂၊ စာ ၁၉၆-၉၇)
ဒါဟာျဖင့္ အႏုပညာမပါတဲ့ တကိုယ္ေတာ္ ညည္းခ်င္းကေလးတပုဒ္ပါပဲ။ အေစခံအိုၾကီးတေယာက္ သူ႔ဖာသူ ညည္းေနျခင္းမွ်ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကဗ်ာပါပဲ။ မီးရထားက သူ႔အာ႐ံုကို ဆြဲယူလိုက္တယ္။ အိုးေတြကို သူေမ့သြားတယ္။ မီးရထားမဟုတ္ေတာ့ဘဲ သူခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးတဲ့ဟာေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ေနတဲ့ အင္အားအတြက္ သေကၤတတခုျဖစ္သြားတယ္။ သူ႔ရဲ႕မသိစိတ္ထဲမွာ အသံျမံဳၿပီးေနခဲ့တဲ့ ေဒါမနႆဟာ အသံျမည္လာတယ္။ အဲဒီေနာက္ မီးရထားရဲ႕ တဂ်ံဳးဂ်ံဳးအသံ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီး သူလည္း သူ႔အိုးေတြဆီကို ျပန္လည္ေရာက္ရွိသြားျပန္ပါေရာ။
ဒီလိုနဲ႔ ဒီအ႐ိုင္းအစိုင္းေတြရဲ႕သာမန္စကားဟာ က်ေနာ္တို႔က ကဗ်ာနဲ႔သာ ဆက္စပ္ၿပီး နားလည္ထားတဲ့အဆင့္တဆင့္အထိ နိမ့္ျမင့္သံ ညီညာေနတယ္။ ဂီတသံ ႏႊယ္ေနတယ္။ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ေနတယ္။ သူတို႔ရဲ႕သာမန္စကားဟာ ကဗ်ာဆန္တယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ကဗ်ာဟာ ေမွာ္ဆန္လို႔ေနတယ္။ သူတို႔သိတဲ့ တခုတည္းေသာ ကဗ်ာဟာ ေတးသီခ်င္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔ေတးဆိုရင္လည္း အျမဲတမ္းလိုလို ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈတမ်ိဳး အတူပါျမဲျဖစ္တယ္။ ဒါရဲ႕လုပ္ငန္းပိုင္းဟာ ေမွာ္သေဘာျဖစ္တယ္။ အတုယူျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ျပင္ပကမ႓ာမွာ ေျပာင္းလဲမႈတခုျဖစ္ေစဖို႔ တကယ့္ဘဝေပၚမွာ လွည့္စားမႈျပဳလုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ရင္းပါပဲ။
ေမာင္ရီလူမ်ိဳးေတြမွာ အာလူသီးအကရယ္လို႔ ရွိတယ္။ အာလူးသီးႏုႏုဟာ အေရွ႕ေလေတြရဲ႕တိုက္ဖ်က္ျခင္းခံရေလ့ရွိေတာ့ မိန္းကေလးေတြဟာ လယ္ကြင္းထဲဆင္းၾကၿပီး မိမိတို႔ခႏၶာကိုယ္ေတြနဲ႔ ေလေတြမိုးေတြ ခ်ဥ္းနင္းလာဟန္၊ အာလူးသီး ၾကီးထြားေဝဆာလာဟန္ ကၾကတယ္။ ကရင္း အာလူးသီးကို သူတို႔ရဲ႕နမူနာအတိုင္း လိုက္ဖို႔ တိုက္တြန္းၿပီး ေတးဆိုၾကတယ္။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၅။ ။ ျဗဴခါ Bucher စာ ၄၀၉-၁၀) သူတို႔ဟာ အလိုရွိတဲ့ျဖစ္ရပ္ အေကာက္အထည္ေပၚလာမႈကို စိတ္ကူးယဥ္နဲ႔ ဇာတ္ခင္းက်င္းၾကျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေမွာ္ပါပဲ။ တကယ့္နည္းလမ္းအစား က်င့္သံုးတဲ့ လွည့္စားမႈနည္းလမ္းပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လွည့္စားမႈမွ်သာျဖစ္ေပမယ့္ အခ်ည္းအႏွီးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ကလိုက္တဲ့အတြက္ အာလူးသီးေတြအေပၚမွာ တစံုတရာ တိုက္႐ိုက္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတာ့ မရွိႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ မိန္းကေလးေတြအေပၚမွာေတာ့ သေဘာက်ေလာက္စရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိႏိုင္တယ္။ ရွိလည္းရွိတယ္။ အာလူးသီးကို ကယ္တင္ေပလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ အကမွာ စိတ္တက္ၾကြၿပီျဖစ္ေလေတာ့ ပိုမိုၾကီးမားတဲ့ယံုၾကည္ခ်က္၊ ဒါနဲ႔အညီ အရင္ကထက္ ပိုမိုၾကီးမားတဲ့ခြန္အားနဲ႔ အသီးငယ္ေလးေတြကို ထိန္းသိမ္းျပဳစုၾကေတာ့တာေပါ့။ ဒါနဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အာလူးသီးအေပၚမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိေတာ့တာေပါ့။ သူတို႔ရဲ႕စိတ္ေစာမႈသေဘာထားကို တကယ္လက္ေတြ႔အျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာေစတာနဲ႔အမွ် သြယ္ဝိုက္တဲ့နည္းအားျဖင့္ တကယ့္ျဖစ္ရပ္ကို ေျပာင္းလဲေစခဲ့ၾကပါတယ္။
ေမာင္ရီလူမ်ိဳးေတြဟာ ပိုလီနီရွင္အႏြယ္ေတြျဖစ္တယ္။ နယူးဟိဗ႐ိုက္ဒိစ္ ကၽြန္းသားေတြမွာလည္း အဲဒီလိုပါပဲ။ ဒီကၽြန္းသားေတြမွာ နိမ့္ျမင့္သံ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ တလွည့္စီဆိုရတဲ့ အပိုဒ္ႏွစ္ပိုဒ္ပါဝင္တဲ့ ေရွး႐ိုးစဥ္လာ ေတးခ်င္းပံုစံတခုရွိတယ္။ ပထမပိုဒ္ကို 'အရြက္'လို႔ေခၚၿပီး ဒုတိယအပိုဒ္ကို 'အသီး'လို႔ေခၚတယ္။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၆။ ။ ေဂ် ေလးယဒ္ "မာေလကူလာက ေက်ာက္ေခတ္လူသားမ်ား" ၁၉၄၂၊ စာ ၃၁၅) အျခား ပိုလီနီရွင္ကၽြန္းတကၽြန္းျဖစ္တဲ့ တိကိုပိရမွာလည္း အပိုဒ္သံုးပိုဒ္ပါ ေတးခ်င္းပံုစံတခုရွိတယ္။ ပထမအပိုဒ္အတြက္ အမည္က 'ပင္စည္အရင္း'လို႔ အဓိပၸါယ္ရတယ္။ ဒုတိယအပိုဒ္က 'ၾကားစကား'၊ တတိယအပိုဒ္က 'သစ္သီးခိုင္'လို႔ ေခၚတယ္။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၇။ ။အာရ္ ဖာ့သ္ "က်ဳပ္တို႔ တိကိုပိယလူမ်ိဳး" ၁၉၃၆၊ စာ ၂၈၅) ဒီအေခၚအေဝၚေတြကို ေထာက္ရင္ ဒီေတးခ်င္းပံုစံေတြဟာ ေမာင္ရီလံုမငယ္ေတြရဲ႕အကလိုပဲ သ႑ာန္အတုအကေတြက ေပၚေပါက္လာခဲ့ၾကတယ္လို႔ သိႏိုင္တယ္။ ကဗ်ာဟာ ေမွာ္အတတ္က ေပါက္ဖြားလာခဲ့ရတာပါပဲ။
ဆက္လက္ၿပီး ေဆြးေႏြးၾကဦးစို႔။ ေအာက္ပါဟာ တေရာ္ဘရီယန္ ကၽြန္းမ်ားမွာ မာလီေနာ့စကီး စုေဆာင္းခဲ့တဲ့ မႏၲာန္ေတြထဲက တခုျဖစ္တယ္။
ေပ်ာက္ၿပီ ေပ်ာက္ၿပီ
ေပါင္႐ိုးက က်ိဳးအက္တဲ့အနာ ေပ်ာက္ၿပီ
အေရျပားေပၚ ၿပီတည္ေနတဲ့အနာ ေပ်ာက္ၿပီ
ဗိုက္ထဲက မဲမဲအနာၾကီး ေပ်ာက္ၿပီ
ေပ်ာက္ၿပီ ေပ်ာက္ၿပီ…။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၈။ ။မာလီေနာ့စကီး "သႏၲာဥယ်ာဥ္မ်ား" တြဲ ၂၊ စာ ၂၃၆-၃၇၊ ႐ႈ ၃၁၂)
ဒီကဗ်ာရဲ႕အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ကဗ်ာဆန္တယ္လို႔ေခၚရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ပံုသ႑ာန္က ဟုတ္ေနတယ္။ မာလီေနာ့စကီး မွတ္ခ်က္ခ်သလို ဒီမႏၲာန္ေတြဟာ "အသံထြက္ပိုင္း၊ စည္းဝါးပိုင္း၊ အလကၤာပိုင္း၊ ဂုဏ္ပိုင္းဆိုင္ရာမ်ား ၾကြယ္ဝမႈ၊ အဆန္းတက်ယ္ ကာရံနေဘမ်ားနဲ႔ ထပ္ဆိုမႈမ်ားျဖင့္" ထူးျခားေနတယ္။ မိမိတကယ္ျဖစ္ေစလိုတဲ့ တကယ့္ျဖစ္ရပ္ကို ႏႈတ္က ရြတ္ဆိုျခင္းျဖင့္ တကယ္ျဖစ္လာေအာင္ ျပဳတယ္။ ရြတ္ဆိုရာမွာလည္း သ႑ာန္တုအကမွ တည္ၿငိမ္တဲ့ဂီတသံလာၿပီး ပဲ့တင္ထပ္တဲ့ဘာသာစကား အသံုးအႏႈန္းနဲ႔ ဖြဲ႔ဆိုထားတယ္။ သ႑ာန္တုအကဆိုတာ ျဖစ္လိုတဲ့ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ေျမာက္လာတာကို စိတ္ကူးမွာ ဇာတ္ခင္းၾကည့္ျခင္းပါပဲ။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္)
23 March 2010
ကဗ်ာသေဘာတရား (မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ)
စကားနဲ႔ေမွာ္အတတ္ (စာ ၁၂ မွ ၁၈)
ကမ႓ာဦးေခတ္ ကဗ်ာကို စာနဲ႔ေရးသားထားတဲ့ ေရွးေခတ္စာေပေတြထဲမွာ ေလ့လာလို႔ရမယ္မဟုတ္ဘူး။ သူ႔သဘာဝကိုယ္၌က စာနဲ႔ေရးထားတာမဟုတ္ဘူး။ စာေပမတိုင္မီေခတ္က ျဖစ္ေပတယ္။ ခၽြင္းခ်က္ထားရမယ့္ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာသာ စာနဲ႔ခ်ၿပီးေရးထားျခင္းျဖစ္တယ္။ ကေန႔ေခတ္ရွိ လူ႐ိုင္းေတြရဲ႕ႏႈတ္ဖ်ားေပၚမွာ ေတြ႔ရွိေနတဲ့အတိုင္းပဲ ေလ့လာရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေၾကာင္း ဘာတခုမွမသိဘဲနဲ႔လည္း ဒီလူေတြရဲ႕ကဗ်ာကို နားလည္ႏိုင္မယ္မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ၿပီး ကဗ်ာဆိုတာ ထူးျခားတဲ့စကားတမ်ိဳးျဖစ္ေပတယ္။ ကဗ်ာရဲ႕ ရင္းျမစ္မူလကို ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ စကားရဲ႕ရင္းျမစ္မူလကို ေလ့လာရလိမ့္မယ္၊ ဒါဟာလည္း လူသားကိုယ္တိုင္ရဲ႕ ရင္းျမစ္မူလကိုပဲ ေလ့လာရလိမ့္မယ္လို႔ ဆိုလိုတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ စကားဆိုတာ လူ႔ရဲ႕ထူးျခားတဲ့ဝိေသသ လကၡဏာေတြထဲက တခုျဖစ္ေနတာကိုး။ အစဆီကိုပဲ ျပန္ၿပီးေကာက္ၾကရေပလိမ့္မယ္။
လူ ဘယ္လိုေပၚလာတယ္ဆိုတာကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ နားလည္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ အလွမ္းေဝးလ်က္ပဲ ရွိၾကေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြ သေဘာတူညီထားတဲ့ အေျခခံအခ်က္တခ်က္ျဖင့္ ရွိရဲ႕။ လူဟာ အဓိကသေဘာလကၡဏာၾကီး ႏွစ္ရပ္အားျဖင့္ တိရိစၧာန္ေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေနတယ္။ လက္နက္ကိရိယာနဲ႔ ဘာသာစကားပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၁။ ။ ဂ်ီ အဲလိေယာ့ စမစ္ "လူအဆင့္ဆင့္ ျဖစ္ေပၚလာပံု" ၁၉၂၄။ ဖရက္စရစ္ အိန္ဂဲလ္ "သဘာဝရဲ႕အႏုပဋိေလာမ" ၁၉၄၀။ ေက ျဗဴခါ "Arbeit and Rhythmus" ၁၈၉၆။ အာရ္ ေအ အက္စ္ေပးဂ်က္ "လူ႔စကား" ၁၉၃၀)
ပ႐ိုင္းမိတ္ (ေမ်ာက္ စတဲ့ မူလသတၱဝါ)ေတြက အနိမ့္စား ေက်ာ႐ိုးပါတဲ့ သတၱဝါေတြနဲ႔ ျခားနားေနတဲ့အခ်က္ကေတာ့ မတ္မတ္ရပ္ႏိုင္ျခင္းနဲ႔ ေရွ႕ေျခေတြကို လက္အျဖစ္ အသံုးျပဳတတ္ျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ ဒီျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈဟာ ဦးေႏွာက္ထဲက ဆံုလည္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားရဲ႕ တဆင့္ဆင့္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာမႈ ပါဝင္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္က ထူးျခားတဲ့အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရျခင္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔တေတြဟာ ေတာတြင္းတိရိစၧာန္မ်ားျဖစ္ေလေတာ့ သစ္ပင္ေပၚေနရတယ္ဆိုရင္ ဖ်ပ္လပ္ဖို႔၊ အျမင္နဲ႔အထိအေတြ႔ က်က်နနပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔၊ မ်က္ေစ့ႏွစ္လံုးနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ ၾကည့္ျမင္တတ္ဖို႔၊ ၾကြက္သားနဲ႔ အေသးစိတ္ခ်ဳပ္ကိုင္တတ္ဖို႔ လိုလာတယ္။ လက္ေတြ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္လာတာနဲ႔တၿပိဳင္နက္ ဦးေႏွာက္ကို ျပႆနာအသစ္ေတြ၊ အလားအလာအသစ္ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေစရတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ စကတည္းကပဲ လက္နဲ႔ဦးေႏွာက္ အဓိကဆက္သြယ္မႈ ရွိခဲ့တယ္။
လူဟာ ပ႐ိုင္းမိတ္ေတြမွာ ဒုတိယအျမင့္မားဆံုးျဖစ္တဲ့ လူေမ်ာက္ေတြနဲ႔ျခားနားတဲ့အခ်က္ကေတာ့ လမ္းေလွ်ာက္တတ္ျခင္းနဲ႔ မတ္တတ္ရပ္ႏိုင္ျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ လမ္းေလွ်ာက္တတ္တာဟာ သစ္ေတာထဲက ထြက္လာေတာ့ ေျမၾကီးေပၚကို ဆင္းခဲ့ရလို႔ လို႔ အခ်ိဳ႕က ယူဆတယ္။ ဘယ္လိုေၾကာင့္ပဲျဖစ္ေစ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ လူမွာ လက္နဲ႔ေျခ လုပ္ငန္းပိုင္းျခားမႈ ၿပီးျပတ္လို႔သြားျခင္းပါပဲ။ လူ႔ရဲ႕ ေျခေခ်ာင္းေလးေတြဟာ ကိုင္ဖမ္းႏိုင္စြမ္း ကင္းမဲ့လို႔သြားတယ္။ လူ႔ရဲ႕လက္ေခ်ာင္းေလးေတြဟာ ေမ်ာက္ေတြမွာမရွိတဲ့ အေသးစိတ္ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ လုပ္ႏိုင္စြမ္း ရွိလာတယ္။ ေမ်ာက္ေတြဟာ တုတ္တို႔ ခဲတို႔ကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္ပါရဲ႕။ ဒါေပမယ့္ လူ႔ရဲ႕လက္ကသာ ဒါေတြကို လက္နက္ကိရိယာေတြျဖစ္ေအာင္ ပံုေဖာ္ႏိုင္စြမ္းရွိေလတယ္။
ဒီအဆင့္ဟာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးမယ့္အဆင့္ျဖစ္တယ္။ ေနထိုင္မႈ နည္းလမ္းအသစ္တခုကို ဒါက လမ္းဖြင့္ေပးခဲ့တယ္။ လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုင္ေဆာင္ၿပီး သူဟာ ကိုယ့္အစားအစာကို ယူစား႐ံုမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ထုတ္လုပ္လို႔လာတယ္။ သဘာဝက ေပးကမ္းထားတာကို ဆြဲယူ႐ံုမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေျမကိုတူး၊ အပင္စိုက္၊ ေရေလာင္း၊ အသီးအႏွံရိတ္၊ အေစ့ေတြကိုၾကိတ္၊ မုန္႔ဖုတ္လို႔လာတယ္။ သူဟာ သဘာဝကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လက္နက္ကိရိယာေတြကို သံုးလာတယ္။ သဘာဝကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ၾကိဳးစားရင္း သဘာဝဆိုတာ သူ႔ဆႏၵနဲ႔ သီးျခားကင္းလြတ္ၿပီး ကိုယ္ပိုင္နိယာမတရားေတြနဲ႔ပါလားလို႔ သေဘာေပါက္လာတယ္။ သခၤါရတရားတို႔ ျဖစ္ၾက ပ်က္ၾကပံုကို သိျမင္လာတာနဲ႔အမွ် ဒါေတြျဖစ္ပ်က္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ကိုပါ သိနားလည္လာတယ္။ သဘာဝရဲ႕နိယာမတရားေတြရဲ႕ ႐ုပ္ဘဝလိုအပ္ခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳလာတာနဲ႔အမွ် မိမိအလိုကိစၥျပည့္ဝေရးအတြက္ သူတို႔ကို အသံုးခ်ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိကိုပါ ရရွိလို႔လာတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ေက်းကၽြန္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သခင္ျဖစ္လာၿပီးျဖစ္တယ္။
အျခားတဖက္ကလည္း နိယာမတရားေတြရဲ႕႐ုပ္ပိုင္းလိုအပ္ခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ မစြမ္းႏိုင္ဘဲရွိတာနဲ႔အမွ် မိမိပတ္ဝန္းက်င္က ကမ႓ာၾကီးကို စိတ္ဆႏၵေစစားမႈနဲ႔ ေျပာင္းလဲလို႔ရႏိုင္ေတာ့မွာလို႔ ႐ႈျမင္လာတယ္။ ဒါဟာ ေမွာ္အတတ္ရဲ႕အေျခခံပါပဲ။ ေမွာ္အတတ္ဆိုတာဟာ တကယ့္အတတ္ရဲ႕ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ေတြကို အစားထိုးစရာ လွည့္စားတဲ့အတတ္လို႔ ေဖာ္ျပရလိမ့္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဒိထက္ တိတိက်က်ဆိုရရင္ တကယ့္အတတ္ကို စိတ္ပိုင္းအျမင္နဲ႔က်င့္သံုးျခင္းပါပဲ။ ေမွာ္အတတ္နဲ႔ စီရင္တယ္ဆိုရာမွာ အ႐ိုင္းအစိုင္းလူေတြဟာ သူတို႔ျဖစ္ေစလိုတဲ့သဘာဝျဖစ္ရပ္ကို အတုခိုးျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ မိမိတို႔ရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္မွာ မိမိတို႔ရဲ႕ဆႏၵကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾကည့္ၾကျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ မိုးကို လိုခ်င္ရင္ တိမ္ေတြစု႐ံုးေနၾကဟန္၊ မိုးခ်ံဳးဟန္၊ မိုးတဖြဲဖြဲရြာက်ဟန္ အတုခိုးၿပီး ျပဳလုပ္တဲ့အကကို ကၾကတယ္။ ဒီတိုင္းျပည္မွာေတာင္မွ တခ်ိဳ႕ေတာက်တဲ့နယ္ေတြမွာ ရန္သူရဲ႕႐ုပ္ပံုကို ဖေယာင္းနဲ႔ျပဳလုပ္ၿပီး အပ္ကေလးေတြ ထိုးသြင္းတာတို႔၊ မီးေပၚမွာ အရည္ေပ်ာ္ေစတာတို႔ စသျဖင့္ ျပဳလုပ္တဲ့လူေတြအေၾကာင္း ရံဖန္ရံခါ ၾကားၾကရတယ္။ ဒါဟာ ေမွာ္အတတ္ပါပဲ။ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့အျဖစ္ (မုန္းေနတဲ့သူ ေသျခင္း)ကို အတုျပဳလုပ္ျခင္းပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၂။ ။ေဂ် ဘီ ဟယ္ရီဆန္ "ေရွးေခတ္ အႏုပညာနဲ႔က်င့္ထံုး" ၁၉၁၃)
အစပိုင္းမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးအလုပ္ဟာ စုေပါင္းအလုပ္ျဖစ္တယ္။ လက္ေတြအမ်ားၾကီး အတူစုေပါင္းလုပ္ကိုင္ၾကတာပဲ။ အဲဒီလိုအေျခအေနေတြမွာ လက္နက္ကိရိယာေတြ သံုးျပဳလာတာေၾကာင့္ ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္းအသစ္တခု ျဖစ္ေပၚလာေစတယ္။ တိရိစၧာန္ေတြရဲ႕ေအာ္သံေတြဟာ အင္မတန္ေဘာင္က်ဥ္းတယ္။ လူမွာက်ေတာ့ အသံပီျမည္ၿပီးလာတယ္။ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့လူစုရဲ႕လႈပ္ရွားမႈေတြကို ထိန္းကိုင္ေပးတဲ့ နည္းလမ္းတရပ္အျဖစ္ အသံုးခ်ၿပီး စနစ္တက် ျဖစ္ေစခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လက္နက္ကိရိယာေတြ တီထြင္ရင္း လူဟာ စကားကိုပါ တီထြင္ခဲ့တယ္။ ဒါမွာလည္း လက္နဲ႔ဦးေႏွာက္ အဆက္အသြယ္ကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ၾကရျပန္တယ္။
ကေလးငယ္ေလးတဦး ကစားစရာ တူတေခ်ာင္းကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ ပထမဆံုးအၾကိမ္ ၾကိဳးပမ္းေနပံုကိုၾကည့္ရင္ ကမ႓ာဦးဆီက လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုင္တြယ္ဖို႔ၾကိဳးပမ္းၾကရာမွာ ဘယ့္ကေလာက္ စိတ္ဓါတ္အင္အား အသံုးျပဳရွာၾကရမယ္ဆိုတာကို ခန္ပမွန္းလို႔ၾကည့္ႏိုင္တယ္။ သူငယ္တန္း ဂီတအဖြဲ႔တခုက ကေလးငယ္ေတြလို လူစုဟာ အတူလုပ္ကိုင္ၾကရာမွာ ေျခလက္ေတြ လႈပ္ရွားတိုင္း၊ တုတ္ေတြ ေက်ာက္ခဲေတြကို ေထာင္းထုတိုင္း အားလံုး တညီတညာ ရြတ္ဆိုၾကတဲ့ မပီတပီေအာ္သံနဲ႔ စည္းဝါးကိုက္ေပးၾကေပလိမ့္မယ္။ အဲဒီလို ပါးစပ္က လိုက္ေပးမႈမပါဘဲ အလုပ္လုပ္လို႔ ရမယ္မဟုတ္ဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ စကားဟာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးလက္ေတြ႔နည္းလမ္းအျဖစ္ ထြက္ေပၚခဲ့ရတာပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၃။ ။ဘီ မာလီေနာ့စတီး "သႏၲာဥယ်ာဥ္မ်ားနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ေမွာ္စြမ္း" ၁၉၃၅ တြဲ ၂၊ စာ ၂၃၂။ စီ ေဂ် ေအာ့ဂ္ဒင္နဲ႔ အိုင္ ေအ ရစ္ခ်ဒ္တို႔ရဲ႕ "အဓိပၸါယ္ရဲ႕အဓိပၸါယ္" ၁၉၂၇ မွ 'ကမ႓ာဦးေခတ္ ဘာသာစကားမ်ားမွ အဓိပၸါယ္ျပႆနာ')
လူသားရဲ႕ကၽြမ္းက်င္မႈ တိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ် ပါးစပ္နဲ႔လိုက္ေပးရတာလည္း လက္ေတြ႔လိုအပ္ခ်က္အျဖစ္က ရပ္စဲသြားတယ္။ အလုပ္သမားေတြဟာ တဦးခ်င္း လုပ္ကိုင္ႏိုင္လာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈကိရိယာကေတာ့ ေပ်ာက္ပ်က္မသြားဘူး။ တကယ့္အလုပ္ကို မစတင္ခင္ ကၾကတဲ့ ဇာတ္တိုက္မႈတခုအေနနဲ႔ က်န္ရစ္ခဲ့တယ္။ အရင္က လုပ္ငန္းနဲ႔ခြဲခြါလို႔ မရစေကာင္းတဲ့ စုေပါင္းခ်ိန္ကိုက္ယူရတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ျပန္လည္ကျပၾကတဲ့ အကတမ်ိဳးပါပဲ။ ဒါဟာျဖင့္ ကေန႔အထိ အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြ ကျပလို႔ေနၾကေသးတဲ့ သ႑ာန္တု ကကြက္ပဲေပါ့။
တခ်ိန္ထဲမွာ စကားဟာ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းလာတယ္။ လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုယ္တြယ္ေရးမွာ လိုက္ဖက္လုပ္ရတဲ့ လမ္းညႊန္တခုအျဖစ္နဲ႔ စတင္ခဲ့ရာက က်ေနာ္တို႔နားလည္ေနတဲ့ ဘာသာစကားမ်ိဳး ျဖစ္လာပါတယ္။ လံုးဝ ပီပီျမည္ျမည္ရြတ္ဆိုရတဲ့၊ လံုးဝ အသိနဲ႔ွယွဥ္တဲ့ တဦးနဲ႔တဦး ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္း ျဖစ္လာတယ္။ သ႑ာန္တုအကမွာေတာ့ ရြတ္ဆိုရတဲ့အပိုင္းအျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရွိေနၿပီး ေမွာ္အတတ္ဆိုင္ရာက႑ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားေသးတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဘာသာစကားအားလံုးမွာ ေျပာပံုေျပာနည္း ႏွစ္နည္း ေတြ႔ၾကရတယ္။ အခ်င္းခ်င္း ေန႔စဥ္ သာမန္ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္းျဖစ္တဲ့ ႐ိုး႐ိုးစကားရယ္၊ ပိုမိုေလးနက္ၿပီး စုေပါင္းရြတ္ဆိုရတာနဲ႔ ပိုမိုသင့္ျမတ္တဲ့၊ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္တဲ့၊ နိမ့္ျမင့္သံ ညီညြတ္တဲ့၊ ေမွာ္သေဘာပါတဲ့ အသံုးအႏႈန္းတခုျဖစ္တဲ့ ကဗ်ာစကားရယ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
(ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါမယ္)
