၁။ စကားႏွင့္ ေမွာ္အတတ္ (စာ ၅ မွ ၁၂)
ဒီစာတမ္းရဲ႕အေၾကာင္းအရာက ကဗ်ာရဲ႕ရင္းျမစ္မူလနဲ႔ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ လူမႈသိပၸံ၊ စိတ္ပညာနဲ႔ ဘာသာသိပၸံဆိုင္ရာ ျပႆနာျဖစ္တယ္။ ဒီလိုျဖစ္တဲ့အတိုင္းလည္း ေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။ ကဗ်ာကို ကဗ်ာသက္သက္အတြက္သာ အရသာခံ႐ံုနဲ႔ ေရာင့္ရဲေၾကနပ္ၾကသူေတြအဖို႔ေတာ့ ဒီအစီအစဥ္ဟာ စိတ္ဝင္စားစရာမေကာင္းသလိုလို ရွိေကာင္းရွိေနေပလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္ရဲ႕အေတြ႔အၾကံဳအရ ကဗ်ာဟာ သိပၸံနည္းက်က် ေလ့လာလိုက္ရင္ ေရာ့ဖို႔ေဝးစြ ပိုလို႔ပဲ အရသာခံလို႔ ေကာင္းလာပါေသးေတာ့တယ္။ ကဗ်ာကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ အရသာခံႏိုင္ဖို႔အတြက္ ကဗ်ာဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို နားလည္ရေပလိမ့္မယ္။ ကဗ်ာ ဘာလဲလို႔ နားလည္ဖို႔ ကဗ်ာ ဘယ္လိုျဖစ္ေပၚလာတယ္၊ ၾကီးထြားလာတယ္ဆိုတာေတြကို ေစ့ငုေလ့လာရေပလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့တခါ ကမ႓ာဦးေခတ္ကဗ်ာကို ေလ့လာျခင္းေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ေခတ္ကဗ်ာရဲ႕ အနာဂတ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အသံုးဝင္ဖြယ္ သင္ခန္းစာေတြကို ရႏိုင္ေပလိမ့္မယ္လို႔လည္း က်ေနာ္ယံုၾကည္တယ္။ ဒီအဆိုျပဳခ်က္ေတြ ဘယ္၍ဘယ္မွ်အထိ မွန္တယ္ဆိုတာကို စာဖတ္သူဟာ ကိုယ္တိုင္ဆံုးျဖတ္ပါလိမ့္မယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ဘာ့ေၾကာင့္ ဒီသေဘာထားမ်ိဳး ရွိရတယ္ဆိုတာ ရွင္းလင္းတင္ျပၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒံုရင္းအေၾကာင္းအရာကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားမယ္ျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္ အေကာင္းဆံုးသိတဲ့ကဗ်ာကေတာ့ အဂၤလိပ္၊ ဂရိနဲ႔ အိုင္းရစ္ကဗ်ာျဖစ္တယ္။ ဒီသံုးခုကိုမွ တြဲၿပီးသိရတာကေတာ့ မေတာ္တဆ ၾကံဳဆံုရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ရပံုက ဂရိနဲ႔အဂၤလိပ္ကဗ်ာတို႔ဟာ ယဥ္ေက်းမႈေခတ္ကဗ်ာပိုင္းမွာ ေရွးေဟာင္းေရာ ေခတ္သစ္အတြက္ပါ အေကာင္းဆံုး စံနမူနာေတြျဖစ္ၾကၿပီး အိုင္းရစ္ကဗ်ာဟာ ဂရိကဗ်ာေလာက္ ေရွးပိုင္းမက်ေပမယ္လို႔ တနည္းတဖံုအားျဖင့္ ကမ႓ာဦးေခတ္ပိုင္းဆံေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီသံုးခုက က်ေနာ့္ကို ရွည္လ်ားတဲ့ ရာဇဝင္ေၾကာင္းအျမင္ ရရွိေစပါတယ္။
ဂရိႏွင့္အဂၤလိပ္ကဗ်ာမွာ ၾကီးၾကီးမားမား ျခားနားခ်က္ၾကီးေတြ ရွိၾကတဲ့အနက္ တခုကေတာ့ ေရွးေခတ္ဂရိေတြမွာ ကဗ်ာဆိုရင္ ဂီတနဲ႔ ေရာဖက္ေနျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ အတီးသက္သက္ဂီတ၊ စကားလံုးမပါတဲ့ဂီတရယ္လို႔ မရွိဘူး။ ေကာင္းေပ့ဆိုတဲ့ ကဗ်ာအမ်ားစုဟာ ဂီတနဲ႔တီးမႈတ္ဖို႔ စပ္ဆိုခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္တယ္။ အိုင္းရစ္ကဗ်ာမွာလည္း ကဗ်ာနဲ႔ဂီတ ပူးပူးကပ္ကပ္ ေရာေထြးယွက္တင္ရွိေနတယ္။ ဒါဟာ သာမန္က်ိဳးေၾကာင္းဆက္စပ္ ေတြးေခၚေျပာဆိုျခင္းမွ်မဟုတ္ဘူး။ ဒီေန႔ထက္ထိ တကယ္ျမင္ေတြ႔ေနရတဲ့ကိစၥပဲျဖစ္တယ္။ ပံုႏွိပ္စာလံုးနဲ႔ က်ေနာ္ေတြ႔ဖူးတာၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ အိုင္းရစ္ကဗ်ာတခ်ိဳ႕ကို လယ္သမားအဆိုေက်ာ္တေယာက္က ေရွး႐ိုးအစဥ္အလာ ဟန္ပန္အတိုင္း သီဆိုေနတာကို ပထမဆံုးအၾကိမ္ ၾကားဖူးလိုက္ရတာကို က်ေနာ္ ေမ့ႏိုင္ေတာ့မယ္မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ့္အဖို႔ လံုးဝသစ္ဆန္းတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳတရပ္ျဖစ္ေနေပတယ္။ ဒါမ်ိဳးကို ကဗ်ာမွာေရာ ဂီတမွာေရာ တခါဖူးမွ် က်ေနာ္မၾကားဖူးဘူး။
အိုင္းရစ္ကဗ်ာမွာ အျခားဝိေသသ လကၡဏာတခု ရွိေသးတယ္။ ဒါဟာလည္း က်ေနာ့္အဖို႔ အသစ္အဆန္းပဲျဖစ္တယ္။ စိတ္ထဲမွာ ေလးေလးနက္နက္ စြဲထင္ၿပီးေနခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး အမ်ားအျပားအဖို႔ရာမွာ ကဗ်ာဆိုတာ ပိတ္ထားတဲ့ စာအုပ္တအုပ္ပဲျဖစ္တယ္။ ကဗ်ာကို သိလည္းမသိၾက ဂ႐ုလည္း မစိုက္ၾကဘူး။ ကဗ်ာမွာ စိတ္ဝင္စားမႈရွိပါတယ္ဆိုတဲ့သူ အနည္းငယ္မွာပဲ ကဗ်ာဟာ သူတို႔ရဲ႕ေန႔စဥ္ဘဝထဲကို မ်ားမ်ားစားစား ဝင္ေရာက္ေနတယ္လို႔ေျပာႏိုင္သူ မ်ားမ်ားမရွိလွဘူး။ အိုင္းရစ္လယ္သမားေတြထဲမွာေတာ့ လံုးဝ ဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ သူတို႔အဖို႔မွာေတာ့ ကဗ်ာဆိုတာ စာအုပ္ေတြနဲ႔ ဘာမွမဆိုင္ဘူး။ သူတို႔အမ်ားစုဟာ စာမတတ္ၾကဘူး။ ကဗ်ာဟာ သူတို႔ႏႈတ္ဖ်ားေပၚမွာ အသက္ရွင္ေနတယ္။ ကဗ်ာဟာ ဘံုပစၥည္းျဖစ္တယ္။ လူတိုင္း ကဗ်ာကို သိတယ္။ လူတိုင္း ကဗ်ာကို ခ်စ္တယ္။ နိစၥဓူဝ စကားစျမည္ေျပာဆိုၾကရာမွာ ကဗ်ာဟာ အျမဲတေစ ပလံုထိုးၿပီး ထြက္ေပၚေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ဖန္တီးမႈသေဘာလည္း ပါေသးတာပဲ။ ထူးထူးျခားျခားျဖစ္ရပ္တခုၾကံဳလာတိုင္း အဲဒီျဖစ္ရပ္ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ သီခ်င္းတပုဒ္ စပ္လိုက္ၾကတယ္။ စပ္လိုက္ၾကတယ္လို႔ ဆိုလိုက္ရေပမယ့္ ဒီစကားလံုးဟာ သင့္ေလ်ာ္လွတာေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ဒီသီခ်င္းေတြကို စပ္ၾကရာမွာ က်ေနာ္တို႔နားလည္တဲ့ စပ္နည္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ လက္တန္း ဆိုလိုက္ၾကျခင္းသာျဖစ္တယ္။ အိုင္းရစ္ေက်းရြာအမ်ားအျပားမွာ မၾကာလွမီကအထိ ေရွး႐ိုးစဥ္လာအတိုင္း သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ထားတဲ့ ကဗ်ာဆရာတဦး ရွိေသးတယ္။ သူဟာ က်ေနာ္တို႔ေခတ္သစ္ အဂၤလိပ္ကဗ်ာထက္ေတာင္ နည္းစနစ္မ်ားေသးတဲ့ ကဗ်ာပံုစံေတြနဲ႔ကိုပဲ စ်ာန္ဝင္လာတာနဲ႔ ႐ုတ္တရက္ လက္တန္းထ,ၿပီး ကဗ်ာေတြထုတ္လုပ္ႏို္ငတဲ့ ပါရမီစြမ္းရွိတယ္။ က်ေနာ္အသိကၽြမ္းဆံုး ေက်းရြာတရြာမွာ နာမည္ေက်ာ္ကဗ်ာဆရာတဦးရွိတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ေလးဆယ္ေလာက္က ေသသြားရွာပါၿပီ။ သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ လက္တန္းစပ္ေတြခ်ည္း၊ အခါအခြင့္ၾကံဳလို႔ စပ္ဆိုလိုက္တာခ်ည္း မ်ားတယ္။ သူေသတဲ့ညကဆိုရင္ ေခါင္းကို တံေတာင္နဲ႔ေထာက္ၿပီး အိပ္ယာထဲမွာ လဲေလ်ာင္းရင္း အစဥ္မျပတ္ ကဗ်ာေတြ တသီတတန္းၾကီး ရြတ္ဆိုသြားတယ္လို႔ အိမ္သားေတြက ေျပာျပလိုက္တာကို မွတ္မိပါေသးတယ္။
ဒီအေတြ႔အၾကံဳေတြ ေတြ႔ၾကံဳရၿပီးတဲ့ေနာက္ ဂရိကဗ်ာဘက္ကို ဦးလွည့္ခဲ့တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္ဟာ ေအးခီးလုလို၊ ပင္ဒါလို ေရွးဂရိကဗ်ာဆရာေတြဟာ က်ေနာ္တို႔လို ေဖာင္တိန္နဲ႔ စာရြက္နဲ႔ တမင္ဖ်စ္ညႇစ္ထုတ္ၿပီးေတာ့တာပဲ ကဗ်ာကို စပ္ဆိုခဲ့ၾကတာလား၊ စာမတတ္ရွာတဲ့ အိုင္းရစ္ကဗ်ာဆရာၾကီးလို စ်ာန္ဝင္စားခိုက္ စပ္ဆိုသြားၾကတာလားဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ကိုယ့္ကိုယ္ကို မေမးဘဲ မေနႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ရပါတယ္။
ဒီပုဂၢိဳလ္ဟာ ျခြင္းခ်က္ထားရေလာက္ေအာင္ ပါရမီထူးတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတာ့မွန္တယ္။ သူဟာ သူ႔အရင္ လူသားဆက္က ကဗ်ာဆရာတဦးဦးထံမွာ မိမိရဲ႕အတတ္ပညာကို ေလ့လာသင္ယူခဲ့တဲ့ ေၾကးစားကဗ်ာဆရာမွန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေၾကးစားကဗ်ာဆရာနဲ႔ တျခားျပည္သူေတြၾကားမွာ တိက်တဲ့ နယ္ျခားမ်ဥ္းေၾကာင္း ဆြဲလို႔မရတာကို မၾကာမီ က်ေနာ္သိလာရတယ္။ အဆင့္အတန္း ကြာျခားမႈသာရွိတယ္။ တစံုတခုေသာ အတိုင္းအတာအထိေတာ့ သူတို႔အားလံုး ကဗ်ာဆရာေတြခ်ည္းပဲျဖစ္ၾကတယ္။ သူတို႔ေျပာၾကဆိုၾကေလရာမွာ အျမဲတေစ ကဗ်ာအျဖစ္ ႐ုတ္တရက္ ေပါက္ကြဲသြားေလ့ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ လူသိတာထက္ ကဗ်ာကို ပိုမိုသိရွိၾကတာနဲ႔အမွ် သာမန္လူဟာ ကဗ်ာဆရာျဖစ္ေနတယ္။ ဥပမာတခု ေပးပါရေစ။ အမ်ားၾကီးထဲက တခုပါပဲ။
တညေနသား အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာၾကီးေပၚမွာ မိုးၿပီးတည္ရွိေနတဲ့ အဲဒီေက်းရြာထဲက ျဖတ္ၿပီး လမ္းေလွ်ာက္လာခဲ့ေတာ့ က်ေနာ္ဟာ ေက်းရြာေရတြင္းကို ေရာက္လာခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ့္မိတ္ေဆြတဦးျဖစ္တဲ့ ေတာသူမၾကီးကို ေတြ႔ရတယ္။ သူဟာ ေရပံုးေတြကို ေရျဖည့္ၿပီးကာစပဲရွိၿပီး ပင္လယ္ျပင္ေပၚ ေငးလို႔ၾကည့္ေနတယ္။ သူ႔ေယာက္်ား ေသရွာၿပီ။ သူ႔သား ၇ ေယာက္က မက္ဆာျခဴးဆက္နယ္ စပရင္းဖီးလ္မွာ သူ႔စကားအတိုင္း ေျပာရရင္ ‘လြင့္’ေနၾကတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးရက္က သားတေယာက္ဆီက စာေရာက္လာတယ္။ သူ႔ကို သူတို႔ဆီ လိုက္ခဲ့ပါ၊ ဒါမွ စိတ္လက္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာနဲ႔ မေသခင္ ေနသြားရမယ္၊ လာဖို႔သဘာတူရင္ ခရီးစရိတ္ ပို႔လိုက္မယ္ စသျဖင့္ စာထဲမွာ တိုက္တြန္းထားတယ္။ ဒါေတြအကုန္လံုးကို က်ေနာ့္ကို အေသးစိတ္ေျပာျပေနတယ္။ သူ႔ဘဝကိုလည္း ေတာင္ကုန္းေတြဆီကေန ျမက္ခင္းေတြဆီ ေဝးေဝးလံလံသြားရပံု၊ ၾကက္ေတြ ဆံုး႐ံႈးရပံု၊ မဲေမွာင္ မီးခိုးထူလွတဲ့ တဲကေလး စသျဖင့္ ျခယ္မႈန္းျပေနတယ္။ အဲဒီေနာက္ သူစိတ္ကူးယဥ္လို႔ရတဲ့အတိုင္း အေမရိကန္ျပည္အေၾကာင္း ေျပာျပေနျပန္တယ္။ လမ္းေတြေပၚမွာ ေရႊကို ေကာက္လို႔ရႏိုင္တဲ့ ေရႊတိုင္းျပည္တျပည္လို စိတ္ကူးျပတယ္။ ေကာ့ကို မီးရထားခရီး သြားရပံု၊ အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာၾကီးကိုျဖတ္ၿပီး သေဘာၤာစီးသြားရပံု၊ အိုင္းရစ္ေျမမွာပဲ ေခါင္းခ်သြားဖို႔ ေတာင့္တမိပံုေတြကို တလြမ္းတေဆြး ေျပာျပပါတယ္။ ေျပာရင္းေျပာရင္း သူဟာ စိတ္လႈပ္ရွားတက္ၾကြလို႔လာတယ္။ သူ႔စကားအသံုးအႏႈန္းဟာ ပိုလို႔သြက္လာတယ္။ ပိုလို႔ခမ္းခမ္းနားနားျဖစ္လာတယ္။ နိမ့္ျမင့္သံညီ ဂီတသံပါပါျဖစ္လို႔လာတယ္။ သူ႔တကိုယ္လံုးဟာ အိပ္မက္မက္ေနသူလို ဧယဥ္က်ဴးေနသူလို ယိမ္းထိုးလို႔လာတယ္။ အဲဒီေနာက္ ရယ္ရယ္ေမာေမာနဲ႔ ေရပံုးေတြကိုမ,ၿပီ က်ေနာ့္ကိုႏႈတ္ဆက္ အိမ္ျပန္သြားပါေရာ။
ဘယ္လိုအႏုပညာဟိတ္ဟန္မွ မထုတ္ရွာတဲ့ အမယ္အိုၾကီးတဦးဆီက ၾကိဳတင္ေတြးေခၚထားျခင္းမရွိဘဲ အခုလို ေပါက္ကြဲထြက္လာရာမွာ ကဗ်ာရဲ႕လကၡဏာအားလံုး ပါေနတယ္။ စ်ာန္ဝင္စားျခင္းေပါ့။ ကဗ်ာဆရာတေယာက္ စ်ာန္ဝင္စားတယ္ဆိုရာမွာ ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။
ဒီေမးခြန္းေတြ က်ေနာ့္စိတ္ထဲ အေကာင္အထည္ေပၚလာရာမွာ က်ေနာ္ဟာျဖင့္ ကဗ်ာရဲ႕ရင္းျမစ္မူလ ျပႆနာတရပ္လံုးမွာ အက်ံဳးဝင္လို႔လာေနတာကို သေဘာေပါက္လိုက္မိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ လုပ္ရမယ့္တခုေသာအလုပ္ဟာျဖင့္ စနစ္တက်ေလ့လာဖို႔ပဲျဖစ္ေတာ့တယ္လို႔ က်ေနာ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္မိေတာ့တယ္။ ဒီစာတမ္းမွာ တင္ျပမယ့္အခ်က္ေတြဟာ က်ေနာ္ျပဳလုပ္ၿပီးသေလာက္ အဲဒီေလ့လာမႈေတြရဲ႕အက်ိဳးတရားေတြပါပဲ။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါ့မယ္)
23 November 2009
၁။ စကားနဲ႔ ေမွာ္အတတ္ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
20 November 2009
စကားခ်ီး (ကဗ်ာသေဘာတရား)
စကားခ်ီး
ပါေမာကၡ ဘင္ဂ်မင္ ဖယ္ရင္တန္
ဒီစာစဥ္ေလးေတြကေတာ့ မာ့က္စ္ ကြယ္လြန္ျခင္း အႏွစ္ ၆၀ ျပည့္ေျမာက္တဲ့ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္မွာ ၿဗိတိသွ် မာ့က္စ္ဝါဒသမားေတြက သူ႔ကို သတိတရ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ စတင္ထုတ္ေဝခဲ့ၾကတဲ့ စာစဥ္ေလးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာစဥ္ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က မာ့က္စ္ဝါဒ ဂႏၴဝင္စာေပေတြကို ဋီကာဖြင့္ျပဖို႔ထက္ ပစၥကၡျပႆနာအရပ္ေတြအေပၚမွာ မာ့က္စ္ဝါဒအျမင္နဲ႔ ေဝဖန္သံုးသပ္ခ်က္တရပ္ တင္ျပဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ကမ႓ာၾကီးျပန္လည္ထူေထာင္ေရးမွာ မာ့က္စ္ဝါဒက ပါဝင္ရြက္ေဆာင္စရာ ရွိေနပါတယ္။ ကမ႓ာၾကီးကို ဒီမိုကေရစီအေျခခံေပၚကလြဲလို႔ ျပန္လည္တည္ေဆာက္လို႔မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ဒီမိုကေရစီဆိုရာမွာ မရွိႏြမ္းပါးမႈက လြတ္လပ္ေရး၊ အနာေရာဂါက လြတ္လပ္ေရး၊ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္းက လြတ္လပ္ေရးကိုသာ ဆိုလိုတာမဟုတ္ဘူး။ အေတြးအေခၚလြတ္လပ္ေရးကို က်ယ္ျပန္႔ႏိုင္သမွ် က်ယ္ျပန္႔ေစေရးလည္းျဖစ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုရာမွာ လူတိုင္းလူတိုင္းက အမ်ားေကာင္းက်ိဳးအတြက္ လုပ္ကိုင္ဖို႔ အခြင့္အေရးနဲ႔တာဝန္ကိုသာ လိုအပ္တာမဟုတ္ဘူး။ အမ်ားေကာင္းက်ိဳးအတြက္ ေတြးေခၚဖို႔ အခြင့္အေရးနဲ႔တာဝန္လည္း လိုတယ္။ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္ ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ မာ့က္စ္ဝါဒဟာ အင္အားေကာင္းလွတဲ့ အင္ဂ်င္စက္ၾကီးတခုပဲ။ မာ့က္စ္ဝါဒမွာလို သိပၸံပညာကို ယံုၾကည္တာ၊ အသိပညာကို ယံုၾကည္တာ၊ ဆင္ျခင္တံုတရားကို ယံုၾကည္တာ၊ အဲဒါေတြရဲ႕ၾသဇာကို တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ ခံုခံုမင္မင္ၾကိဳးပမ္းတာမ်ိဳးကို ကမ႓ာ့ဘယ္ေနရာမွာ ရွာလို႔ေတြ႔ႏိုင္မွာလဲ။ မာ့က္စ္ဝါဒသမားေတြ ေရးသားလိုက္တဲ့ ဒီစာတမ္းေလးေတြဟာျဖင့္ ကိုယ့္ၾကမၼာကို ကိုယ္သာခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိကို ယံုၾကည္တဲ့စိတ္ဓါတ္မ်ိဳး လူသားေတြထဲမွာ ျဖစ္ေပၚလာဖို႔ဖန္တီးရာမွာ တတပ္တအား ပါဝင္ေနၾကရဲ႕။ စာတမ္းေရးၾကသူေတြဟာ အခက္ခဲဆံုးဘာသာရပ္ေတြကို ဘန္းစကားမပါ၊ ဟိတ္ဟန္ေဝဝုစ္မပါ ေဖာ္ျပႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့၊ ရွည္လ်ားၿပီး ဂုဏ္ေရာင္ေျပာင္တဲ့ အစဥ္အလာရွိတဲ့ ဘာသာစကားတရပ္ကို အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့အတြက္ ကံေကာင္းတယ္လို႔ဆိုရေပမယ္။ သူတို႔ဟာ ဒီအစဥ္အလာနဲ႔ ထိုက္တန္ဖို႔ ၾကိဳးစားထားၾကေပတယ္။ ဒီဘာသာစကားေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ညီေနာင္ေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ေျပာဆိုဆက္ဆံႏိုင္ခြင့္ ရရွိလို႔လည္း ကံေကာင္းတယ္လို႔ပဲ ဆိုရေပဦးမယ္။
ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က သူအေကာင္းဆံုးသိတဲ့ကဗ်ာဟာ အဂၤလိပ္၊ ဂရိနဲ႔ အိုင္းရစ္ကဗ်ာလို႔ ဆိုတယ္။ သူ႔ကို ေရွးေဟာင္းစာေပသုေတသီတဦးအျဖစ္နဲ႔သာ သိထားသူေတြအဖို႔ အိုင္းရစ္ကဗ်ာကို သူသိပါတယ္ဆိုေတာ့ အံ့အားသင့္ေကာင္း သင့္ၾကမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဖာ္ျပခ်င္တာက သူဟာ ဘာမင္ဂမ္မွာ အဂၤလိပ္စကားကိုသံုးႏႈန္းၿပီး ဂရိစာေပ သင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္းမျပဳမီက ဂါလ္ေဝမွာ အိုင္းရစ္လိုေျပာၿပီး ဂရိစာေပ သင္ၾကားပို႔ခ်ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းပါပဲ။ ေနာက္ၿပီး ဒီစာတမ္းမွာ တစိတ္တေဒသ ေတြ႔ရမွာျဖစ္တဲ့အတိုင္း ေရွးေဟာင္းေရာ ေခတ္သစ္ပါ အျခားဘာသာစကား အမ်ားအျပားက ကဗ်ာေတြကိုလည္း သူကၽြမ္းဝင္ရင္းႏွီးျခင္းရွိေပမယ္။ သူ႔ရဲ႕စာတမ္း ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္တာမို႔လို႔ ဒီအခ်က္ကို အေလးအနက္ေဖာ္ျပဖို႔ အယ္ဒီတာလုပ္သူမွာ တာဝန္ရွိေပမယ္။ မာ့က္စ္ဝါဒဟာ ထူးထူးျခားျခား စြမ္းအားထက္ျမတ္လွတဲ့ သံုးသပ္ေဝဖန္ေရးလက္နက္တရပ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႔ကိုအသံုးခ်တဲ့ပစၥည္းဟာ ၾကြယ္ၾကြယ္ဝဝနဲ႔ အမ်ိဳးစံုဖို႔ ပိုလို႔ပဲ လိုအပ္လာတယ္။ ရွင္းလင္းတိက်တဲ့ဟန္နဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ ဒီစာတမ္းမွာ ဘက္ေပါင္းစံုမွာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား အပတ္တကုတ္ သုေတသနျပဳလို႔ ရရွိခဲ့တဲ့ ေကာက္ခ်က္ေတြကို သန္႔ၿပီးတင္ျပထားတယ္။ ဒီစာတမ္းကို အေျချပဳထားတဲ့အေၾကာင္းအခ်က္ေတြရဲ႕ ၾကြယ္ဝမႈ၊ ျပႆနာကို ကိုယ္တြယ္ရာမွာ ထက္ျမတ္လွမႈတို႔ေၾကာင့္ ေခတ္ေပၚေဝဖန္ေရးနယ္မွာ ဒီစာတမ္းဟာ အျမင့္မားဆံုးအဆင့္က ပါဝင္ေနပါတယ္။ ေလးေလးနက္နက္ခံယူထားတာနဲ႔အမွ် ရဲရဲဝံ့ဝံ့တင္ျပေဆြးေႏြးထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ကဗ်ာမွာ အစစေခ်ာေမြ႔ျခင္းမရွိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္ကေတာ့ ဒီ နာေနတဲ့ပင္စည္ကို အကိုင္းအခက္ေလးေတြ သ,ေပး႐ံုနဲ႔ ျပန္လည္က်န္းမာသန္စြမ္းလာမယ္လို႔ ယံုၾကည္သူေတြထဲမွာ မပါဘူး။ သူက အျမစ္ဖ်ားဆီအထိ ေစ့ငုသူပါပဲ။ ။
16 November 2009
ဘာသာျပန္သူ႔အမွာ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
ေမာင္သာႏိုး (ဘာသာျပန္)
Marxism and Poetry by George Thomson
ဘာသာျပန္သူ႔အမွာ
ကဗ်ာကို ဘာသာျပန္ရတာ ခက္ခဲတယ္လို႔ဆိုရင္ ကဗ်ာအေၾကာင္း ေရးထားတဲ့စာကို ဘာသာျပန္ရတာလည္း မလြယ္ေပဘူးဆိုတာ အလြယ္နဲ႔ ရိပ္စားမိႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ အေၾကာင္းႏွစ္ေၾကာင္း ရွိပါတယ္။ တစ္ - နမူနာအျဖစ္ ထုတ္ျပထားတဲ့ကဗ်ာေတြ ပါေနတယ္။ ဒါေတြကို ဒုတိယဘာသာစကားဆီ တိတိက်က် သယ္ယူေပးဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ႏွစ္ - မူရင္းစာတမ္းက ဥေရာပကဗ်ာကို အေျခခံထားၿပီး ေဆြးေႏြးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဥေရာပကဗ်ာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဗမာကဗ်ာဟာ အေျခခံပံုစံမွာ လံုးဝ ကြဲျပားျခားနားေနပါတယ္။ သူတို႔က အသံအနိမ့္အျမင့္ကို အဓိကထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ကာရန္ကို အဓိကထားတယ္။
ဒါျဖင့္ သူတို႔ဥေရာပကဗ်ာအေၾကာင္းကို က်ေနာ္တို႔ မေလ့လာထိုက္ေတာ့ဘူးလား?
အဂၤလိပ္ေတြမွာ အဆိုတခုရွိတယ္…
What do they know of English
Who only English know? တဲ့။
(အဂၤလိပ္စာ တခုထဲ သိတဲ့လူေတြရယ္
အဂၤလိပ္စာအေၾကာင္း ဘာသိၾကမွာလဲကြယ္။)
ဒီသေဘာပဲ။ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ဗမာစာအေၾကာင္း တကယ့္အဆင့္အတန္းမီမီ ေလ့လာသံုးသပ္ၾက၊ တိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္း ရွာေဖြၾကတဲ့အခါမွာ ဗမာစာတခုထဲ အခန္းတံခါးပိတ္ လုပ္ေနလို႔မျဖစ္ဘူး။ လက္ရွိ (ေရွးေရာ ေခတ္သစ္ပါ)ဗမာစာစုကို သံုးသပ္အကဲျဖတ္တဲ့ေနရာမွာလည္း ဗမာနည္းတနည္းထဲနဲ႔မဟုတ္ဘဲ ကမ႓ာေပၚမွာ အမ်ားတကာေတြ လုပ္ၾကကိုင္ၾကတာကို ဆည္းပူးနည္းယူရမယ္။ ေရွ႕ကို ဆက္လက္ျပဳစုၾကရာမွာလည္း သူမ်ားေတြ ဘယ္လိုလုပ္ေနၾကလို႔ ဘယ္အဆင့္ ေရာက္ေနၾကတယ္ဆိုတာ နားလည္သိရွိၿပီး သူမ်ားနဲ႔ရင္ေဘာင္တန္း႐ံုမက သာလြန္ေအာင္ကို အားထုတ္ႏိုင္ၾကရမယ္။ ဒါကို အေမေက်ာ္ ေဒြးေတာ္လြမ္းတယ္လို႔ မတြင္က်ယ္တဲ့အေျပာမ်ိဳးနဲ႔ လူလယ္လုပ္ေျပာလို႔လည္း မျဖစ္ဘူး။ ႏြားေျခရာခြက္ထဲက ေနာက္ေခ်းပိုးစိတ္မ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔ စြန္႔လႊတ္ၾကဖို႔ေကာင္းၿပီ။
ဒီအျမင္နဲ႔ ဒီစာအုပ္ကို ဘာသာျပန္ထုတ္ေဝပါတယ္။
ဥေရာပကဗ်ာနဲ႔ဗမာကဗ်ာ ပံုစံမွာ မတူေပတယ္လို႔ တူတာေတြလည္း အမ်ားအျပားေတြရတာကို ဒီစာတ္းမွာ အထိုက္အေလ်ာက္ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ကဗ်ာျဖစ္ေပၚလာပံု ရင္းျမစ္မူလဟာ အတူတူျဖစ္စရာရွိပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း တူတာေတြ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ေရွ႕ကိုမွန္းရာမွာလည္း တူၾကရမွာပဲ။
ကဗ်ာအစ ေမွာ္ကလို႔ စာတမ္းရွင္က ဆိုပါတယ္။ ဒါကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဗမာကဗ်ာေတြက အမ်ားဝကီးေထာက္ခံၾကလိမ့္မယ္ထင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ကဗ်ာမွာ လြမ္းတာ၊ တမ္းတာ၊ ေတာင့္တတာေတြ အင္မတန္ ေခတ္ထတယ္မဟုတ္လား။ ဒါေတြဟာ ေမွာ္ပဲေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ဒီေနရာမွာ လူထုကဗ်ာကို အဓိကထားရလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္တို႔လူထုကဗ်ာမွာ အတိုင္အေဖာက္ဆိုရတာေတြ (ဥပမာ… ေကာက္စိုက္ေတးသံ)၊ ေဒြးခ်ိဳးပံုစံ အမ်ားစုေတြ႔တာေတြ က်ေနာ္တို႔စဥ္းစားၾကဖို႔ေကာင္းတယ္။ ကဗ်ာအေငြ႔ ေက်ာက္စာေတြ႔ဆိုၿပီး ေက်ာက္စာတခုထဲနဲ႔တင္ ၿပီးလို႔လည္း မဟန္ေသးဘူး။ ေက်ာက္စာမွာ ကဗ်ာကို မွတ္တမ္းမတင္ၾကေပဘူး။ ႏို႔ၿပီး ကဗ်ာရဲ႕အစဟာ သီခ်င္းျဖစ္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးဟာ က်ေနာ္တို႔ကဗ်ာအဖို႔ အမ်ားၾကီးမွန္တာေပါ့။ ခုထိပဲ က်ေနာ္တို႔ကဗ်ာေတြကို ေတးဆိုလို႔ရေနတာပဲမဟုတ္လား။
ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က ကဗ်ာဟာ လုပ္အား ညာသံေတြက စတင္ေပၚေပါက္လာတန္ရာတယ္လို႔ တြက္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာသာစကားထက္ကိုပဲ အရင္က်ေပဦးမယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒါ သူ႔တေယာက္ထဲအျမင္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔အရင္ ဘာသာသိပၸံဆရာအမ်ားကလည္း ဒီအတိုင္းျမင္ၾကတာပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ဗမာေတြမွာလည္း “ေရာၾကိတ္လိုက္ ဘသားၾကိတ္လိုက္”စတဲ့ ညာသံေတြ၊ လက္တန္းစပ္ စာသားေတြနဲ႔ ညာသံေပးေလ့ရွိတာေတြ အလုပ္ခြင္ေတြမွာ အပံုပဲရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို ႏိႈင္းယွဥ္ထည့္ျပေနရင္ ဘာသာျပန္တဲ့ေဘာင္ကို ေက်ာ္လြန္သြားမွာမို႔ စာဖတ္သူကိုယ္တိုင္ပဲ အမွ်င္တန္း ေတြးဆသြားဖို႔ ခ်န္ထားခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ ဒီစာတမ္းမွာ တင္ျပေဆြးေႏြးထားတာေတြကိုအေျခခံၿပီး ဗမာကဗ်ာရဲ႕ရာဇဝင္ေၾကာင္းကို ျပန္ေကာက္ျပၾကရရင္ ေကာင္းမယ္။
သူ႔စာတမ္းထဲမွာ ကာရန္အေၾကာင္း ထည့္ေဆြးေႏြးမထားဘူး။ ဥေရာပကဗ်ာမွာလည္း ကာရန္ကေတာ့ ရွိတာပါပဲ။ အဓိကမက်တာတခုပဲရွိတယ္။ (တခ်ိဳ႕ ပါေတာင္ မပါဘူး။) က်ေနာ္တို႔က်ေတာ့ ကာရန္ဟာ ကဗ်ာရဲ႕အသက္ ဆိုရမေလာက္ျဖစ္ေနတယ္။ ကာရန္ ဘယ္လိုလုပ္ေပၚလာသလဲ။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔က ဆက္လက္စူးစမ္းၾကဖို႔ေကာင္းတယ္။ အၾကမ္းမ်ဥ္း မွန္းဆရရင္ေတာ့ ကာရန္ဟာ အမ်ားၾကီးေနာက္က်ပါလိမ့္မယ္။ ဗမာကဗ်ာ ေပၚစက ကာရန္မပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ လုပ္အားညာသံေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ သိႏိုင္ပါတယ္။ (“တုတ္တုတ္ၾကီးေဟ့ ဝဝၾကီး၊ အားနဲ႔စိုက္ရင္ ခံႏိုင္႐ိုးလား”) ဒီေလ့လာရခ်က္ေပၚ အေျခခံၿပီး က်ေနာ္တို႔ကဗ်ာကို ပိုမိုလြတ္လြတ္လပ္လပ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စပ္ဆိုႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရရင္ ေကာင္းမလဲ။ ဗမာမွာ အသံနိမ့္ျမင့္ဆိုတာ ရွိသင့္သေလာက္ ရွိတာပဲ။ ဒါကို ဘယ္လိုလုပ္ စနစ္ခ်ေျပာၾကမလဲ။ ေလ့လာစရာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဥေရာပ “အက္ပစ္”နဲ႔ၿပိဳင္ၿပီး ဗမာမွာ ေမာ္ကြန္းတို႔၊ ဧခ်င္းတို႔ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေတြအကုန္ “ေရႊနားေတာ္သြင္း”ရတာခ်ည့္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အက္ပစ္လို လက္တမ္းစပ္ မဟုတ္ဘူး။ သားစဥ္ေျမးဆက္ ညြန္႔သထက္ ညြန္႔ေအာင္ မြမ္းမံရင္း သယ္ေဆာင္လာၾကတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ျပဇာတ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ေဒါက္တာထင္ေအာင္ရဲ႕ “ဗမာျပဇာတ္”မွာ ေလ့လာတင္ျပခ်က္ေတြဟာ အင္မတန္စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ သူက ဗမာအဆိုနဲ႔အကကေတာ့ သူမ်ားတိုင္းျပည္ေတြမွာလို ေရွးကမ႓ာဦး လူထုအကေတြ၊ နတ္ကိုးကြယ္မႈေတြက ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ေသာ္လည္း ျပဇာတ္ကေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဗမာျပဇာတ္ဟာ နတ္ကိုးကြယ္မႈက စခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ နိပါတ္ခင္းက စခဲ့တယ္ စသျဖင့္ ဆာဝီလ်ံရစ္ဂ်ေဝးကို ေခ်ပရင္း ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လူငယ္ေတြ ဆက္ေလ့လာစရာ လမ္းခင္းေပးခဲ့တာပါပဲ။
တခ်ိဳ႕အေခၚအေဝၚေတြကို ဗမာလိုျပန္ယူတဲ့ေနရာမွာ ဗမာေတြ အမ်ားအားျဖင့္ နားလည္ၿပီးရွိၾကတာကို အေျခခံၿပီး ျပန္ယူလိုက္ပါတယ္။ ဥပမာ… Inspiration ‘စိတ္တက္ၾကြမႈ’၊ ‘ဥဒါန္း’စသျဖင့္ သံုးၾကတာ ေတြ႔ဖူးပါရဲ႕။ ‘စိတ္တက္ၾကြ’တာေတြကလည္း မ်ားလြန္းေနၿပီ။ ဟိုဟာလည္း စိတ္တက္ၾကြ၊ ဒီဟာလည္း စိတ္တက္ၾကြ ျဖစ္ေနၿပီ။ ‘ဥဒါန္း’ဆိုတာကလည္း ျမတ္စြာဘုရား က်ဴးရင့္ေတာ္မူတာလို႔ပဲ လမ္းေပၚကလူက နားလည္ေနေတာ့တယ္။ အဲဒီေတာ့ အေတာ္မ်ားမ်ား သံုးႏႈန္းေနၾကၿပီျဖစ္တဲ့ ‘စ်ာန္ဝင္’တာကိုပဲ ယူသံုးလိုက္ပါတယ္။ ‘စ်ာန္ဝင္’တယ္ဆိုတာကလည္း စိတ္တက္ၾကြေနတာပါပဲ။ Inspire ျဖစ္တယ္ဆိုတာ မူရင္းက နတ္ဝင္တာပါပဲ။ ဂရိေတြက ကဗ်ာနတ္ ဝင္လာမွ ကဗ်ာစပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတယ္။ ေခတ္သစ္ စိတၱပရိေစၧဒဆရာတို႔ကေတာ့ ငုပ္ေအာင္းေနတဲ့ စိတ္ေစတနာေတြ လူးလြန္႔အံထြက္လာရာ မသိစိတ္မွာ အေျခခံတယ္လို႔ဆိုတယ္။ သေဘာကေတာ့ ကဗ်ာစပ္ခ်င္စိတ္ ေပါက္လာတာပါပဲ။ ကဗ်ာဆရာရဲ႕စိတ္ကူးကို ‘စ်ာန္’နဲ႔ တင္စားလိုက္ၿပီး စ်ာန္ဝင္စားတယ္ေပါ့။ တခ်ိဳ႕ ဗမာမွာမရွိတဲ့ စကားလံုးေတြကိုေတာ့ ဒီတိုင္းပဲ အသံဖလွယ္ယူလိုက္ပါတယ္။ ဥပမာ… ေဘာလဒ္၊ အက္ပစ္၊ ထရက္ဂ်ီဒီ။
စာဖတ္သူကို အထူးေတာင္းပန္ထားခ်င္တာကေတာ့ နမူနာကဗ်ာေတြပါပဲ။ ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလို ဘာသာတခုက ကဗ်ာကို ဘာသာတခုမွာ အျပည့္အဝ ျပန္ေဖာ္ျပဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ နမူနာျပထားတဲ့ ကဗ်ာေတြကလည္း သိပ္ခက္ခဲေလးနက္ပါတယ္။ မူရင္းအာေဘာ္မိေအာင္ က်ေနာ္ ဗမာကဗ်ာလို မျပန္ႏိုင္စြမ္းပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အဓိပၸါယ္ပဲ စကားေျပနဲ႔ ျပန္ေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီစကားေျပေတာင္ ဗမာလို ေျပျပစ္လိမ့္မယ္မဟုတ္ဘူးဆိုတာ က်ေနာ္သိပါတယ္။ က်ေနာ့္ရည္ရြယ္ရင္းကေတာ့ မူရင္းစာသား အဓိပၸါယ္ကို တိက်ႏိုင္သမွ် တိတိက်က် သယ္ေဆာင္ေပးေရးပါပဲ။ စာမေခ်ာတာကိုေတာ့ ခြင့္လႊတ္ၾကပါ။ အသံနိမ့္ျမင့္ကိုျပတဲ့ေနရာမွာေတာ့ ဘာသာျပန္လို႔မရဘဲ မူရင္းကို ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးတခု ပန္ၾကားခ်င္တာကေတာ့ ဒီစာတမ္းကို မူရင္းေရးတဲ့ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ကို သတိျပဳဖို႔ပါပဲ။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ပါတဲ့။ အဲဒီေတာ့ ဒီစာတမ္းေရးတဲ့အခ်ိန္နဲံ ဒီေန႔ ၁၉၆၆ အႏွစ္ ၂၀ အတြင္းမွာ ဧရာမ ေျပာင္းလဲမႈၾကီးေတြ ရွိေနၿပီဆိုတာ သတိရွိေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီစာတမ္းေနာက္ပိုင္းမွာ ဆိုဗီယက္အာရွမွာ ေရွး႐ိုးျပည္သူ႔ကဗ်ာကို ထိမ္းသိမ္းပံု တင္ျပထားတယ္။ အဲဒါ ေရွးတုန္းကလို႔သာ မွတ္လိုက္ၾကပါ။ ခုဆိုရင္ေတာ့ ႐ုရွမွာ အစစ ငါးပါးေမွာက္ေနတဲ့အထဲမွာ ယဥ္ေက်းမႈလည္း ပါဝင္ေနပါၿပီဆိုတာ သတိျပဳၾကဖို႔ပါပဲ။
ဒီစာအုပ္ျဖစ္ေျမာက္ေရး အဖက္ဖက္က ကုညီၾကသူ ရဲေဘာ္မ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ားကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္လိုပါတယ္။
မ၊ သ၊ န၊
မႏၲေလး
မတ္ ၂၇၊ ၁၉၆၆
13 November 2009
တင္မိုးရဲ႕အမွာ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
ေမာင္သာႏိုး (ဘာသာျပန္)
Marxism and Poetry by George Thomson
ကဗ်ာႏွင့္ျပည္သူ
တင္မိုး
ကဗ်ာဟာ ျပည္သူေတြၾကားထဲက ေပါက္ဖြားလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က အေလးအနက္ အေျခအျမစ္က်က် စူးစမ္းၿပီး ‘မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ’ (ကဗ်ာသေဘာတရား) စာအုပ္မွာ တင္ျပထားပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ဗမာကဗ်ာမွာလည္း မူလရင္းျမစ္ဟာ ျပည္သူေတြပဲျဖစ္တယ္ဆိုတာ သိႏိုင္ပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အလုပ္ခြင္က က်ဴးရင့္လိုက္တဲ့ ေတးသံေတြ၊ ေလွထိုးသားေတြရဲ႕ ႐ိုးေဟးျငာသံေတြကအစ မိခင္ေတြရဲ႕ သားေခ်ာ့ေတးသံေတြ၊ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ ကစားေပ်ာ္ရႊင္ရာကေန ထြက္လာတဲ့ ဟစ္ေၾကြးသံေတြ၊ လယ္ယာေခ်ာင္းေျမာင္းဆီက သီဆိုၾကတဲ့ ေတးသံေတြ၊ ဘုရားပြဲ နတ္ပြဲဆီက ၾကားရတဲ့ ေတးသံေတြ၊ ကာလသားဝိုင္းက အစုနဲ႔အေဝးနဲ႔ ထိုးလိုက္တဲ့ သံခ်ပ္ေတြ၊ ညအခါ လသာသာ တလင္းျပင္မွာ ဖြက္ဆိုၾကတဲ့ စကားထာေတြ စသျဖင့္ ျပည္သူေတြရဲ႕ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ထဲမွာ ကဗ်ာေတြ ထြက္ေပၚတည္ရွိေနတယ္ဆိုတာ သိႏိုင္ပါတယ္။
ကဗ်ာဆရာဆိုတာ ျပည္သူေတြရဲ႕အသံကို ကိုယ္စားျပဳသူပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြရဲ႕ တကယ့္ခံစားရခ်က္ေတြကို အာဝဇၨန္းေကာင္းတဲ့ ကဗ်ာဆရာက သူတို႔ကိုယ္စား သီဆိုက်ဴးရင့္လိုက္ျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ ‘လက္တန္း ကဗ်ာစပ္ဆိုမႈ’ေတြ ရွိတယ္ဆိုတာ အထင္အရွားပါပဲ။ ေတြ႔ၾကံဳရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ကို ဉာဏ္ေကာင္းႏႈတ္ရႊင္တဲ့ ကဗ်ာဆရာက တမုဟုတ္ခ်င္း ေကာက္ကာငင္ကာ စပ္ဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ႐ုပ္ေသးထဲက စာဆိုကိုင္ဟာ သံခ်ိဳကဗ်ာကို လက္တန္းရြတ္ဆိုရပါတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ျပည္သူမ်ားဟာ အေတာ္ပြဲက်ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
႐ုပ္ေသးစင္မွာသာ လက္တန္းဉာဏ္ကို ေတြ႔ႏိုင္တာမဟုတ္ေသးပါဘူး။ ရပ္ထဲ ရြာထဲမွာလည္း အျဖစ္အပ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို လက္တန္း စာခ်ိဳးေလ့ရွိပါတယ္။ အခုထက္ထိ ေက်းလက္ေတြမွာဆိုရင္ ျပည္သူေတြရဲ႕ တကယ့္ဘဝကို လက္တန္းဖြဲ႔ဆိုေနတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီလို ကဗ်ာခ်ိဳး စာခ်ိဳးေကာင္းသူေတြကို ျပည္သူေတြက အလြန္သေဘာက်ၾကပါတယ္။ သားေျမးစဥ္ဆက္ အဆင့္ဆင့္ရြတ္ဆိုျပၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူးၾကပါတယ္။ ဝမ္းသာစရာ ဝမ္းနည္းစရာ အျဖစ္အပ်က္ဟာ မေမ့ႏိုင္ေတာ့ဘဲ တသသျဖစ္ေနရပါေတာ့တယ္။
က်ေနာ္တို႔ ရပ္ထဲရြာထဲ လက္ဘက္ရည္ဝိုင္း၊ စကားဝိုင္းမွာ ေျပာေလ့၊ ရြတ္ေလ့ရွိတဲ့ ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္ရဲ႕ စာခ်ိဳးမ်ား၊ ျဗဲထေရာ္သူရဲ႕ စာခ်ိဳး စတဲ့ ကဗ်ာစာခ်ိဳးေတြကိုလည္း အထူးသတိရမိပါတယ္။ ဒါေတြဟာလည္း ကဗ်ာနဲ႔ျပည္သူတို႔ရဲ႕ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ဆက္သြယ္ပံုကို ျပၾကပါတယ္။
ေကာက္စိုက္သမေတးသံ၊ ေမာင္းေထာင္းေတးသံ စတဲ့ ေက်းလက္ျပည္သူ႔ကဗ်ာေတြကိုၾကည့္ရင္ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဘဝအေထြေထြကို သီက်ဴးထားတဲ့သေဘာကို ေတြ႔ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ ေက်းလက္ျပည္သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ အလြန္ေဆးေရာင္စိုပါတယ္။ က်ဴးရင့္လို႔ မဝႏိုင္ေအာင္ အရသာခံစားရပါတယ္။ ဒါဟာဘာလဲဆိုရင္ ဒီကဗ်ာေတြထဲမွာ ျပည္သူ႔ဘဝ အသက္ရွင္ေနလို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လႈပ္ရွားေနလို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ဟာ ဗမာကဗ်ာကို ေလ့လာတယ္ဆိုရင္ နန္းေတာ္ အိမ္ေတာ္မွာ က်ဴးၾက၊ သီၾကတဲ့ ပ်ိဳ႕ကဗ်ာၾကီးေတြကိုသာ ေလ့လာရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ရပ္ထဲရြာထဲမွာ အဖူးအညြန္႔တေဝေဝနဲ႔ လႈပ္ရွားေနတဲ့ ေတးကဗ်ာေလးေတြကိုပါ စုေဆာင္းေလ့လာရပါလိမ့္မယ္။ စကၠဴ ေပပုရပိုက္ေပၚမွာရွိတဲ့ ေတးကဗ်ာေတြကိုသာ ေလ့လာရမွာမဟုတ္ေသးဘဲ၊ အေလ့က်ေပါက္ေနတဲ့ သဘာဝေတးကဗ်ာေတြကိုပါ ေလ့လာရပါလိမ့္မယ္။ ဒီကဗ်ာေတြကသာလွ်င္ မူလဘူတအပီျမည္ဆံုး ကဗ်ာစုမည္ေပလိမ့္မယ္။
ဗမာလူမ်ိဳးဟာ ကဗ်ာကို အေတာ္ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတဲ့လူမ်ိဳးျဖစ္တယ္ဆိုတာ အထူးရွင္းျပစရာမလိုပါဘူး။ ဗမာစာေပသမိုင္းတေလွ်ာက္လံုးမွာ ကဗ်ာအဖြဲ႔အႏြဲ႔က အထြန္းကားဆံုးျဖစ္ေနတာကို ေထာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကဗ်ာေလ့လာသူေတြလည္း အလြန္ေပါပါတယ္။ ဗမာစာေပေလ့လာတယ္၊ ပို႔ခ်တယ္ဆိုတာ ကဗ်ာကို ေလ့လာတယ္၊ ပို႔ခ်တယ္ဆိုရမေလာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြ တကၠသိုလ္ေတြမွာေရာ၊ အရပ္ထဲမွာပါ ကဗ်ာကို ေလ့လာသူေတြ အနႏၲပါပဲ။
ဒါေပမယ့္ အမ်ားအားျဖင့္ ကဗ်ာကို ေလ့လာတယ္ဆိုတာရွိၿပီး-အဆင့္ျမင့္ၿပီး ကဗ်ာစုရဲ႕ ဂုဏ္ေတြ၊ ေဒါသေတြ၊ ဂိုဏ္းေတြ၊ ရသေတြ၊ ဘာဝေတြကို မွတ္မိေအာင္လုပ္တာလို႔ က်ေနာ္တို႔ နားလည္ေနၾကပါတယ္။ ပါေမာကၡ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က က်ေနာ္တို႔ကို ကဗ်ာေလ့လာနည္းလမ္းသစ္ ေပးအပ္ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာလဲဆိုရင္ ကဗ်ာကို ေလ့လာခ်င္ရင္ သိပၸံနည္းက်က်ေလ့လာပါ၊ ျပည္သူေတြထံမွာ ေလ့လာပါဆိုတာပါပဲ။
တဆက္တည္းမွာပဲ ကဗ်ာရဲ႕ ေရွ႕အလားအလာ အနာဂတ္ဟာ ဘယ္လိုရွိမလဲ? သူ႔ဒံုရင္းျဖစ္တဲ့ ျပည္သူေတြဆီကိုပဲ ဦးတည္ရမယ္လို႔ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ျပည္သူေတြထဲမွာ ေပါက္ဖြားလာခဲ့ရတဲ့ကဗ်ာဟာ ခု ျပည္သူေတြနဲ႔ အဆက္ျပတ္ေနခဲ့ရတယ္။ ဒါ မျဖစ္သင့္ဘူး။ ျပည္သူေတြဆီ ျပန္ေရာက္ရမယ္။ အဲဒီလို ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးဖို႔ရာ ဒီေန႔ကဗ်ာဆရာသစ္ေတြရဲ႕တာဝန္ျဖစ္တယ္လို႔ ပါေမာကၡက ညႊန္ျပထားပါတယ္။
ပါေမာကၡ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္ရဲ႕ ဒီစာအုပ္ဟာ က်ေနာ္တို႔ ဗမာကဗ်ာေလာကအတြက္ အားသစ္တရပ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဥေရာပကဗ်ာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဗမာကဗ်ာ ပံုတူမက်ေပမယ့္ ေလ့လာပံု ေလ့လာနည္း အသစ္ရေစပါတယ္။ ဘာသာစကား မတူေသာ္လည္း အေျခခံ ကဗ်ာ့သေဘာကေတာ့ ကြဲလြဲစရာမရွိပါဘူး။ ထပ္တူထပ္မွ်ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ကဗ်ာသေဘာကို အျမင္သစ္နဲ႔တင္ျပတဲ့ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္ရဲ႕စာကို က်ေနာ္တို႔ သမ႐ိုးက် ကဗ်ာသမားေတြအဖို႔ ပထမေတာ့ ‘လိုက္’ႏိုင္ဖို႔ ခဲယဥ္းေကာင္း ခဲယဥ္းပါလိမ့္မယ္။ နားစိမ္းေကာင္း စိမ္းေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗမာကဗ်ာနဲ႔ အသြင္မတူတဲ့အခ်က္ေတြကို မတူသလို႐ႈျမင္ၿပီး တူတာကို တူသလို ခ်င့္ခ်ိန္တတ္ရင္ သူ႔စာကို ေကာင္းေကာင္း ‘လိုက္’ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဗမာကဗ်ာကို ဘယ္လိုေလ့လာရင္ ေကာင္းမလဲလို႔ နည္းသစ္ကိုလည္း ေတြးမိလာပါလိမ့္မယ္။
ဗမာကဗ်ာေလာကထဲကို ေလ့လာေရးနည္းသစ္တခု ေရာက္ရွိလာတာဟာ ဝမ္းသာစရာပါပဲ။ ဒီအတြက္ ေက်းဇူးတင္ထိုက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကေတာ့ ပါေမာကၡေဂ်ာ့သြမ္ဆန္နဲ႔ ဘာသာျပန္သူ ေမာင္သာႏိုးတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ။
တင္မိုး
၂၇၊ ၃၊ ၁၉၆၆
------------------------------
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမယ္ - ေနမင္းနီ)
