စကားနဲ႔ေမွာ္အတတ္ (စာ ၂၄ မွ ၃၁)
ေအာက္ပါကေတာ့ နယူးဟီပ႐ိုက္ဒိစ္က ေတးတပုဒ္ျဖစ္ၿပီး ေက်ာက္ေဆာင္ထဲမွာ ေနတယ္ဆိုတဲ့ မိန္းမႏွစ္ဦးဆီ ရည္ညႊန္းသီဆိုဟန္ ေရးဖြဲ႔ထားတယ္။
"ေတးသီဆိုေနတယ္။ ေတးသံ ေအာ္ျမည္ေနတယ္။
သင္း ငါ့ဇနီးျဖစ္ေစလို႔ ေတးသံက ေအာ္ေနတယ္။
ဟိုမွာရွိတဲ့မိန္းမ၊ ျမင့္ျမတ္တဲ့ေက်ာက္ေဆာင္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့
အထဲမွာ ထိုင္ေနတဲ့၊ ေက်ာက္တံုးထဲမွာေနတဲ့ မိန္းမႏွစ္ေယာက္တို႔
ေတးသံက ႏွစ္ေယာက္လံုးကို ထြက္ခဲ့ၾကလို႔ ေအာ္္ေနတယ္…။"
(ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၉။ ။ေဂ် ေလးယဒ္ "မာေလကူလာက ေက်ာက္ေခတ္လူသားမ်ား" ၁၉၄၂၊ စာ ၁၄၂)
ဒီကဗ်ာမွာ တကယ့္ျဖစ္ရပ္နဲ႔ စိတ္ကူးယဥ္မႈ ေရာေထြးေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အမိန္႔ေပးေနတာကို ေတြ႔ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ အမိန္႔ေပးပံုက တိုက္ဆိုင္သူမ်ားကို တိုက္႐ိုက္ေပးေနတဲ့သေဘာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ ေတးသံရဲ႕ခိုင္းေစတတ္တဲ့ ေမွာ္အစြမ္းနဲ႔ ေပးေနျခင္းျဖစ္တယ္။ ေတးသံကို သဘာဝထက္လြန္တဲ့ တန္ခိုးေတာ္တခုအျဖစ္ သ႑ာန္ျပဳထားေလရဲ႕။
ေနာက္ဥပမာတခုက ဂ်ာမန္ သစ္ခုတ္သမား ေတးသံတပုဒ္ျဖစ္ပါတယ္။
Klinge du, klinge du, Waldung,
Schalle du, schalle du, Halde,
Halle wider, halle wider, Hainlein,
Tone wider, grosser Laubwald,
Wider meine gute Stimme,
Wider meine golden kehle,
Wider meine Leid, des lieblichstel!
Wo die Stimme zu verstehen ist,
Werden bald die Busche brechen,
Schichten sich von selbst die Stamme,
Stapeln sich von selbst die Klafter,
Haufen sich zum Hof die Schober,
Ohne junger Manner Zutun,
Ohne die gescharften Aexte.
(ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၁၀။ ။ ျဗဴခါ၊ စာ ၄၇၃)
သစ္ခုတ္သမားေတြက သစ္ပင္ေတြကို သူတို႔ရဲ႕ေတးသံကို နာခံတဲ့အေနနဲ႔ ေျမၾကီးေပၚလဲၾက၊ သစ္တံုးမ်ားအျဖစ္ ျပတ္ၾက၊ ေတာထဲက လိမ့္ထြက္သြားၾက၊ ၿပီး သစ္ဝိုင္းထဲမွာ ဖာသာစုပံုေနၾကဖို႔ ေစခိုင္းၾကျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုး ျဖစ္ပ်က္ၾကလိမ့္မယ္မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို သူတို႔သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ေတာ့မွာလို စိတ္ကူးယဥ္ၾကည့္ခ်င္ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ငန္းမွာ အေထာက္အကူလည္း ရတယ္။ ကဗ်ာဟာ ေမွာ္အတတ္က ေပါက္ဖြားလာခဲ့ရတာပါပဲ။
ေနာက္ ဥပမာတခုကေတာ့ ေရွးေဟာင္း အိုင္းရစ္ နိမိတ္ေဟာ ကဗ်ာတပုဒ္ျဖစ္ပါတယ္။
"သတင္းေကာင္းပါးပိမ့္၊ ပင္လယ္ျပင္အက်ိဳးမ်ားစိမ့္၊
ကမ္းေျခလိႈင္းေတြခကာ၊ ေတာေတြျပံဳးၾကကာ၊
စုန္းတေစၧလြင့္ရွားကာ၊ ဥယ်ာဥ္ပန္းမန္ ေဝဆာစြ၊
စပါးပင္ေတြ ရႊမ္းမွည့္စြ၊ ပ်ားပိတုန္းတို႔ ပ်ံဝဲကာ၊
ကမ႓ာၾကီး ရႊင္လန္းစြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြ၊ ဝေျပာစြ၊ တေပါင္းေႏြသာစြ။"
(ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၁၁။ ။ Revue celtique တြဲ ၂၆၊ စာ ၃၂)
ဒီကဗ်ာကို သာယာတဲ့ ရတုရာသီ လာပါေစေၾကာင္း သိုက္တေပါင္တရပ္အေနနဲ႔ ပေရာဟိတ္ဆရာတဦးက ရြတ္ဆိုရတယ္။ အလိုရွိတဲ့ျဖစ္ရပ္ကို တကယ္ျဖစ္ေနေတာ့သလို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားတာပါပဲ။
ဒီလိုနဲ႔ မသိမသာလို႔ဆိုရမေလာက္ အဆင့္အေလးေတြနဲ႔ က်ေနာ္တိုပအားလံုး သိကၽြမ္းေနၾကတဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားဆီကိုတိုင္ ေရာက္လာခဲ့တယ္။
"ေႏြေရာက္လို႔လာေပါ့ေလ
ဥၾသတြန္ေၾကာ္ေစ၊
သစ္ေစ့ေတြေပါက္ပြား၊ အသီးအႏွံဖြံ႔ထြား။
ေတာသစ္ရြက္ ေပၚထြန္းကာ၊ ဥၾသတြန္ေၾကာ္ျငာ။"
ဒီကဗ်ာမွာ တင္ျပထားတာေတြကေတာ့ ျဖစ္ရပ္အမွန္ကို တင္ျပထားတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာကိုပဲ အိန္႔ေပးသံေလး ပါေနေသးတယ္။ ဥေရာပ ေတာသူေတာင္သားေတြရဲ႕ဘဝမွာ အျမစ္တြယ္ၿပီး ေပၚေပါက္ခဲ့ရတဲ့ ဒီရာသီဖြဲ႔ေတးသံေလးေတြဟာ ေတာသူေတာင္သားေတြရဲ႕ဆႏတဒေတြ အေကာင္အထည္ေပၚလာေစေရး ရည္စူးၿပီး စပ္ဆိုခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီဖြဲ႔ႏြဲ႔မႈကေလးေတြမွာကိုပဲ မႏၲရားသံကေလးေတြ ပဲ့တင္ထပ္ၿပီးေနတယ္။ ကဗ်ာဟာ ေမွာ္အတတ္က ေပါက္ဖြားလာခဲ့ရတာပါပဲ။
"ေတာက္ပတဲ့ ၾကယ္ကေလး၊ ငါ မင္းလို တည္တံ့ခိုင္ျမဲလိုလွတယ္"
ကဗ်ာဆရာေတြဟာ ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္တာေတြကို ေတာင့္တၾကရတာလဲ။ အေျဖကေတာ့ ဒါဟာ ေမွာ္အတတ္က ဆင္းသက္လာခဲ့ရတဲ့ ကဗ်ာရဲ႕အဓိကအဂၤါရပ္ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ သ႑ာန္တုအကရဲ႕အ႐ူးအမူး တက္ၾကြမႈအရွိန္အတြင္းမွာ ငတ္မြတ္ေၾကာက္လန္႔ေနတဲ့ အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြဟာ သဘာဝနဲ႔ရင္ဆိုင္ၾကရာမွာ မိမိတို႔ရဲ႕အားႏြဲ႔မႈကို စိတ္အားျပင္းျပင္းျပျပ အ႐ူးအမူးလႈပ္ရွားျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပၾကတယ္။ တကယ္ရွိေနတဲ့ကမ႓ာ၊ ဗဟိဒၶကမ႓ာၾကီးကို ေမ့ေပ်ာက္ၿပီး မသိတဲ့ကမ႓ာ၊ စိတ္ကူးယဥ္မႈဆိုတဲ့ အဇၥ်တၱကမ႓ာ၊ ကိုယ္ျဖစ္ေစလိုတဲ့ကမ႓ာထဲကို နစ္ျမဳပ္ပစ္လိုက္ၾကတယ္။ ျပင္းျပတဲ့စိတ္ဆႏၵအားထုတ္မႈနဲ႔ တကယ့္ျဖစ္ရပ္ေပၚမွာ ဟန္ေဆာင္သ႐ုပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ၾကိဳးစားၾကည့္ၾကတယ္။ အဲဒီလို ရည္စူးရာမွာ မေအာင္ျမင္ၾကဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၾကိဳးစားမႈကေတာ့ အခ်ည္းအႏွံမဟုတ္ဘူး။ အဲဒီလိုၾကိဳးစားမႈေၾကာင့္ သူတို႔နဲ႔သူတို႔ဝန္းက်င္အၾကား စိတ္ပိုင္းပဋိပကၡဟာ ေျပေပ်ာက္သြားတယ္။ ပိုေနျမဲ က်ားေနျမဲ ျပန္လွည္ရရွိသြားတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ တကယ့္ဘဝဆီ ျပန္လွည့္ခဲ့ရတဲ့အခါ ဒီဘဝနဲပဖက္ၿပိဳင္႐ုန္းကန္ဖို႔ အရင္ကထက္ တကယ္ပဲ ပိုမိုအစြမ္းရွိလာၾကေတာ့တယ္။
"ေတာက္ပတဲ့ ၾကယ္ကေလး၊ ငါ မင္းလို တည္တံ့ခိုင္ျမဲလိုလွတယ္"
အဲဒီတုန္းက ဝန္းက်င္အေျခအေနကို ဆင္ျခင္ၾကည့္ပါ။ ကိတ္စ္ဟာ အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္မွာျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရးျပန္လည္ေကာင္းလာဖို႔ ေနာက္ဆံုးၾကိဳးပမ္းတဲ့အေနနဲ႔ အီတလီကို အသြားမွာေပါ့။ သူဟာ ဖင္နီဘေရာင္းကို ေနာက္ဆံုးအၾကိမ္ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ အဂၤလိပ္ ေရလက္ၾကားထဲမွာ သူစီးလာတဲ့သေဘၤာဟာ မိုးေလေၾကာင့္ လားလ္ဝါသ္ကိုဗ္ဆီ လြင့္ပါသြားၿပီး သူ ကမ္းေပၚတက္ခဲ့ရတယ္။ အဂၤလန္ေျမေပၚကို သူ ေနာက္ဆံုးေျခခ်သြားျခင္းပါပဲ။ ညေနမွာ သေဘၤာဆီကို ျပန္ခဲ့ရင္း ဒီကဗ်ာတိုေလးကို စပ္လိုက္ၿပီး ရွိတ္စပီးယား ကဗ်ာေပါင္းခ်ဳပ္စာအုပ္ထဲမွာ ေရးသြားရွာျခင္းျဖစ္တယ္။ ေလးလၾကာေတာ့ သူ႔ခမ်ာ အီတလီမွာ အားအင္ကုန္ခန္း ႏြမ္းလ်တဲ့ေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးခဲ့ရတယ္။
"ေတာက္ပတဲ့ ၾကယ္ကေလး၊ ငါ မင္းလို
တည္တံ့ခိုင္ျမဲလိုလွတယ္။"
ဒါဟာျဖင့္ အသိနဲ႔ယွဥ္တဲ့ ဆႏၵျပဳမႈကေလး၊ ေသေတာ့မယ့္ဆဲဆဲ လူသားတေယာက္ရဲ႕ ေတာင့္တသံေလးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမွာ သတိရမိတဲ့ကဗ်ာေလးေတြ ေရာယွက္ေနပါတယ္။
"သို႔ေသာ္လည္း ငါသည္ တည္တံ့ခိုင္ျမဲမႈအရာတြင္
ေကာင္းကင္တခြင္လံုး၌ ၿပိဳင္ဖက္ကင္းေသာ ဓူဝံၾကယ္ပမာ
ျမဲျမံသည္သာတည္း။"
ဒီမွာ သူ႔ကိုယ္ပိုင္စိတ္ကူးယဥ္မႈဟာ ေတာင္က်စမ္းတခုကို လႊတ္ေပးလိုက္သလို လႈပ္ရွားၿပီးလာတယ္။ သူ႔စိတ္ကူးယဥ္မႈဟာ တဟုန္ထိုးျမင့္တက္လာတယ္။ သူ႔ကိုယ္သူ ၾကယ္ရယ္လို႔၊ အဲဒီေနာက္ ဖိုးလမင္းရယ္လို႔ ျမင္လာတယ္။ လူသားရာဇဝင္ အစဦးကစၿပီး လမင္းဟာ အျမဲထာဝရတည္တံ့မႈရဲ႕သေကၤတအျဖစ္ ႐ိုက်ိဳးကိုးကြယ္ရာျဖစ္ခဲ့တယ္။ လမင္းကေနတခါ ကိုဗ့္ဖက္ဆီ ေျပးလႊားစီးဆင္းေနတဲ့ ဒီေရထဲမွာ ညင္သာသာ လူးလြန္႔ေနတဲ့ သေဘၤာရဲ႕အျဖစ္ကို စိတ္အာ႐ံုမွာ ဝိုးတဝါးထင္ျမင္ရင္း သူဟာ ဒီကမ႓ာေျမ အနိမ့္အျမင့္ေတြၾကား ဟိုကဒီ စီးဝင္ေနတဲ့ ဒီေရေတြရဲ႕လႈပ္ရွားမႈကို ငံု႔ၾကည့္လိုက္မိတယ္။
"ညဥ့္အေမွာင္ထုထက္ဝယ္ တကိုယ္ေတာ္အဆင္းအဝါျဖင့္ ေနရသည္မ်ိဳးကား မလိုခ်င္။
ထာဝရမ်က္ခြံတို႔ကို လွစ္ကာ၊
သဘာဝတရား၏ ဇြဲေကာင္းေသာ၊ အအိပ္မဲ့ေသာ
ေတာေပ်ာ္ရွင္ရေသ့အလား၊ လူသားတို႔၏ကမ္းပါးတို႔ကို
သန္႔စင္ေအာင္ ေဆးေၾကာသုတ္သင္ရျခင္းတည္းဟူေသာ
ရေသ့ရဟန္းအလုပ္လုပ္ရင္း
လႈပ္ရြေနေသာ ေရတို႔ကိုၾကည့္ကာ၊
ေတာင္တန္းၾကီးမ်ား လြင္ျပင္ၾကီးမ်ားေပၚမွ
တကယ္ႏူးညံ့ေသာ အသစ္က်လေသာ ဆီးႏွင္း
မ်က္ႏွာဖံုးကို ေငးေမာကာသာ ၾကည့္ေနရသည္မ်ိဳးကား မလိုခ်င္။"
အဲဒီေနာက္ အနႏၲကမ႓ာထဲကို ေျပးေရာက္သြားရာက သေဘၤာရဲ႕အိပ္ေမြ႔ခ်သလို ယိမ္းခါမႈမ်ားကို ထင္ဟပ္ရင္း ထာဝရတည္ျမဲတဲ့ဘဝနဲ႔ သူဟာ ေျမၾကီးဆီကို ျပန္လာခဲ့တယ္။
"တည္တံ့ကား တည္တံ့လ်က္ပင္၊ မေျပာင္းမလဲလ်က္ပင္၊
ငါ၏ လွပေသာခ်စ္သူ၏ မွည့္ရႊမ္းေသာ ရင္အံုဝယ္ အံုးမွီလ်က္၊
ႏူးညံ့ညင္သာ ၾကြခ်ည္က်ခ်ည္ ျဖစ္ေနသည္ကို ထာဝရေတြ႔သိခံစားရင္း၊
ခ်ိဳျမေသာ ဂဏွာမၿငိမ္မႈျဖင့္ ထာဝရႏိုးၾကားလ်က္၊
သူမ၏ ညင္သာေသာ အသက္႐ွဴသံကို နားေထာင္လ်က္လွ်င္
သို႔ျဖင့္သာ ထာဝရတည္ျမဲလိုဘိ။"
ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ေသျခင္းကင္းၿပီး အခ်စ္မရွိႏိုင္ဘူး။
"သို႔ျဖင့္သာ ထာဝရ တည္ျမဲလိုဘိ။ သို႔မဟုတ္လွ်င္
ေသျခင္းျဖင့္ မူးေမ့ပါရေစေတာ့။"
သူ ႏိုးလာတယ္။ အိပ္မက္မက္ေနတာကို သေဘၤာရဲ႕လႈပ္ရွားမႈက လႈပ္ခါပစ္လိုက္တာနဲ႔ တူလွတယ္။ ဒါေပမယ့္ အိပ္မက္ေၾကာင့္ သူဟာ သူ႔စိတ္ကို ႏွိပ္စက္ေနတာေတြကို လႈပ္ခါပစ္ခဲ့ႏိုင္တယ္။ စိတ္ရဲ႕ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို ျပန္လည္ရရွိခဲ့တယ္။ ကမ႓ာၾကီးဟာ ႐ုပ္ပိုင္းအားျဖင့္ေတာ့ သည္တိုင္းသည္တိုင္းပါပဲ။
"ငယ္ရြယ္မႈသည္ ေဖ်ာ့ေတာ့လာေသာ၊
တေစၧႏွယ္ ပိန္ပါးလာေသာ ထို႔ေနာက္
ေသလြန္သြားေသာ…။"
ကမ႓ာၾကီးပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကမ႓ာၾကီးအေပၚ သူ႔ရဲ႕စိတ္ပိုင္းသေဘာထားကေတာ့ ေျပာင္းလဲလာခဲ့တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သူ႔အဖို႔ ေစာေစာက ကမ႓ာမ်ိဳး မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒါဟာ ကဗ်ာရဲ႕ အႏုပဋိေလာမတရားပါပဲ။ ေမွာ္အတတ္ရဲ႕ အႏုပဋိေလာမတရားအတိုင္းပါပဲ။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္)
26 March 2010
ကဗ်ာသေဘာတရား (မာ့က္စ္ဝါဒႏွင့္ကဗ်ာ)
24 March 2010
မတ္လဘြဲ႕
ရဲေဘာ္သိန္းတန္ဟာ
လက္ပံတပြင့္လို ေၾကြက်
ရဲရဲျမျမ
မတ္လရဲ႕ဗမာျပည္ဟာ
အနီေရာင္ျဖစ္ခဲ့တယ္…
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး
ဗ်ဴ႐ိုကရက္ အရင္းရွင္ ေတာ္လွန္ေရး
စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရး
အေရးေတာ္ပံု အဖံုဖံုဟာ
မတ္လမွာ အေတာင္အလက္ စံုခဲ့တယ္…
၂၇ - ၂၈ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္စစ္ေတြနဲ႔
ဘုန္းေမာ္တို႔ရဲ႕ အာဏာရွင္ အာခံေရး
အာရ္အိုင္တီ အေရးဟာလည္း
ျပည္ေရးျပည္ရာနဲ႔
တခါတည္း ဆက္သြားတယ္…။
ေနမင္းနီ (၂၃.၃.၂၀၁၀)
ကဗ်ာသေဘာတရား (မာ့က္စ္ဝါဒႏွင့္ကဗ်ာ)
စကားနဲ႔ေမွာ္အတတ္ (စာ ၁၈ မွ ၂၃)
ဒီအခ်က္သာ မွန္ခဲ့ရင္ ကဗ်ာစကားဟာ အေျခခံအားျဖင့္ သာမန္စကားထက္ ပိုမိုေရွးက်တယ္လို႔ ဆိုလိုရာေရာက္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အဲဒီလို စကားမ်ိဳးမွာ ေတြ႔ရျမဲျဖစ္တဲ့ နိမ့္ျမင့္သံစဥ္ ညီညာမႈ၊ ဂီတသံပါမႈ၊ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္မႈတို႔ကို ပိုမိုအဆင့္ျမင္ျမင့္ ထိန္းထားလို႔ပါပဲ။ ဒီတင္ျပခ်က္ဟာ ၾကံဆခ်က္တခုသာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမ႓ာဦး ဘာသာစကားေတြကို ေလ့လာသိရွိရတာေတြက ေထာက္ခံၿပီးေနၾကပါတယ္။ ဒီဘာသာစကားေတြမွာ ကဗ်ာနဲ႔သာမန္စကား ကြဲျပားျခားနားခ်က္ဟာ အႏိႈင္းအဆအားျဖင့္ မျပည့္စံုဘဲရွိေနေသးတယ္။
အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြ စကားေျပာၾကတဲ့အခါ သိသိသာသာကို နိမ့္ျမင့္သံစဥ္ညီညာမႈနဲ႔ လက္ဟန္ေျခဟန္ေတြ ဂီတႏႊယ္တဲ့ေလေတြ ပါေနတယ္။ အခ်ိဳ႕ဘာသာစကားေတြမွာ အသံအနိမ့္အျမင့္ဟာ အင္မတန္မွ ဂီတသေဘာ ပါလြန္း၊ အဓိပၸါယ္အတြက္ အေရးၾကီးလြန္းတဲ့အတြက္ သီခ်င္းတပုဒ္ ေရးစပ္သီဆိုရင္ ေတးသြားကို ေျပာေနက် စကားလံုးေတြရဲ႕ပင္ကိုယ္ဂီတသံက အဓိကအားျဖင့္ ျပ႒ာန္းထားတယ္။ စကားေျပာေနသူဟာလည္း ဟို အိုင္းရစ္ေတာသူမၾကီးလို ကဗ်ာဆန္ဆန္ စိတ္ကူးယဥ္သြားတတ္မႈမ်ိဳးဆီ မၾကာမၾကာ ေရာက္သြားတတ္တယ္။ ဒီသေဘာလကၡဏာေတြအနက္ ပထမႏွစ္ခုကို ဒီေနရာမွာ ဥပမာ ထုတ္ျပလို႔မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ေနာက္ဆံုးတခုကိုေတာ့ ျပႏိုင္တယ္။
တခါေတာ့ ဆြစ္သာသနာျပဳ ဘုန္းၾကီးတပါးဟာ အမ္ဘိုဆီ မီးရထားလမ္းနဲ႔ကပ္ၿပီး ဇူလူးလဲင္းမွာ စခန္းခ်ေနတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြအဖို႔ေတာ့ အမ္ဘိုဆီ မီးရထားလမ္းဆိုတာ ဒါဘင္၊ ေလဒီစမစ္၊ ဂၽြန္ဟန္နက္စဘတ္တို႔ဆီကို သြားတဲ့ခရီးလမ္း၊ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေဒသႏၲရအခြန္ေတာ္ စည္းၾကပ္မႈေၾကာင့္ လူငယ္ကေလးေတြ ကိုယ့္အိုး ကိုယ့္အိမ္ကို စြန္႔ပစ္ၿပီး ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းေတြမွာ မိမိတို႔ရဲ႕ငယ္ရြယ္တဲ့ဘဝကို ဆံုးပါးေစရတဲ့ ခရီးလမ္း၊ မိန္းကေလးေတြအဖို႔မွာလည္း ေနာက္ေဖးလမ္းၾကား ျပည့္တန္ဆာအိမ္ေတြမွာ ပိုလို႔ပဲ ဆိုးေသးတဲ့ကံၾကမၼာကို ၾကံဳဆံုေစရတဲ့ ခရီးလမ္းရယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ေဆာင္ေနတယ္။ အေစခံတေယာက္ဟာ စခန္းမွာ အိုးေတြ ေဆးေၾကာရင္းက ေအာက္ပါစကားလံုးေတြကို ေရရြတ္ေနတာကို ၾကားရသတဲ့။
ခပ္ေဝးေဝးက ဟိန္းေဟာက္ေနတဲ့ ဟိုလူ
လူငယ္ေလးေတြကို ဖ်က္ဆီးေခ်မႈန္းေနတဲ့ ဟိုလူ
ငါတို႔ဇနီးသည္ေတြကို အက်င့္ပ်က္ေစတဲ့ ဟိုလူ…။
သူတို႔ ငါတို႔ကို စြန္႔ပစ္ေျပးၾက
ၿမိဳ႕ကိုသြားၿပီး ဘဝဆိုးေတြ ခံယူၾကတယ္…
ဟယ္ အဖ်က္သမား၊
ငါတို႔ေတာ့ ကိုယ္ခ်ည့္ က်န္ေလေပါ့…။
(ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၄။ ။ အိပ္ခ်္ ေအ ဂ်ဴးေနာ့ "ေတာင္အာဖရိက လူမ်ိဳးစုတခုရဲ႕ဘဝ" ဒုအၾကိမ္၊ ၁၉၂၇၊ တြဲ ၂၊ စာ ၁၉၆-၉၇)
ဒါဟာျဖင့္ အႏုပညာမပါတဲ့ တကိုယ္ေတာ္ ညည္းခ်င္းကေလးတပုဒ္ပါပဲ။ အေစခံအိုၾကီးတေယာက္ သူ႔ဖာသူ ညည္းေနျခင္းမွ်ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကဗ်ာပါပဲ။ မီးရထားက သူ႔အာ႐ံုကို ဆြဲယူလိုက္တယ္။ အိုးေတြကို သူေမ့သြားတယ္။ မီးရထားမဟုတ္ေတာ့ဘဲ သူခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးတဲ့ဟာေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ေနတဲ့ အင္အားအတြက္ သေကၤတတခုျဖစ္သြားတယ္။ သူ႔ရဲ႕မသိစိတ္ထဲမွာ အသံျမံဳၿပီးေနခဲ့တဲ့ ေဒါမနႆဟာ အသံျမည္လာတယ္။ အဲဒီေနာက္ မီးရထားရဲ႕ တဂ်ံဳးဂ်ံဳးအသံ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီး သူလည္း သူ႔အိုးေတြဆီကို ျပန္လည္ေရာက္ရွိသြားျပန္ပါေရာ။
ဒီလိုနဲ႔ ဒီအ႐ိုင္းအစိုင္းေတြရဲ႕သာမန္စကားဟာ က်ေနာ္တို႔က ကဗ်ာနဲ႔သာ ဆက္စပ္ၿပီး နားလည္ထားတဲ့အဆင့္တဆင့္အထိ နိမ့္ျမင့္သံ ညီညာေနတယ္။ ဂီတသံ ႏႊယ္ေနတယ္။ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ေနတယ္။ သူတို႔ရဲ႕သာမန္စကားဟာ ကဗ်ာဆန္တယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ကဗ်ာဟာ ေမွာ္ဆန္လို႔ေနတယ္။ သူတို႔သိတဲ့ တခုတည္းေသာ ကဗ်ာဟာ ေတးသီခ်င္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔ေတးဆိုရင္လည္း အျမဲတမ္းလိုလို ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈတမ်ိဳး အတူပါျမဲျဖစ္တယ္။ ဒါရဲ႕လုပ္ငန္းပိုင္းဟာ ေမွာ္သေဘာျဖစ္တယ္။ အတုယူျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ျပင္ပကမ႓ာမွာ ေျပာင္းလဲမႈတခုျဖစ္ေစဖို႔ တကယ့္ဘဝေပၚမွာ လွည့္စားမႈျပဳလုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ရင္းပါပဲ။
ေမာင္ရီလူမ်ိဳးေတြမွာ အာလူသီးအကရယ္လို႔ ရွိတယ္။ အာလူးသီးႏုႏုဟာ အေရွ႕ေလေတြရဲ႕တိုက္ဖ်က္ျခင္းခံရေလ့ရွိေတာ့ မိန္းကေလးေတြဟာ လယ္ကြင္းထဲဆင္းၾကၿပီး မိမိတို႔ခႏၶာကိုယ္ေတြနဲ႔ ေလေတြမိုးေတြ ခ်ဥ္းနင္းလာဟန္၊ အာလူးသီး ၾကီးထြားေဝဆာလာဟန္ ကၾကတယ္။ ကရင္း အာလူးသီးကို သူတို႔ရဲ႕နမူနာအတိုင္း လိုက္ဖို႔ တိုက္တြန္းၿပီး ေတးဆိုၾကတယ္။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၅။ ။ ျဗဴခါ Bucher စာ ၄၀၉-၁၀) သူတို႔ဟာ အလိုရွိတဲ့ျဖစ္ရပ္ အေကာက္အထည္ေပၚလာမႈကို စိတ္ကူးယဥ္နဲ႔ ဇာတ္ခင္းက်င္းၾကျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေမွာ္ပါပဲ။ တကယ့္နည္းလမ္းအစား က်င့္သံုးတဲ့ လွည့္စားမႈနည္းလမ္းပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လွည့္စားမႈမွ်သာျဖစ္ေပမယ့္ အခ်ည္းအႏွီးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ကလိုက္တဲ့အတြက္ အာလူးသီးေတြအေပၚမွာ တစံုတရာ တိုက္႐ိုက္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတာ့ မရွိႏိုင္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ မိန္းကေလးေတြအေပၚမွာေတာ့ သေဘာက်ေလာက္စရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိႏိုင္တယ္။ ရွိလည္းရွိတယ္။ အာလူးသီးကို ကယ္တင္ေပလိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ အကမွာ စိတ္တက္ၾကြၿပီျဖစ္ေလေတာ့ ပိုမိုၾကီးမားတဲ့ယံုၾကည္ခ်က္၊ ဒါနဲ႔အညီ အရင္ကထက္ ပိုမိုၾကီးမားတဲ့ခြန္အားနဲ႔ အသီးငယ္ေလးေတြကို ထိန္းသိမ္းျပဳစုၾကေတာ့တာေပါ့။ ဒါနဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အာလူးသီးအေပၚမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိေတာ့တာေပါ့။ သူတို႔ရဲ႕စိတ္ေစာမႈသေဘာထားကို တကယ္လက္ေတြ႔အျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာေစတာနဲ႔အမွ် သြယ္ဝိုက္တဲ့နည္းအားျဖင့္ တကယ့္ျဖစ္ရပ္ကို ေျပာင္းလဲေစခဲ့ၾကပါတယ္။
ေမာင္ရီလူမ်ိဳးေတြဟာ ပိုလီနီရွင္အႏြယ္ေတြျဖစ္တယ္။ နယူးဟိဗ႐ိုက္ဒိစ္ ကၽြန္းသားေတြမွာလည္း အဲဒီလိုပါပဲ။ ဒီကၽြန္းသားေတြမွာ နိမ့္ျမင့္သံ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ တလွည့္စီဆိုရတဲ့ အပိုဒ္ႏွစ္ပိုဒ္ပါဝင္တဲ့ ေရွး႐ိုးစဥ္လာ ေတးခ်င္းပံုစံတခုရွိတယ္။ ပထမပိုဒ္ကို 'အရြက္'လို႔ေခၚၿပီး ဒုတိယအပိုဒ္ကို 'အသီး'လို႔ေခၚတယ္။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၆။ ။ ေဂ် ေလးယဒ္ "မာေလကူလာက ေက်ာက္ေခတ္လူသားမ်ား" ၁၉၄၂၊ စာ ၃၁၅) အျခား ပိုလီနီရွင္ကၽြန္းတကၽြန္းျဖစ္တဲ့ တိကိုပိရမွာလည္း အပိုဒ္သံုးပိုဒ္ပါ ေတးခ်င္းပံုစံတခုရွိတယ္။ ပထမအပိုဒ္အတြက္ အမည္က 'ပင္စည္အရင္း'လို႔ အဓိပၸါယ္ရတယ္။ ဒုတိယအပိုဒ္က 'ၾကားစကား'၊ တတိယအပိုဒ္က 'သစ္သီးခိုင္'လို႔ ေခၚတယ္။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၇။ ။အာရ္ ဖာ့သ္ "က်ဳပ္တို႔ တိကိုပိယလူမ်ိဳး" ၁၉၃၆၊ စာ ၂၈၅) ဒီအေခၚအေဝၚေတြကို ေထာက္ရင္ ဒီေတးခ်င္းပံုစံေတြဟာ ေမာင္ရီလံုမငယ္ေတြရဲ႕အကလိုပဲ သ႑ာန္အတုအကေတြက ေပၚေပါက္လာခဲ့ၾကတယ္လို႔ သိႏိုင္တယ္။ ကဗ်ာဟာ ေမွာ္အတတ္က ေပါက္ဖြားလာခဲ့ရတာပါပဲ။
ဆက္လက္ၿပီး ေဆြးေႏြးၾကဦးစို႔။ ေအာက္ပါဟာ တေရာ္ဘရီယန္ ကၽြန္းမ်ားမွာ မာလီေနာ့စကီး စုေဆာင္းခဲ့တဲ့ မႏၲာန္ေတြထဲက တခုျဖစ္တယ္။
ေပ်ာက္ၿပီ ေပ်ာက္ၿပီ
ေပါင္႐ိုးက က်ိဳးအက္တဲ့အနာ ေပ်ာက္ၿပီ
အေရျပားေပၚ ၿပီတည္ေနတဲ့အနာ ေပ်ာက္ၿပီ
ဗိုက္ထဲက မဲမဲအနာၾကီး ေပ်ာက္ၿပီ
ေပ်ာက္ၿပီ ေပ်ာက္ၿပီ…။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၈။ ။မာလီေနာ့စကီး "သႏၲာဥယ်ာဥ္မ်ား" တြဲ ၂၊ စာ ၂၃၆-၃၇၊ ႐ႈ ၃၁၂)
ဒီကဗ်ာရဲ႕အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ကဗ်ာဆန္တယ္လို႔ေခၚရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ပံုသ႑ာန္က ဟုတ္ေနတယ္။ မာလီေနာ့စကီး မွတ္ခ်က္ခ်သလို ဒီမႏၲာန္ေတြဟာ "အသံထြက္ပိုင္း၊ စည္းဝါးပိုင္း၊ အလကၤာပိုင္း၊ ဂုဏ္ပိုင္းဆိုင္ရာမ်ား ၾကြယ္ဝမႈ၊ အဆန္းတက်ယ္ ကာရံနေဘမ်ားနဲ႔ ထပ္ဆိုမႈမ်ားျဖင့္" ထူးျခားေနတယ္။ မိမိတကယ္ျဖစ္ေစလိုတဲ့ တကယ့္ျဖစ္ရပ္ကို ႏႈတ္က ရြတ္ဆိုျခင္းျဖင့္ တကယ္ျဖစ္လာေအာင္ ျပဳတယ္။ ရြတ္ဆိုရာမွာလည္း သ႑ာန္တုအကမွ တည္ၿငိမ္တဲ့ဂီတသံလာၿပီး ပဲ့တင္ထပ္တဲ့ဘာသာစကား အသံုးအႏႈန္းနဲ႔ ဖြဲ႔ဆိုထားတယ္။ သ႑ာန္တုအကဆိုတာ ျဖစ္လိုတဲ့ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ေျမာက္လာတာကို စိတ္ကူးမွာ ဇာတ္ခင္းၾကည့္ျခင္းပါပဲ။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမယ္)
23 March 2010
ကဗ်ာသေဘာတရား (မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ)
စကားနဲ႔ေမွာ္အတတ္ (စာ ၁၂ မွ ၁၈)
ကမ႓ာဦးေခတ္ ကဗ်ာကို စာနဲ႔ေရးသားထားတဲ့ ေရွးေခတ္စာေပေတြထဲမွာ ေလ့လာလို႔ရမယ္မဟုတ္ဘူး။ သူ႔သဘာဝကိုယ္၌က စာနဲ႔ေရးထားတာမဟုတ္ဘူး။ စာေပမတိုင္မီေခတ္က ျဖစ္ေပတယ္။ ခၽြင္းခ်က္ထားရမယ့္ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာသာ စာနဲ႔ခ်ၿပီးေရးထားျခင္းျဖစ္တယ္။ ကေန႔ေခတ္ရွိ လူ႐ိုင္းေတြရဲ႕ႏႈတ္ဖ်ားေပၚမွာ ေတြ႔ရွိေနတဲ့အတိုင္းပဲ ေလ့လာရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေၾကာင္း ဘာတခုမွမသိဘဲနဲ႔လည္း ဒီလူေတြရဲ႕ကဗ်ာကို နားလည္ႏိုင္မယ္မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ၿပီး ကဗ်ာဆိုတာ ထူးျခားတဲ့စကားတမ်ိဳးျဖစ္ေပတယ္။ ကဗ်ာရဲ႕ ရင္းျမစ္မူလကို ေလ့လာမယ္ဆိုရင္ စကားရဲ႕ရင္းျမစ္မူလကို ေလ့လာရလိမ့္မယ္၊ ဒါဟာလည္း လူသားကိုယ္တိုင္ရဲ႕ ရင္းျမစ္မူလကိုပဲ ေလ့လာရလိမ့္မယ္လို႔ ဆိုလိုတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ စကားဆိုတာ လူ႔ရဲ႕ထူးျခားတဲ့ဝိေသသ လကၡဏာေတြထဲက တခုျဖစ္ေနတာကိုး။ အစဆီကိုပဲ ျပန္ၿပီးေကာက္ၾကရေပလိမ့္မယ္။
လူ ဘယ္လိုေပၚလာတယ္ဆိုတာကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ နားလည္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ အလွမ္းေဝးလ်က္ပဲ ရွိၾကေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိပၸံပညာရွင္ေတြ သေဘာတူညီထားတဲ့ အေျခခံအခ်က္တခ်က္ျဖင့္ ရွိရဲ႕။ လူဟာ အဓိကသေဘာလကၡဏာၾကီး ႏွစ္ရပ္အားျဖင့္ တိရိစၧာန္ေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေနတယ္။ လက္နက္ကိရိယာနဲ႔ ဘာသာစကားပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၁။ ။ ဂ်ီ အဲလိေယာ့ စမစ္ "လူအဆင့္ဆင့္ ျဖစ္ေပၚလာပံု" ၁၉၂၄။ ဖရက္စရစ္ အိန္ဂဲလ္ "သဘာဝရဲ႕အႏုပဋိေလာမ" ၁၉၄၀။ ေက ျဗဴခါ "Arbeit and Rhythmus" ၁၈၉၆။ အာရ္ ေအ အက္စ္ေပးဂ်က္ "လူ႔စကား" ၁၉၃၀)
ပ႐ိုင္းမိတ္ (ေမ်ာက္ စတဲ့ မူလသတၱဝါ)ေတြက အနိမ့္စား ေက်ာ႐ိုးပါတဲ့ သတၱဝါေတြနဲ႔ ျခားနားေနတဲ့အခ်က္ကေတာ့ မတ္မတ္ရပ္ႏိုင္ျခင္းနဲ႔ ေရွ႕ေျခေတြကို လက္အျဖစ္ အသံုးျပဳတတ္ျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ ဒီျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈဟာ ဦးေႏွာက္ထဲက ဆံုလည္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားရဲ႕ တဆင့္ဆင့္ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာမႈ ပါဝင္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္က ထူးျခားတဲ့အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရျခင္းျဖစ္တယ္။ သူတို႔တေတြဟာ ေတာတြင္းတိရိစၧာန္မ်ားျဖစ္ေလေတာ့ သစ္ပင္ေပၚေနရတယ္ဆိုရင္ ဖ်ပ္လပ္ဖို႔၊ အျမင္နဲ႔အထိအေတြ႔ က်က်နနပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ဖို႔၊ မ်က္ေစ့ႏွစ္လံုးနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ ၾကည့္ျမင္တတ္ဖို႔၊ ၾကြက္သားနဲ႔ အေသးစိတ္ခ်ဳပ္ကိုင္တတ္ဖို႔ လိုလာတယ္။ လက္ေတြ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္လာတာနဲ႔တၿပိဳင္နက္ ဦးေႏွာက္ကို ျပႆနာအသစ္ေတြ၊ အလားအလာအသစ္ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေစရတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ စကတည္းကပဲ လက္နဲ႔ဦးေႏွာက္ အဓိကဆက္သြယ္မႈ ရွိခဲ့တယ္။
လူဟာ ပ႐ိုင္းမိတ္ေတြမွာ ဒုတိယအျမင့္မားဆံုးျဖစ္တဲ့ လူေမ်ာက္ေတြနဲ႔ျခားနားတဲ့အခ်က္ကေတာ့ လမ္းေလွ်ာက္တတ္ျခင္းနဲ႔ မတ္တတ္ရပ္ႏိုင္ျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ လမ္းေလွ်ာက္တတ္တာဟာ သစ္ေတာထဲက ထြက္လာေတာ့ ေျမၾကီးေပၚကို ဆင္းခဲ့ရလို႔ လို႔ အခ်ိဳ႕က ယူဆတယ္။ ဘယ္လိုေၾကာင့္ပဲျဖစ္ေစ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ လူမွာ လက္နဲ႔ေျခ လုပ္ငန္းပိုင္းျခားမႈ ၿပီးျပတ္လို႔သြားျခင္းပါပဲ။ လူ႔ရဲ႕ ေျခေခ်ာင္းေလးေတြဟာ ကိုင္ဖမ္းႏိုင္စြမ္း ကင္းမဲ့လို႔သြားတယ္။ လူ႔ရဲ႕လက္ေခ်ာင္းေလးေတြဟာ ေမ်ာက္ေတြမွာမရွိတဲ့ အေသးစိတ္ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ လုပ္ႏိုင္စြမ္း ရွိလာတယ္။ ေမ်ာက္ေတြဟာ တုတ္တို႔ ခဲတို႔ကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္ပါရဲ႕။ ဒါေပမယ့္ လူ႔ရဲ႕လက္ကသာ ဒါေတြကို လက္နက္ကိရိယာေတြျဖစ္ေအာင္ ပံုေဖာ္ႏိုင္စြမ္းရွိေလတယ္။
ဒီအဆင့္ဟာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးမယ့္အဆင့္ျဖစ္တယ္။ ေနထိုင္မႈ နည္းလမ္းအသစ္တခုကို ဒါက လမ္းဖြင့္ေပးခဲ့တယ္။ လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုင္ေဆာင္ၿပီး သူဟာ ကိုယ့္အစားအစာကို ယူစား႐ံုမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ထုတ္လုပ္လို႔လာတယ္။ သဘာဝက ေပးကမ္းထားတာကို ဆြဲယူ႐ံုမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေျမကိုတူး၊ အပင္စိုက္၊ ေရေလာင္း၊ အသီးအႏွံရိတ္၊ အေစ့ေတြကိုၾကိတ္၊ မုန္႔ဖုတ္လို႔လာတယ္။ သူဟာ သဘာဝကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ လက္နက္ကိရိယာေတြကို သံုးလာတယ္။ သဘာဝကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ၾကိဳးစားရင္း သဘာဝဆိုတာ သူ႔ဆႏၵနဲ႔ သီးျခားကင္းလြတ္ၿပီး ကိုယ္ပိုင္နိယာမတရားေတြနဲ႔ပါလားလို႔ သေဘာေပါက္လာတယ္။ သခၤါရတရားတို႔ ျဖစ္ၾက ပ်က္ၾကပံုကို သိျမင္လာတာနဲ႔အမွ် ဒါေတြျဖစ္ပ်က္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ကိုပါ သိနားလည္လာတယ္။ သဘာဝရဲ႕နိယာမတရားေတြရဲ႕ ႐ုပ္ဘဝလိုအပ္ခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳလာတာနဲ႔အမွ် မိမိအလိုကိစၥျပည့္ဝေရးအတြက္ သူတို႔ကို အသံုးခ်ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိကိုပါ ရရွိလို႔လာတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ေက်းကၽြန္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သခင္ျဖစ္လာၿပီးျဖစ္တယ္။
အျခားတဖက္ကလည္း နိယာမတရားေတြရဲ႕႐ုပ္ပိုင္းလိုအပ္ခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ မစြမ္းႏိုင္ဘဲရွိတာနဲ႔အမွ် မိမိပတ္ဝန္းက်င္က ကမ႓ာၾကီးကို စိတ္ဆႏၵေစစားမႈနဲ႔ ေျပာင္းလဲလို႔ရႏိုင္ေတာ့မွာလို႔ ႐ႈျမင္လာတယ္။ ဒါဟာ ေမွာ္အတတ္ရဲ႕အေျခခံပါပဲ။ ေမွာ္အတတ္ဆိုတာဟာ တကယ့္အတတ္ရဲ႕ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ေတြကို အစားထိုးစရာ လွည့္စားတဲ့အတတ္လို႔ ေဖာ္ျပရလိမ့္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဒိထက္ တိတိက်က်ဆိုရရင္ တကယ့္အတတ္ကို စိတ္ပိုင္းအျမင္နဲ႔က်င့္သံုးျခင္းပါပဲ။ ေမွာ္အတတ္နဲ႔ စီရင္တယ္ဆိုရာမွာ အ႐ိုင္းအစိုင္းလူေတြဟာ သူတို႔ျဖစ္ေစလိုတဲ့သဘာဝျဖစ္ရပ္ကို အတုခိုးျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ မိမိတို႔ရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္မွာ မိမိတို႔ရဲ႕ဆႏၵကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾကည့္ၾကျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ မိုးကို လိုခ်င္ရင္ တိမ္ေတြစု႐ံုးေနၾကဟန္၊ မိုးခ်ံဳးဟန္၊ မိုးတဖြဲဖြဲရြာက်ဟန္ အတုခိုးၿပီး ျပဳလုပ္တဲ့အကကို ကၾကတယ္။ ဒီတိုင္းျပည္မွာေတာင္မွ တခ်ိဳ႕ေတာက်တဲ့နယ္ေတြမွာ ရန္သူရဲ႕႐ုပ္ပံုကို ဖေယာင္းနဲ႔ျပဳလုပ္ၿပီး အပ္ကေလးေတြ ထိုးသြင္းတာတို႔၊ မီးေပၚမွာ အရည္ေပ်ာ္ေစတာတို႔ စသျဖင့္ ျပဳလုပ္တဲ့လူေတြအေၾကာင္း ရံဖန္ရံခါ ၾကားၾကရတယ္။ ဒါဟာ ေမွာ္အတတ္ပါပဲ။ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့အျဖစ္ (မုန္းေနတဲ့သူ ေသျခင္း)ကို အတုျပဳလုပ္ျခင္းပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၂။ ။ေဂ် ဘီ ဟယ္ရီဆန္ "ေရွးေခတ္ အႏုပညာနဲ႔က်င့္ထံုး" ၁၉၁၃)
အစပိုင္းမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးအလုပ္ဟာ စုေပါင္းအလုပ္ျဖစ္တယ္။ လက္ေတြအမ်ားၾကီး အတူစုေပါင္းလုပ္ကိုင္ၾကတာပဲ။ အဲဒီလိုအေျခအေနေတြမွာ လက္နက္ကိရိယာေတြ သံုးျပဳလာတာေၾကာင့္ ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္းအသစ္တခု ျဖစ္ေပၚလာေစတယ္။ တိရိစၧာန္ေတြရဲ႕ေအာ္သံေတြဟာ အင္မတန္ေဘာင္က်ဥ္းတယ္။ လူမွာက်ေတာ့ အသံပီျမည္ၿပီးလာတယ္။ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့လူစုရဲ႕လႈပ္ရွားမႈေတြကို ထိန္းကိုင္ေပးတဲ့ နည္းလမ္းတရပ္အျဖစ္ အသံုးခ်ၿပီး စနစ္တက် ျဖစ္ေစခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လက္နက္ကိရိယာေတြ တီထြင္ရင္း လူဟာ စကားကိုပါ တီထြင္ခဲ့တယ္။ ဒါမွာလည္း လက္နဲ႔ဦးေႏွာက္ အဆက္အသြယ္ကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ၾကရျပန္တယ္။
ကေလးငယ္ေလးတဦး ကစားစရာ တူတေခ်ာင္းကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ ပထမဆံုးအၾကိမ္ ၾကိဳးပမ္းေနပံုကိုၾကည့္ရင္ ကမ႓ာဦးဆီက လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုင္တြယ္ဖို႔ၾကိဳးပမ္းၾကရာမွာ ဘယ့္ကေလာက္ စိတ္ဓါတ္အင္အား အသံုးျပဳရွာၾကရမယ္ဆိုတာကို ခန္ပမွန္းလို႔ၾကည့္ႏိုင္တယ္။ သူငယ္တန္း ဂီတအဖြဲ႔တခုက ကေလးငယ္ေတြလို လူစုဟာ အတူလုပ္ကိုင္ၾကရာမွာ ေျခလက္ေတြ လႈပ္ရွားတိုင္း၊ တုတ္ေတြ ေက်ာက္ခဲေတြကို ေထာင္းထုတိုင္း အားလံုး တညီတညာ ရြတ္ဆိုၾကတဲ့ မပီတပီေအာ္သံနဲ႔ စည္းဝါးကိုက္ေပးၾကေပလိမ့္မယ္။ အဲဒီလို ပါးစပ္က လိုက္ေပးမႈမပါဘဲ အလုပ္လုပ္လို႔ ရမယ္မဟုတ္ဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ စကားဟာ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးလက္ေတြ႔နည္းလမ္းအျဖစ္ ထြက္ေပၚခဲ့ရတာပါပဲ။ (ကိုးကားခ်က္အညႊန္း ၃။ ။ဘီ မာလီေနာ့စတီး "သႏၲာဥယ်ာဥ္မ်ားနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ေမွာ္စြမ္း" ၁၉၃၅ တြဲ ၂၊ စာ ၂၃၂။ စီ ေဂ် ေအာ့ဂ္ဒင္နဲ႔ အိုင္ ေအ ရစ္ခ်ဒ္တို႔ရဲ႕ "အဓိပၸါယ္ရဲ႕အဓိပၸါယ္" ၁၉၂၇ မွ 'ကမ႓ာဦးေခတ္ ဘာသာစကားမ်ားမွ အဓိပၸါယ္ျပႆနာ')
လူသားရဲ႕ကၽြမ္းက်င္မႈ တိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ် ပါးစပ္နဲ႔လိုက္ေပးရတာလည္း လက္ေတြ႔လိုအပ္ခ်က္အျဖစ္က ရပ္စဲသြားတယ္။ အလုပ္သမားေတြဟာ တဦးခ်င္း လုပ္ကိုင္ႏိုင္လာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈကိရိယာကေတာ့ ေပ်ာက္ပ်က္မသြားဘူး။ တကယ့္အလုပ္ကို မစတင္ခင္ ကၾကတဲ့ ဇာတ္တိုက္မႈတခုအေနနဲ႔ က်န္ရစ္ခဲ့တယ္။ အရင္က လုပ္ငန္းနဲ႔ခြဲခြါလို႔ မရစေကာင္းတဲ့ စုေပါင္းခ်ိန္ကိုက္ယူရတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ျပန္လည္ကျပၾကတဲ့ အကတမ်ိဳးပါပဲ။ ဒါဟာျဖင့္ ကေန႔အထိ အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြ ကျပလို႔ေနၾကေသးတဲ့ သ႑ာန္တု ကကြက္ပဲေပါ့။
တခ်ိန္ထဲမွာ စကားဟာ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းလာတယ္။ လက္နက္ကိရိယာေတြ ကိုယ္တြယ္ေရးမွာ လိုက္ဖက္လုပ္ရတဲ့ လမ္းညႊန္တခုအျဖစ္နဲ႔ စတင္ခဲ့ရာက က်ေနာ္တို႔နားလည္ေနတဲ့ ဘာသာစကားမ်ိဳး ျဖစ္လာပါတယ္။ လံုးဝ ပီပီျမည္ျမည္ရြတ္ဆိုရတဲ့၊ လံုးဝ အသိနဲ႔ွယွဥ္တဲ့ တဦးနဲ႔တဦး ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္း ျဖစ္လာတယ္။ သ႑ာန္တုအကမွာေတာ့ ရြတ္ဆိုရတဲ့အပိုင္းအျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရွိေနၿပီး ေမွာ္အတတ္ဆိုင္ရာက႑ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားေသးတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဘာသာစကားအားလံုးမွာ ေျပာပံုေျပာနည္း ႏွစ္နည္း ေတြ႔ၾကရတယ္။ အခ်င္းခ်င္း ေန႔စဥ္ သာမန္ဆက္သြယ္ေရးနည္းလမ္းျဖစ္တဲ့ ႐ိုး႐ိုးစကားရယ္၊ ပိုမိုေလးနက္ၿပီး စုေပါင္းရြတ္ဆိုရတာနဲ႔ ပိုမိုသင့္ျမတ္တဲ့၊ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္တဲ့၊ နိမ့္ျမင့္သံ ညီညြတ္တဲ့၊ ေမွာ္သေဘာပါတဲ့ အသံုးအႏႈန္းတခုျဖစ္တဲ့ ကဗ်ာစကားရယ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
(ဆက္လက္ ေဖာ္ျပပါမယ္)
23 November 2009
၁။ စကားနဲ႔ ေမွာ္အတတ္ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
၁။ စကားႏွင့္ ေမွာ္အတတ္ (စာ ၅ မွ ၁၂)
ဒီစာတမ္းရဲ႕အေၾကာင္းအရာက ကဗ်ာရဲ႕ရင္းျမစ္မူလနဲ႔ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ လူမႈသိပၸံ၊ စိတ္ပညာနဲ႔ ဘာသာသိပၸံဆိုင္ရာ ျပႆနာျဖစ္တယ္။ ဒီလိုျဖစ္တဲ့အတိုင္းလည္း ေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။ ကဗ်ာကို ကဗ်ာသက္သက္အတြက္သာ အရသာခံ႐ံုနဲ႔ ေရာင့္ရဲေၾကနပ္ၾကသူေတြအဖို႔ေတာ့ ဒီအစီအစဥ္ဟာ စိတ္ဝင္စားစရာမေကာင္းသလိုလို ရွိေကာင္းရွိေနေပလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္ရဲ႕အေတြ႔အၾကံဳအရ ကဗ်ာဟာ သိပၸံနည္းက်က် ေလ့လာလိုက္ရင္ ေရာ့ဖို႔ေဝးစြ ပိုလို႔ပဲ အရသာခံလို႔ ေကာင္းလာပါေသးေတာ့တယ္။ ကဗ်ာကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ အရသာခံႏိုင္ဖို႔အတြက္ ကဗ်ာဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို နားလည္ရေပလိမ့္မယ္။ ကဗ်ာ ဘာလဲလို႔ နားလည္ဖို႔ ကဗ်ာ ဘယ္လိုျဖစ္ေပၚလာတယ္၊ ၾကီးထြားလာတယ္ဆိုတာေတြကို ေစ့ငုေလ့လာရေပလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့တခါ ကမ႓ာဦးေခတ္ကဗ်ာကို ေလ့လာျခင္းေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ေခတ္ကဗ်ာရဲ႕ အနာဂတ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အသံုးဝင္ဖြယ္ သင္ခန္းစာေတြကို ရႏိုင္ေပလိမ့္မယ္လို႔လည္း က်ေနာ္ယံုၾကည္တယ္။ ဒီအဆိုျပဳခ်က္ေတြ ဘယ္၍ဘယ္မွ်အထိ မွန္တယ္ဆိုတာကို စာဖတ္သူဟာ ကိုယ္တိုင္ဆံုးျဖတ္ပါလိမ့္မယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ဘာ့ေၾကာင့္ ဒီသေဘာထားမ်ိဳး ရွိရတယ္ဆိုတာ ရွင္းလင္းတင္ျပၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒံုရင္းအေၾကာင္းအရာကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားမယ္ျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္ အေကာင္းဆံုးသိတဲ့ကဗ်ာကေတာ့ အဂၤလိပ္၊ ဂရိနဲ႔ အိုင္းရစ္ကဗ်ာျဖစ္တယ္။ ဒီသံုးခုကိုမွ တြဲၿပီးသိရတာကေတာ့ မေတာ္တဆ ၾကံဳဆံုရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ရပံုက ဂရိနဲ႔အဂၤလိပ္ကဗ်ာတို႔ဟာ ယဥ္ေက်းမႈေခတ္ကဗ်ာပိုင္းမွာ ေရွးေဟာင္းေရာ ေခတ္သစ္အတြက္ပါ အေကာင္းဆံုး စံနမူနာေတြျဖစ္ၾကၿပီး အိုင္းရစ္ကဗ်ာဟာ ဂရိကဗ်ာေလာက္ ေရွးပိုင္းမက်ေပမယ္လို႔ တနည္းတဖံုအားျဖင့္ ကမ႓ာဦးေခတ္ပိုင္းဆံေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီသံုးခုက က်ေနာ့္ကို ရွည္လ်ားတဲ့ ရာဇဝင္ေၾကာင္းအျမင္ ရရွိေစပါတယ္။
ဂရိႏွင့္အဂၤလိပ္ကဗ်ာမွာ ၾကီးၾကီးမားမား ျခားနားခ်က္ၾကီးေတြ ရွိၾကတဲ့အနက္ တခုကေတာ့ ေရွးေခတ္ဂရိေတြမွာ ကဗ်ာဆိုရင္ ဂီတနဲ႔ ေရာဖက္ေနျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ အတီးသက္သက္ဂီတ၊ စကားလံုးမပါတဲ့ဂီတရယ္လို႔ မရွိဘူး။ ေကာင္းေပ့ဆိုတဲ့ ကဗ်ာအမ်ားစုဟာ ဂီတနဲ႔တီးမႈတ္ဖို႔ စပ္ဆိုခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္တယ္။ အိုင္းရစ္ကဗ်ာမွာလည္း ကဗ်ာနဲ႔ဂီတ ပူးပူးကပ္ကပ္ ေရာေထြးယွက္တင္ရွိေနတယ္။ ဒါဟာ သာမန္က်ိဳးေၾကာင္းဆက္စပ္ ေတြးေခၚေျပာဆိုျခင္းမွ်မဟုတ္ဘူး။ ဒီေန႔ထက္ထိ တကယ္ျမင္ေတြ႔ေနရတဲ့ကိစၥပဲျဖစ္တယ္။ ပံုႏွိပ္စာလံုးနဲ႔ က်ေနာ္ေတြ႔ဖူးတာၾကာၿပီျဖစ္တဲ့ အိုင္းရစ္ကဗ်ာတခ်ိဳ႕ကို လယ္သမားအဆိုေက်ာ္တေယာက္က ေရွး႐ိုးအစဥ္အလာ ဟန္ပန္အတိုင္း သီဆိုေနတာကို ပထမဆံုးအၾကိမ္ ၾကားဖူးလိုက္ရတာကို က်ေနာ္ ေမ့ႏိုင္ေတာ့မယ္မဟုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ့္အဖို႔ လံုးဝသစ္ဆန္းတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳတရပ္ျဖစ္ေနေပတယ္။ ဒါမ်ိဳးကို ကဗ်ာမွာေရာ ဂီတမွာေရာ တခါဖူးမွ် က်ေနာ္မၾကားဖူးဘူး။
အိုင္းရစ္ကဗ်ာမွာ အျခားဝိေသသ လကၡဏာတခု ရွိေသးတယ္။ ဒါဟာလည္း က်ေနာ့္အဖို႔ အသစ္အဆန္းပဲျဖစ္တယ္။ စိတ္ထဲမွာ ေလးေလးနက္နက္ စြဲထင္ၿပီးေနခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး အမ်ားအျပားအဖို႔ရာမွာ ကဗ်ာဆိုတာ ပိတ္ထားတဲ့ စာအုပ္တအုပ္ပဲျဖစ္တယ္။ ကဗ်ာကို သိလည္းမသိၾက ဂ႐ုလည္း မစိုက္ၾကဘူး။ ကဗ်ာမွာ စိတ္ဝင္စားမႈရွိပါတယ္ဆိုတဲ့သူ အနည္းငယ္မွာပဲ ကဗ်ာဟာ သူတို႔ရဲ႕ေန႔စဥ္ဘဝထဲကို မ်ားမ်ားစားစား ဝင္ေရာက္ေနတယ္လို႔ေျပာႏိုင္သူ မ်ားမ်ားမရွိလွဘူး။ အိုင္းရစ္လယ္သမားေတြထဲမွာေတာ့ လံုးဝ ဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ သူတို႔အဖို႔မွာေတာ့ ကဗ်ာဆိုတာ စာအုပ္ေတြနဲ႔ ဘာမွမဆိုင္ဘူး။ သူတို႔အမ်ားစုဟာ စာမတတ္ၾကဘူး။ ကဗ်ာဟာ သူတို႔ႏႈတ္ဖ်ားေပၚမွာ အသက္ရွင္ေနတယ္။ ကဗ်ာဟာ ဘံုပစၥည္းျဖစ္တယ္။ လူတိုင္း ကဗ်ာကို သိတယ္။ လူတိုင္း ကဗ်ာကို ခ်စ္တယ္။ နိစၥဓူဝ စကားစျမည္ေျပာဆိုၾကရာမွာ ကဗ်ာဟာ အျမဲတေစ ပလံုထိုးၿပီး ထြက္ေပၚေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ဖန္တီးမႈသေဘာလည္း ပါေသးတာပဲ။ ထူးထူးျခားျခားျဖစ္ရပ္တခုၾကံဳလာတိုင္း အဲဒီျဖစ္ရပ္ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ သီခ်င္းတပုဒ္ စပ္လိုက္ၾကတယ္။ စပ္လိုက္ၾကတယ္လို႔ ဆိုလိုက္ရေပမယ့္ ဒီစကားလံုးဟာ သင့္ေလ်ာ္လွတာေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ဒီသီခ်င္းေတြကို စပ္ၾကရာမွာ က်ေနာ္တို႔နားလည္တဲ့ စပ္နည္းမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ လက္တန္း ဆိုလိုက္ၾကျခင္းသာျဖစ္တယ္။ အိုင္းရစ္ေက်းရြာအမ်ားအျပားမွာ မၾကာလွမီကအထိ ေရွး႐ိုးစဥ္လာအတိုင္း သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ထားတဲ့ ကဗ်ာဆရာတဦး ရွိေသးတယ္။ သူဟာ က်ေနာ္တို႔ေခတ္သစ္ အဂၤလိပ္ကဗ်ာထက္ေတာင္ နည္းစနစ္မ်ားေသးတဲ့ ကဗ်ာပံုစံေတြနဲ႔ကိုပဲ စ်ာန္ဝင္လာတာနဲ႔ ႐ုတ္တရက္ လက္တန္းထ,ၿပီး ကဗ်ာေတြထုတ္လုပ္ႏို္ငတဲ့ ပါရမီစြမ္းရွိတယ္။ က်ေနာ္အသိကၽြမ္းဆံုး ေက်းရြာတရြာမွာ နာမည္ေက်ာ္ကဗ်ာဆရာတဦးရွိတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ေလးဆယ္ေလာက္က ေသသြားရွာပါၿပီ။ သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ လက္တန္းစပ္ေတြခ်ည္း၊ အခါအခြင့္ၾကံဳလို႔ စပ္ဆိုလိုက္တာခ်ည္း မ်ားတယ္။ သူေသတဲ့ညကဆိုရင္ ေခါင္းကို တံေတာင္နဲ႔ေထာက္ၿပီး အိပ္ယာထဲမွာ လဲေလ်ာင္းရင္း အစဥ္မျပတ္ ကဗ်ာေတြ တသီတတန္းၾကီး ရြတ္ဆိုသြားတယ္လို႔ အိမ္သားေတြက ေျပာျပလိုက္တာကို မွတ္မိပါေသးတယ္။
ဒီအေတြ႔အၾကံဳေတြ ေတြ႔ၾကံဳရၿပီးတဲ့ေနာက္ ဂရိကဗ်ာဘက္ကို ဦးလွည့္ခဲ့တဲ့အခါမွာ က်ေနာ္ဟာ ေအးခီးလုလို၊ ပင္ဒါလို ေရွးဂရိကဗ်ာဆရာေတြဟာ က်ေနာ္တို႔လို ေဖာင္တိန္နဲ႔ စာရြက္နဲ႔ တမင္ဖ်စ္ညႇစ္ထုတ္ၿပီးေတာ့တာပဲ ကဗ်ာကို စပ္ဆိုခဲ့ၾကတာလား၊ စာမတတ္ရွာတဲ့ အိုင္းရစ္ကဗ်ာဆရာၾကီးလို စ်ာန္ဝင္စားခိုက္ စပ္ဆိုသြားၾကတာလားဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ကိုယ့္ကိုယ္ကို မေမးဘဲ မေနႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ရပါတယ္။
ဒီပုဂၢိဳလ္ဟာ ျခြင္းခ်က္ထားရေလာက္ေအာင္ ပါရမီထူးတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတာ့မွန္တယ္။ သူဟာ သူ႔အရင္ လူသားဆက္က ကဗ်ာဆရာတဦးဦးထံမွာ မိမိရဲ႕အတတ္ပညာကို ေလ့လာသင္ယူခဲ့တဲ့ ေၾကးစားကဗ်ာဆရာမွန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေၾကးစားကဗ်ာဆရာနဲ႔ တျခားျပည္သူေတြၾကားမွာ တိက်တဲ့ နယ္ျခားမ်ဥ္းေၾကာင္း ဆြဲလို႔မရတာကို မၾကာမီ က်ေနာ္သိလာရတယ္။ အဆင့္အတန္း ကြာျခားမႈသာရွိတယ္။ တစံုတခုေသာ အတိုင္းအတာအထိေတာ့ သူတို႔အားလံုး ကဗ်ာဆရာေတြခ်ည္းပဲျဖစ္ၾကတယ္။ သူတို႔ေျပာၾကဆိုၾကေလရာမွာ အျမဲတေစ ကဗ်ာအျဖစ္ ႐ုတ္တရက္ ေပါက္ကြဲသြားေလ့ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ လူသိတာထက္ ကဗ်ာကို ပိုမိုသိရွိၾကတာနဲ႔အမွ် သာမန္လူဟာ ကဗ်ာဆရာျဖစ္ေနတယ္။ ဥပမာတခု ေပးပါရေစ။ အမ်ားၾကီးထဲက တခုပါပဲ။
တညေနသား အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာၾကီးေပၚမွာ မိုးၿပီးတည္ရွိေနတဲ့ အဲဒီေက်းရြာထဲက ျဖတ္ၿပီး လမ္းေလွ်ာက္လာခဲ့ေတာ့ က်ေနာ္ဟာ ေက်းရြာေရတြင္းကို ေရာက္လာခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ့္မိတ္ေဆြတဦးျဖစ္တဲ့ ေတာသူမၾကီးကို ေတြ႔ရတယ္။ သူဟာ ေရပံုးေတြကို ေရျဖည့္ၿပီးကာစပဲရွိၿပီး ပင္လယ္ျပင္ေပၚ ေငးလို႔ၾကည့္ေနတယ္။ သူ႔ေယာက္်ား ေသရွာၿပီ။ သူ႔သား ၇ ေယာက္က မက္ဆာျခဴးဆက္နယ္ စပရင္းဖီးလ္မွာ သူ႔စကားအတိုင္း ေျပာရရင္ ‘လြင့္’ေနၾကတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးရက္က သားတေယာက္ဆီက စာေရာက္လာတယ္။ သူ႔ကို သူတို႔ဆီ လိုက္ခဲ့ပါ၊ ဒါမွ စိတ္လက္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာနဲ႔ မေသခင္ ေနသြားရမယ္၊ လာဖို႔သဘာတူရင္ ခရီးစရိတ္ ပို႔လိုက္မယ္ စသျဖင့္ စာထဲမွာ တိုက္တြန္းထားတယ္။ ဒါေတြအကုန္လံုးကို က်ေနာ့္ကို အေသးစိတ္ေျပာျပေနတယ္။ သူ႔ဘဝကိုလည္း ေတာင္ကုန္းေတြဆီကေန ျမက္ခင္းေတြဆီ ေဝးေဝးလံလံသြားရပံု၊ ၾကက္ေတြ ဆံုး႐ံႈးရပံု၊ မဲေမွာင္ မီးခိုးထူလွတဲ့ တဲကေလး စသျဖင့္ ျခယ္မႈန္းျပေနတယ္။ အဲဒီေနာက္ သူစိတ္ကူးယဥ္လို႔ရတဲ့အတိုင္း အေမရိကန္ျပည္အေၾကာင္း ေျပာျပေနျပန္တယ္။ လမ္းေတြေပၚမွာ ေရႊကို ေကာက္လို႔ရႏိုင္တဲ့ ေရႊတိုင္းျပည္တျပည္လို စိတ္ကူးျပတယ္။ ေကာ့ကို မီးရထားခရီး သြားရပံု၊ အတၱလန္တိတ္ သမုဒၵရာၾကီးကိုျဖတ္ၿပီး သေဘာၤာစီးသြားရပံု၊ အိုင္းရစ္ေျမမွာပဲ ေခါင္းခ်သြားဖို႔ ေတာင့္တမိပံုေတြကို တလြမ္းတေဆြး ေျပာျပပါတယ္။ ေျပာရင္းေျပာရင္း သူဟာ စိတ္လႈပ္ရွားတက္ၾကြလို႔လာတယ္။ သူ႔စကားအသံုးအႏႈန္းဟာ ပိုလို႔သြက္လာတယ္။ ပိုလို႔ခမ္းခမ္းနားနားျဖစ္လာတယ္။ နိမ့္ျမင့္သံညီ ဂီတသံပါပါျဖစ္လို႔လာတယ္။ သူ႔တကိုယ္လံုးဟာ အိပ္မက္မက္ေနသူလို ဧယဥ္က်ဴးေနသူလို ယိမ္းထိုးလို႔လာတယ္။ အဲဒီေနာက္ ရယ္ရယ္ေမာေမာနဲ႔ ေရပံုးေတြကိုမ,ၿပီ က်ေနာ့္ကိုႏႈတ္ဆက္ အိမ္ျပန္သြားပါေရာ။
ဘယ္လိုအႏုပညာဟိတ္ဟန္မွ မထုတ္ရွာတဲ့ အမယ္အိုၾကီးတဦးဆီက ၾကိဳတင္ေတြးေခၚထားျခင္းမရွိဘဲ အခုလို ေပါက္ကြဲထြက္လာရာမွာ ကဗ်ာရဲ႕လကၡဏာအားလံုး ပါေနတယ္။ စ်ာန္ဝင္စားျခင္းေပါ့။ ကဗ်ာဆရာတေယာက္ စ်ာန္ဝင္စားတယ္ဆိုရာမွာ ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။
ဒီေမးခြန္းေတြ က်ေနာ့္စိတ္ထဲ အေကာင္အထည္ေပၚလာရာမွာ က်ေနာ္ဟာျဖင့္ ကဗ်ာရဲ႕ရင္းျမစ္မူလ ျပႆနာတရပ္လံုးမွာ အက်ံဳးဝင္လို႔လာေနတာကို သေဘာေပါက္လိုက္မိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ လုပ္ရမယ့္တခုေသာအလုပ္ဟာျဖင့္ စနစ္တက်ေလ့လာဖို႔ပဲျဖစ္ေတာ့တယ္လို႔ က်ေနာ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္မိေတာ့တယ္။ ဒီစာတမ္းမွာ တင္ျပမယ့္အခ်က္ေတြဟာ က်ေနာ္ျပဳလုပ္ၿပီးသေလာက္ အဲဒီေလ့လာမႈေတြရဲ႕အက်ိဳးတရားေတြပါပဲ။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါ့မယ္)
20 November 2009
စကားခ်ီး (ကဗ်ာသေဘာတရား)
စကားခ်ီး
ပါေမာကၡ ဘင္ဂ်မင္ ဖယ္ရင္တန္
ဒီစာစဥ္ေလးေတြကေတာ့ မာ့က္စ္ ကြယ္လြန္ျခင္း အႏွစ္ ၆၀ ျပည့္ေျမာက္တဲ့ ၁၉၄၃ ခုႏွစ္မွာ ၿဗိတိသွ် မာ့က္စ္ဝါဒသမားေတြက သူ႔ကို သတိတရ ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ စတင္ထုတ္ေဝခဲ့ၾကတဲ့ စာစဥ္ေလးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာစဥ္ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က မာ့က္စ္ဝါဒ ဂႏၴဝင္စာေပေတြကို ဋီကာဖြင့္ျပဖို႔ထက္ ပစၥကၡျပႆနာအရပ္ေတြအေပၚမွာ မာ့က္စ္ဝါဒအျမင္နဲ႔ ေဝဖန္သံုးသပ္ခ်က္တရပ္ တင္ျပဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ကမ႓ာၾကီးျပန္လည္ထူေထာင္ေရးမွာ မာ့က္စ္ဝါဒက ပါဝင္ရြက္ေဆာင္စရာ ရွိေနပါတယ္။ ကမ႓ာၾကီးကို ဒီမိုကေရစီအေျခခံေပၚကလြဲလို႔ ျပန္လည္တည္ေဆာက္လို႔မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ဒီမိုကေရစီဆိုရာမွာ မရွိႏြမ္းပါးမႈက လြတ္လပ္ေရး၊ အနာေရာဂါက လြတ္လပ္ေရး၊ ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ျခင္းက လြတ္လပ္ေရးကိုသာ ဆိုလိုတာမဟုတ္ဘူး။ အေတြးအေခၚလြတ္လပ္ေရးကို က်ယ္ျပန္႔ႏိုင္သမွ် က်ယ္ျပန္႔ေစေရးလည္းျဖစ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုရာမွာ လူတိုင္းလူတိုင္းက အမ်ားေကာင္းက်ိဳးအတြက္ လုပ္ကိုင္ဖို႔ အခြင့္အေရးနဲ႔တာဝန္ကိုသာ လိုအပ္တာမဟုတ္ဘူး။ အမ်ားေကာင္းက်ိဳးအတြက္ ေတြးေခၚဖို႔ အခြင့္အေရးနဲ႔တာဝန္လည္း လိုတယ္။ ဒီရည္ရြယ္ခ်က္ ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ မာ့က္စ္ဝါဒဟာ အင္အားေကာင္းလွတဲ့ အင္ဂ်င္စက္ၾကီးတခုပဲ။ မာ့က္စ္ဝါဒမွာလို သိပၸံပညာကို ယံုၾကည္တာ၊ အသိပညာကို ယံုၾကည္တာ၊ ဆင္ျခင္တံုတရားကို ယံုၾကည္တာ၊ အဲဒါေတြရဲ႕ၾသဇာကို တိုးခ်ဲ႕ဖို႔ ခံုခံုမင္မင္ၾကိဳးပမ္းတာမ်ိဳးကို ကမ႓ာ့ဘယ္ေနရာမွာ ရွာလို႔ေတြ႔ႏိုင္မွာလဲ။ မာ့က္စ္ဝါဒသမားေတြ ေရးသားလိုက္တဲ့ ဒီစာတမ္းေလးေတြဟာျဖင့္ ကိုယ့္ၾကမၼာကို ကိုယ္သာခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိကို ယံုၾကည္တဲ့စိတ္ဓါတ္မ်ိဳး လူသားေတြထဲမွာ ျဖစ္ေပၚလာဖို႔ဖန္တီးရာမွာ တတပ္တအား ပါဝင္ေနၾကရဲ႕။ စာတမ္းေရးၾကသူေတြဟာ အခက္ခဲဆံုးဘာသာရပ္ေတြကို ဘန္းစကားမပါ၊ ဟိတ္ဟန္ေဝဝုစ္မပါ ေဖာ္ျပႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့၊ ရွည္လ်ားၿပီး ဂုဏ္ေရာင္ေျပာင္တဲ့ အစဥ္အလာရွိတဲ့ ဘာသာစကားတရပ္ကို အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့အတြက္ ကံေကာင္းတယ္လို႔ဆိုရေပမယ္။ သူတို႔ဟာ ဒီအစဥ္အလာနဲ႔ ထိုက္တန္ဖို႔ ၾကိဳးစားထားၾကေပတယ္။ ဒီဘာသာစကားေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ညီေနာင္ေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ေျပာဆိုဆက္ဆံႏိုင္ခြင့္ ရရွိလို႔လည္း ကံေကာင္းတယ္လို႔ပဲ ဆိုရေပဦးမယ္။
ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က သူအေကာင္းဆံုးသိတဲ့ကဗ်ာဟာ အဂၤလိပ္၊ ဂရိနဲ႔ အိုင္းရစ္ကဗ်ာလို႔ ဆိုတယ္။ သူ႔ကို ေရွးေဟာင္းစာေပသုေတသီတဦးအျဖစ္နဲ႔သာ သိထားသူေတြအဖို႔ အိုင္းရစ္ကဗ်ာကို သူသိပါတယ္ဆိုေတာ့ အံ့အားသင့္ေကာင္း သင့္ၾကမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဖာ္ျပခ်င္တာက သူဟာ ဘာမင္ဂမ္မွာ အဂၤလိပ္စကားကိုသံုးႏႈန္းၿပီး ဂရိစာေပ သင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္းမျပဳမီက ဂါလ္ေဝမွာ အိုင္းရစ္လိုေျပာၿပီး ဂရိစာေပ သင္ၾကားပို႔ခ်ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းပါပဲ။ ေနာက္ၿပီး ဒီစာတမ္းမွာ တစိတ္တေဒသ ေတြ႔ရမွာျဖစ္တဲ့အတိုင္း ေရွးေဟာင္းေရာ ေခတ္သစ္ပါ အျခားဘာသာစကား အမ်ားအျပားက ကဗ်ာေတြကိုလည္း သူကၽြမ္းဝင္ရင္းႏွီးျခင္းရွိေပမယ္။ သူ႔ရဲ႕စာတမ္း ေအာင္ျမင္ဖို႔အတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္တာမို႔လို႔ ဒီအခ်က္ကို အေလးအနက္ေဖာ္ျပဖို႔ အယ္ဒီတာလုပ္သူမွာ တာဝန္ရွိေပမယ္။ မာ့က္စ္ဝါဒဟာ ထူးထူးျခားျခား စြမ္းအားထက္ျမတ္လွတဲ့ သံုးသပ္ေဝဖန္ေရးလက္နက္တရပ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုျဖစ္တဲ့အတြက္ သူ႔ကိုအသံုးခ်တဲ့ပစၥည္းဟာ ၾကြယ္ၾကြယ္ဝဝနဲ႔ အမ်ိဳးစံုဖို႔ ပိုလို႔ပဲ လိုအပ္လာတယ္။ ရွင္းလင္းတိက်တဲ့ဟန္နဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ ဒီစာတမ္းမွာ ဘက္ေပါင္းစံုမွာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား အပတ္တကုတ္ သုေတသနျပဳလို႔ ရရွိခဲ့တဲ့ ေကာက္ခ်က္ေတြကို သန္႔ၿပီးတင္ျပထားတယ္။ ဒီစာတမ္းကို အေျချပဳထားတဲ့အေၾကာင္းအခ်က္ေတြရဲ႕ ၾကြယ္ဝမႈ၊ ျပႆနာကို ကိုယ္တြယ္ရာမွာ ထက္ျမတ္လွမႈတို႔ေၾကာင့္ ေခတ္ေပၚေဝဖန္ေရးနယ္မွာ ဒီစာတမ္းဟာ အျမင့္မားဆံုးအဆင့္က ပါဝင္ေနပါတယ္။ ေလးေလးနက္နက္ခံယူထားတာနဲ႔အမွ် ရဲရဲဝံ့ဝံ့တင္ျပေဆြးေႏြးထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ကဗ်ာမွာ အစစေခ်ာေမြ႔ျခင္းမရွိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္ကေတာ့ ဒီ နာေနတဲ့ပင္စည္ကို အကိုင္းအခက္ေလးေတြ သ,ေပး႐ံုနဲ႔ ျပန္လည္က်န္းမာသန္စြမ္းလာမယ္လို႔ ယံုၾကည္သူေတြထဲမွာ မပါဘူး။ သူက အျမစ္ဖ်ားဆီအထိ ေစ့ငုသူပါပဲ။ ။
16 November 2009
ဘာသာျပန္သူ႔အမွာ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
ေမာင္သာႏိုး (ဘာသာျပန္)
Marxism and Poetry by George Thomson
ဘာသာျပန္သူ႔အမွာ
ကဗ်ာကို ဘာသာျပန္ရတာ ခက္ခဲတယ္လို႔ဆိုရင္ ကဗ်ာအေၾကာင္း ေရးထားတဲ့စာကို ဘာသာျပန္ရတာလည္း မလြယ္ေပဘူးဆိုတာ အလြယ္နဲ႔ ရိပ္စားမိႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ အေၾကာင္းႏွစ္ေၾကာင္း ရွိပါတယ္။ တစ္ - နမူနာအျဖစ္ ထုတ္ျပထားတဲ့ကဗ်ာေတြ ပါေနတယ္။ ဒါေတြကို ဒုတိယဘာသာစကားဆီ တိတိက်က် သယ္ယူေပးဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ႏွစ္ - မူရင္းစာတမ္းက ဥေရာပကဗ်ာကို အေျခခံထားၿပီး ေဆြးေႏြးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဥေရာပကဗ်ာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဗမာကဗ်ာဟာ အေျခခံပံုစံမွာ လံုးဝ ကြဲျပားျခားနားေနပါတယ္။ သူတို႔က အသံအနိမ့္အျမင့္ကို အဓိကထားတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ကာရန္ကို အဓိကထားတယ္။
ဒါျဖင့္ သူတို႔ဥေရာပကဗ်ာအေၾကာင္းကို က်ေနာ္တို႔ မေလ့လာထိုက္ေတာ့ဘူးလား?
အဂၤလိပ္ေတြမွာ အဆိုတခုရွိတယ္…
What do they know of English
Who only English know? တဲ့။
(အဂၤလိပ္စာ တခုထဲ သိတဲ့လူေတြရယ္
အဂၤလိပ္စာအေၾကာင္း ဘာသိၾကမွာလဲကြယ္။)
ဒီသေဘာပဲ။ က်ေနာ္တို႔ကလည္း ဗမာစာအေၾကာင္း တကယ့္အဆင့္အတန္းမီမီ ေလ့လာသံုးသပ္ၾက၊ တိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္း ရွာေဖြၾကတဲ့အခါမွာ ဗမာစာတခုထဲ အခန္းတံခါးပိတ္ လုပ္ေနလို႔မျဖစ္ဘူး။ လက္ရွိ (ေရွးေရာ ေခတ္သစ္ပါ)ဗမာစာစုကို သံုးသပ္အကဲျဖတ္တဲ့ေနရာမွာလည္း ဗမာနည္းတနည္းထဲနဲ႔မဟုတ္ဘဲ ကမ႓ာေပၚမွာ အမ်ားတကာေတြ လုပ္ၾကကိုင္ၾကတာကို ဆည္းပူးနည္းယူရမယ္။ ေရွ႕ကို ဆက္လက္ျပဳစုၾကရာမွာလည္း သူမ်ားေတြ ဘယ္လိုလုပ္ေနၾကလို႔ ဘယ္အဆင့္ ေရာက္ေနၾကတယ္ဆိုတာ နားလည္သိရွိၿပီး သူမ်ားနဲ႔ရင္ေဘာင္တန္း႐ံုမက သာလြန္ေအာင္ကို အားထုတ္ႏိုင္ၾကရမယ္။ ဒါကို အေမေက်ာ္ ေဒြးေတာ္လြမ္းတယ္လို႔ မတြင္က်ယ္တဲ့အေျပာမ်ိဳးနဲ႔ လူလယ္လုပ္ေျပာလို႔လည္း မျဖစ္ဘူး။ ႏြားေျခရာခြက္ထဲက ေနာက္ေခ်းပိုးစိတ္မ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔ စြန္႔လႊတ္ၾကဖို႔ေကာင္းၿပီ။
ဒီအျမင္နဲ႔ ဒီစာအုပ္ကို ဘာသာျပန္ထုတ္ေဝပါတယ္။
ဥေရာပကဗ်ာနဲ႔ဗမာကဗ်ာ ပံုစံမွာ မတူေပတယ္လို႔ တူတာေတြလည္း အမ်ားအျပားေတြရတာကို ဒီစာတ္းမွာ အထိုက္အေလ်ာက္ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ကဗ်ာျဖစ္ေပၚလာပံု ရင္းျမစ္မူလဟာ အတူတူျဖစ္စရာရွိပါတယ္။ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း တူတာေတြ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ေရွ႕ကိုမွန္းရာမွာလည္း တူၾကရမွာပဲ။
ကဗ်ာအစ ေမွာ္ကလို႔ စာတမ္းရွင္က ဆိုပါတယ္။ ဒါကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဗမာကဗ်ာေတြက အမ်ားဝကီးေထာက္ခံၾကလိမ့္မယ္ထင္တယ္။ က်ေနာ္တို႔ကဗ်ာမွာ လြမ္းတာ၊ တမ္းတာ၊ ေတာင့္တတာေတြ အင္မတန္ ေခတ္ထတယ္မဟုတ္လား။ ဒါေတြဟာ ေမွာ္ပဲေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ဒီေနရာမွာ လူထုကဗ်ာကို အဓိကထားရလိမ့္မယ္။ က်ေနာ္တို႔လူထုကဗ်ာမွာ အတိုင္အေဖာက္ဆိုရတာေတြ (ဥပမာ… ေကာက္စိုက္ေတးသံ)၊ ေဒြးခ်ိဳးပံုစံ အမ်ားစုေတြ႔တာေတြ က်ေနာ္တို႔စဥ္းစားၾကဖို႔ေကာင္းတယ္။ ကဗ်ာအေငြ႔ ေက်ာက္စာေတြ႔ဆိုၿပီး ေက်ာက္စာတခုထဲနဲ႔တင္ ၿပီးလို႔လည္း မဟန္ေသးဘူး။ ေက်ာက္စာမွာ ကဗ်ာကို မွတ္တမ္းမတင္ၾကေပဘူး။ ႏို႔ၿပီး ကဗ်ာရဲ႕အစဟာ သီခ်င္းျဖစ္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးဟာ က်ေနာ္တို႔ကဗ်ာအဖို႔ အမ်ားၾကီးမွန္တာေပါ့။ ခုထိပဲ က်ေနာ္တို႔ကဗ်ာေတြကို ေတးဆိုလို႔ရေနတာပဲမဟုတ္လား။
ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က ကဗ်ာဟာ လုပ္အား ညာသံေတြက စတင္ေပၚေပါက္လာတန္ရာတယ္လို႔ တြက္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာသာစကားထက္ကိုပဲ အရင္က်ေပဦးမယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒါ သူ႔တေယာက္ထဲအျမင္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔အရင္ ဘာသာသိပၸံဆရာအမ်ားကလည္း ဒီအတိုင္းျမင္ၾကတာပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ဗမာေတြမွာလည္း “ေရာၾကိတ္လိုက္ ဘသားၾကိတ္လိုက္”စတဲ့ ညာသံေတြ၊ လက္တန္းစပ္ စာသားေတြနဲ႔ ညာသံေပးေလ့ရွိတာေတြ အလုပ္ခြင္ေတြမွာ အပံုပဲရွိပါတယ္။ ဒါေတြကို ႏိႈင္းယွဥ္ထည့္ျပေနရင္ ဘာသာျပန္တဲ့ေဘာင္ကို ေက်ာ္လြန္သြားမွာမို႔ စာဖတ္သူကိုယ္တိုင္ပဲ အမွ်င္တန္း ေတြးဆသြားဖို႔ ခ်န္ထားခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ကေတာ့ ဒီစာတမ္းမွာ တင္ျပေဆြးေႏြးထားတာေတြကိုအေျခခံၿပီး ဗမာကဗ်ာရဲ႕ရာဇဝင္ေၾကာင္းကို ျပန္ေကာက္ျပၾကရရင္ ေကာင္းမယ္။
သူ႔စာတမ္းထဲမွာ ကာရန္အေၾကာင္း ထည့္ေဆြးေႏြးမထားဘူး။ ဥေရာပကဗ်ာမွာလည္း ကာရန္ကေတာ့ ရွိတာပါပဲ။ အဓိကမက်တာတခုပဲရွိတယ္။ (တခ်ိဳ႕ ပါေတာင္ မပါဘူး။) က်ေနာ္တို႔က်ေတာ့ ကာရန္ဟာ ကဗ်ာရဲ႕အသက္ ဆိုရမေလာက္ျဖစ္ေနတယ္။ ကာရန္ ဘယ္လိုလုပ္ေပၚလာသလဲ။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔က ဆက္လက္စူးစမ္းၾကဖို႔ေကာင္းတယ္။ အၾကမ္းမ်ဥ္း မွန္းဆရရင္ေတာ့ ကာရန္ဟာ အမ်ားၾကီးေနာက္က်ပါလိမ့္မယ္။ ဗမာကဗ်ာ ေပၚစက ကာရန္မပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ လုပ္အားညာသံေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ သိႏိုင္ပါတယ္။ (“တုတ္တုတ္ၾကီးေဟ့ ဝဝၾကီး၊ အားနဲ႔စိုက္ရင္ ခံႏိုင္႐ိုးလား”) ဒီေလ့လာရခ်က္ေပၚ အေျခခံၿပီး က်ေနာ္တို႔ကဗ်ာကို ပိုမိုလြတ္လြတ္လပ္လပ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စပ္ဆိုႏိုင္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရရင္ ေကာင္းမလဲ။ ဗမာမွာ အသံနိမ့္ျမင့္ဆိုတာ ရွိသင့္သေလာက္ ရွိတာပဲ။ ဒါကို ဘယ္လိုလုပ္ စနစ္ခ်ေျပာၾကမလဲ။ ေလ့လာစရာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဥေရာပ “အက္ပစ္”နဲ႔ၿပိဳင္ၿပီး ဗမာမွာ ေမာ္ကြန္းတို႔၊ ဧခ်င္းတို႔ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေတြအကုန္ “ေရႊနားေတာ္သြင္း”ရတာခ်ည့္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အက္ပစ္လို လက္တမ္းစပ္ မဟုတ္ဘူး။ သားစဥ္ေျမးဆက္ ညြန္႔သထက္ ညြန္႔ေအာင္ မြမ္းမံရင္း သယ္ေဆာင္လာၾကတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ျပဇာတ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ေဒါက္တာထင္ေအာင္ရဲ႕ “ဗမာျပဇာတ္”မွာ ေလ့လာတင္ျပခ်က္ေတြဟာ အင္မတန္စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ သူက ဗမာအဆိုနဲ႔အကကေတာ့ သူမ်ားတိုင္းျပည္ေတြမွာလို ေရွးကမ႓ာဦး လူထုအကေတြ၊ နတ္ကိုးကြယ္မႈေတြက ဆင္းသက္လာတာျဖစ္ေသာ္လည္း ျပဇာတ္ကေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဗမာျပဇာတ္ဟာ နတ္ကိုးကြယ္မႈက စခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။ နိပါတ္ခင္းက စခဲ့တယ္ စသျဖင့္ ဆာဝီလ်ံရစ္ဂ်ေဝးကို ေခ်ပရင္း ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔လူငယ္ေတြ ဆက္ေလ့လာစရာ လမ္းခင္းေပးခဲ့တာပါပဲ။
တခ်ိဳ႕အေခၚအေဝၚေတြကို ဗမာလိုျပန္ယူတဲ့ေနရာမွာ ဗမာေတြ အမ်ားအားျဖင့္ နားလည္ၿပီးရွိၾကတာကို အေျခခံၿပီး ျပန္ယူလိုက္ပါတယ္။ ဥပမာ… Inspiration ‘စိတ္တက္ၾကြမႈ’၊ ‘ဥဒါန္း’စသျဖင့္ သံုးၾကတာ ေတြ႔ဖူးပါရဲ႕။ ‘စိတ္တက္ၾကြ’တာေတြကလည္း မ်ားလြန္းေနၿပီ။ ဟိုဟာလည္း စိတ္တက္ၾကြ၊ ဒီဟာလည္း စိတ္တက္ၾကြ ျဖစ္ေနၿပီ။ ‘ဥဒါန္း’ဆိုတာကလည္း ျမတ္စြာဘုရား က်ဴးရင့္ေတာ္မူတာလို႔ပဲ လမ္းေပၚကလူက နားလည္ေနေတာ့တယ္။ အဲဒီေတာ့ အေတာ္မ်ားမ်ား သံုးႏႈန္းေနၾကၿပီျဖစ္တဲ့ ‘စ်ာန္ဝင္’တာကိုပဲ ယူသံုးလိုက္ပါတယ္။ ‘စ်ာန္ဝင္’တယ္ဆိုတာကလည္း စိတ္တက္ၾကြေနတာပါပဲ။ Inspire ျဖစ္တယ္ဆိုတာ မူရင္းက နတ္ဝင္တာပါပဲ။ ဂရိေတြက ကဗ်ာနတ္ ဝင္လာမွ ကဗ်ာစပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတယ္။ ေခတ္သစ္ စိတၱပရိေစၧဒဆရာတို႔ကေတာ့ ငုပ္ေအာင္းေနတဲ့ စိတ္ေစတနာေတြ လူးလြန္႔အံထြက္လာရာ မသိစိတ္မွာ အေျခခံတယ္လို႔ဆိုတယ္။ သေဘာကေတာ့ ကဗ်ာစပ္ခ်င္စိတ္ ေပါက္လာတာပါပဲ။ ကဗ်ာဆရာရဲ႕စိတ္ကူးကို ‘စ်ာန္’နဲ႔ တင္စားလိုက္ၿပီး စ်ာန္ဝင္စားတယ္ေပါ့။ တခ်ိဳ႕ ဗမာမွာမရွိတဲ့ စကားလံုးေတြကိုေတာ့ ဒီတိုင္းပဲ အသံဖလွယ္ယူလိုက္ပါတယ္။ ဥပမာ… ေဘာလဒ္၊ အက္ပစ္၊ ထရက္ဂ်ီဒီ။
စာဖတ္သူကို အထူးေတာင္းပန္ထားခ်င္တာကေတာ့ နမူနာကဗ်ာေတြပါပဲ။ ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလို ဘာသာတခုက ကဗ်ာကို ဘာသာတခုမွာ အျပည့္အဝ ျပန္ေဖာ္ျပဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ နမူနာျပထားတဲ့ ကဗ်ာေတြကလည္း သိပ္ခက္ခဲေလးနက္ပါတယ္။ မူရင္းအာေဘာ္မိေအာင္ က်ေနာ္ ဗမာကဗ်ာလို မျပန္ႏိုင္စြမ္းပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အဓိပၸါယ္ပဲ စကားေျပနဲ႔ ျပန္ေပးလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီစကားေျပေတာင္ ဗမာလို ေျပျပစ္လိမ့္မယ္မဟုတ္ဘူးဆိုတာ က်ေနာ္သိပါတယ္။ က်ေနာ့္ရည္ရြယ္ရင္းကေတာ့ မူရင္းစာသား အဓိပၸါယ္ကို တိက်ႏိုင္သမွ် တိတိက်က် သယ္ေဆာင္ေပးေရးပါပဲ။ စာမေခ်ာတာကိုေတာ့ ခြင့္လႊတ္ၾကပါ။ အသံနိမ့္ျမင့္ကိုျပတဲ့ေနရာမွာေတာ့ ဘာသာျပန္လို႔မရဘဲ မူရင္းကို ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးတခု ပန္ၾကားခ်င္တာကေတာ့ ဒီစာတမ္းကို မူရင္းေရးတဲ့ ခုႏွစ္သကၠရာဇ္ကို သတိျပဳဖို႔ပါပဲ။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ပါတဲ့။ အဲဒီေတာ့ ဒီစာတမ္းေရးတဲ့အခ်ိန္နဲံ ဒီေန႔ ၁၉၆၆ အႏွစ္ ၂၀ အတြင္းမွာ ဧရာမ ေျပာင္းလဲမႈၾကီးေတြ ရွိေနၿပီဆိုတာ သတိရွိေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီစာတမ္းေနာက္ပိုင္းမွာ ဆိုဗီယက္အာရွမွာ ေရွး႐ိုးျပည္သူ႔ကဗ်ာကို ထိမ္းသိမ္းပံု တင္ျပထားတယ္။ အဲဒါ ေရွးတုန္းကလို႔သာ မွတ္လိုက္ၾကပါ။ ခုဆိုရင္ေတာ့ ႐ုရွမွာ အစစ ငါးပါးေမွာက္ေနတဲ့အထဲမွာ ယဥ္ေက်းမႈလည္း ပါဝင္ေနပါၿပီဆိုတာ သတိျပဳၾကဖို႔ပါပဲ။
ဒီစာအုပ္ျဖစ္ေျမာက္ေရး အဖက္ဖက္က ကုညီၾကသူ ရဲေဘာ္မ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ားကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္လိုပါတယ္။
မ၊ သ၊ န၊
မႏၲေလး
မတ္ ၂၇၊ ၁၉၆၆
13 November 2009
တင္မိုးရဲ႕အမွာ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ (ကဗ်ာသေဘာတရား)
ေမာင္သာႏိုး (ဘာသာျပန္)
Marxism and Poetry by George Thomson
ကဗ်ာႏွင့္ျပည္သူ
တင္မိုး
ကဗ်ာဟာ ျပည္သူေတြၾကားထဲက ေပါက္ဖြားလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က အေလးအနက္ အေျခအျမစ္က်က် စူးစမ္းၿပီး ‘မာ့က္စ္ဝါဒနဲ႔ကဗ်ာ’ (ကဗ်ာသေဘာတရား) စာအုပ္မွာ တင္ျပထားပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ဗမာကဗ်ာမွာလည္း မူလရင္းျမစ္ဟာ ျပည္သူေတြပဲျဖစ္တယ္ဆိုတာ သိႏိုင္ပါတယ္။ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အလုပ္ခြင္က က်ဴးရင့္လိုက္တဲ့ ေတးသံေတြ၊ ေလွထိုးသားေတြရဲ႕ ႐ိုးေဟးျငာသံေတြကအစ မိခင္ေတြရဲ႕ သားေခ်ာ့ေတးသံေတြ၊ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ ကစားေပ်ာ္ရႊင္ရာကေန ထြက္လာတဲ့ ဟစ္ေၾကြးသံေတြ၊ လယ္ယာေခ်ာင္းေျမာင္းဆီက သီဆိုၾကတဲ့ ေတးသံေတြ၊ ဘုရားပြဲ နတ္ပြဲဆီက ၾကားရတဲ့ ေတးသံေတြ၊ ကာလသားဝိုင္းက အစုနဲ႔အေဝးနဲ႔ ထိုးလိုက္တဲ့ သံခ်ပ္ေတြ၊ ညအခါ လသာသာ တလင္းျပင္မွာ ဖြက္ဆိုၾကတဲ့ စကားထာေတြ စသျဖင့္ ျပည္သူေတြရဲ႕ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ထဲမွာ ကဗ်ာေတြ ထြက္ေပၚတည္ရွိေနတယ္ဆိုတာ သိႏိုင္ပါတယ္။
ကဗ်ာဆရာဆိုတာ ျပည္သူေတြရဲ႕အသံကို ကိုယ္စားျပဳသူပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြရဲ႕ တကယ့္ခံစားရခ်က္ေတြကို အာဝဇၨန္းေကာင္းတဲ့ ကဗ်ာဆရာက သူတို႔ကိုယ္စား သီဆိုက်ဴးရင့္လိုက္ျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ ‘လက္တန္း ကဗ်ာစပ္ဆိုမႈ’ေတြ ရွိတယ္ဆိုတာ အထင္အရွားပါပဲ။ ေတြ႔ၾကံဳရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ကို ဉာဏ္ေကာင္းႏႈတ္ရႊင္တဲ့ ကဗ်ာဆရာက တမုဟုတ္ခ်င္း ေကာက္ကာငင္ကာ စပ္ဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ႐ုပ္ေသးထဲက စာဆိုကိုင္ဟာ သံခ်ိဳကဗ်ာကို လက္တန္းရြတ္ဆိုရပါတယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ျပည္သူမ်ားဟာ အေတာ္ပြဲက်ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
႐ုပ္ေသးစင္မွာသာ လက္တန္းဉာဏ္ကို ေတြ႔ႏိုင္တာမဟုတ္ေသးပါဘူး။ ရပ္ထဲ ရြာထဲမွာလည္း အျဖစ္အပ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို လက္တန္း စာခ်ိဳးေလ့ရွိပါတယ္။ အခုထက္ထိ ေက်းလက္ေတြမွာဆိုရင္ ျပည္သူေတြရဲ႕ တကယ့္ဘဝကို လက္တန္းဖြဲ႔ဆိုေနတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီလို ကဗ်ာခ်ိဳး စာခ်ိဳးေကာင္းသူေတြကို ျပည္သူေတြက အလြန္သေဘာက်ၾကပါတယ္။ သားေျမးစဥ္ဆက္ အဆင့္ဆင့္ရြတ္ဆိုျပၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူးၾကပါတယ္။ ဝမ္းသာစရာ ဝမ္းနည္းစရာ အျဖစ္အပ်က္ဟာ မေမ့ႏိုင္ေတာ့ဘဲ တသသျဖစ္ေနရပါေတာ့တယ္။
က်ေနာ္တို႔ ရပ္ထဲရြာထဲ လက္ဘက္ရည္ဝိုင္း၊ စကားဝိုင္းမွာ ေျပာေလ့၊ ရြတ္ေလ့ရွိတဲ့ ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္ရဲ႕ စာခ်ိဳးမ်ား၊ ျဗဲထေရာ္သူရဲ႕ စာခ်ိဳး စတဲ့ ကဗ်ာစာခ်ိဳးေတြကိုလည္း အထူးသတိရမိပါတယ္။ ဒါေတြဟာလည္း ကဗ်ာနဲ႔ျပည္သူတို႔ရဲ႕ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ဆက္သြယ္ပံုကို ျပၾကပါတယ္။
ေကာက္စိုက္သမေတးသံ၊ ေမာင္းေထာင္းေတးသံ စတဲ့ ေက်းလက္ျပည္သူ႔ကဗ်ာေတြကိုၾကည့္ရင္ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဘဝအေထြေထြကို သီက်ဴးထားတဲ့သေဘာကို ေတြ႔ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ ေက်းလက္ျပည္သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ အလြန္ေဆးေရာင္စိုပါတယ္။ က်ဴးရင့္လို႔ မဝႏိုင္ေအာင္ အရသာခံစားရပါတယ္။ ဒါဟာဘာလဲဆိုရင္ ဒီကဗ်ာေတြထဲမွာ ျပည္သူ႔ဘဝ အသက္ရွင္ေနလို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လႈပ္ရွားေနလို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ဟာ ဗမာကဗ်ာကို ေလ့လာတယ္ဆိုရင္ နန္းေတာ္ အိမ္ေတာ္မွာ က်ဴးၾက၊ သီၾကတဲ့ ပ်ိဳ႕ကဗ်ာၾကီးေတြကိုသာ ေလ့လာရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ရပ္ထဲရြာထဲမွာ အဖူးအညြန္႔တေဝေဝနဲ႔ လႈပ္ရွားေနတဲ့ ေတးကဗ်ာေလးေတြကိုပါ စုေဆာင္းေလ့လာရပါလိမ့္မယ္။ စကၠဴ ေပပုရပိုက္ေပၚမွာရွိတဲ့ ေတးကဗ်ာေတြကိုသာ ေလ့လာရမွာမဟုတ္ေသးဘဲ၊ အေလ့က်ေပါက္ေနတဲ့ သဘာဝေတးကဗ်ာေတြကိုပါ ေလ့လာရပါလိမ့္မယ္။ ဒီကဗ်ာေတြကသာလွ်င္ မူလဘူတအပီျမည္ဆံုး ကဗ်ာစုမည္ေပလိမ့္မယ္။
ဗမာလူမ်ိဳးဟာ ကဗ်ာကို အေတာ္ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတဲ့လူမ်ိဳးျဖစ္တယ္ဆိုတာ အထူးရွင္းျပစရာမလိုပါဘူး။ ဗမာစာေပသမိုင္းတေလွ်ာက္လံုးမွာ ကဗ်ာအဖြဲ႔အႏြဲ႔က အထြန္းကားဆံုးျဖစ္ေနတာကို ေထာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကဗ်ာေလ့လာသူေတြလည္း အလြန္ေပါပါတယ္။ ဗမာစာေပေလ့လာတယ္၊ ပို႔ခ်တယ္ဆိုတာ ကဗ်ာကို ေလ့လာတယ္၊ ပို႔ခ်တယ္ဆိုရမေလာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြ တကၠသိုလ္ေတြမွာေရာ၊ အရပ္ထဲမွာပါ ကဗ်ာကို ေလ့လာသူေတြ အနႏၲပါပဲ။
ဒါေပမယ့္ အမ်ားအားျဖင့္ ကဗ်ာကို ေလ့လာတယ္ဆိုတာရွိၿပီး-အဆင့္ျမင့္ၿပီး ကဗ်ာစုရဲ႕ ဂုဏ္ေတြ၊ ေဒါသေတြ၊ ဂိုဏ္းေတြ၊ ရသေတြ၊ ဘာဝေတြကို မွတ္မိေအာင္လုပ္တာလို႔ က်ေနာ္တို႔ နားလည္ေနၾကပါတယ္။ ပါေမာကၡ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က က်ေနာ္တို႔ကို ကဗ်ာေလ့လာနည္းလမ္းသစ္ ေပးအပ္ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာလဲဆိုရင္ ကဗ်ာကို ေလ့လာခ်င္ရင္ သိပၸံနည္းက်က်ေလ့လာပါ၊ ျပည္သူေတြထံမွာ ေလ့လာပါဆိုတာပါပဲ။
တဆက္တည္းမွာပဲ ကဗ်ာရဲ႕ ေရွ႕အလားအလာ အနာဂတ္ဟာ ဘယ္လိုရွိမလဲ? သူ႔ဒံုရင္းျဖစ္တဲ့ ျပည္သူေတြဆီကိုပဲ ဦးတည္ရမယ္လို႔ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္က ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ျပည္သူေတြထဲမွာ ေပါက္ဖြားလာခဲ့ရတဲ့ကဗ်ာဟာ ခု ျပည္သူေတြနဲ႔ အဆက္ျပတ္ေနခဲ့ရတယ္။ ဒါ မျဖစ္သင့္ဘူး။ ျပည္သူေတြဆီ ျပန္ေရာက္ရမယ္။ အဲဒီလို ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးဖို႔ရာ ဒီေန႔ကဗ်ာဆရာသစ္ေတြရဲ႕တာဝန္ျဖစ္တယ္လို႔ ပါေမာကၡက ညႊန္ျပထားပါတယ္။
ပါေမာကၡ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္ရဲ႕ ဒီစာအုပ္ဟာ က်ေနာ္တို႔ ဗမာကဗ်ာေလာကအတြက္ အားသစ္တရပ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဥေရာပကဗ်ာနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ဗမာကဗ်ာ ပံုတူမက်ေပမယ့္ ေလ့လာပံု ေလ့လာနည္း အသစ္ရေစပါတယ္။ ဘာသာစကား မတူေသာ္လည္း အေျခခံ ကဗ်ာ့သေဘာကေတာ့ ကြဲလြဲစရာမရွိပါဘူး။ ထပ္တူထပ္မွ်ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ကဗ်ာသေဘာကို အျမင္သစ္နဲ႔တင္ျပတဲ့ ေဂ်ာ့သြမ္ဆန္ရဲ႕စာကို က်ေနာ္တို႔ သမ႐ိုးက် ကဗ်ာသမားေတြအဖို႔ ပထမေတာ့ ‘လိုက္’ႏိုင္ဖို႔ ခဲယဥ္းေကာင္း ခဲယဥ္းပါလိမ့္မယ္။ နားစိမ္းေကာင္း စိမ္းေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗမာကဗ်ာနဲ႔ အသြင္မတူတဲ့အခ်က္ေတြကို မတူသလို႐ႈျမင္ၿပီး တူတာကို တူသလို ခ်င့္ခ်ိန္တတ္ရင္ သူ႔စာကို ေကာင္းေကာင္း ‘လိုက္’ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဗမာကဗ်ာကို ဘယ္လိုေလ့လာရင္ ေကာင္းမလဲလို႔ နည္းသစ္ကိုလည္း ေတြးမိလာပါလိမ့္မယ္။
ဗမာကဗ်ာေလာကထဲကို ေလ့လာေရးနည္းသစ္တခု ေရာက္ရွိလာတာဟာ ဝမ္းသာစရာပါပဲ။ ဒီအတြက္ ေက်းဇူးတင္ထိုက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကေတာ့ ပါေမာကၡေဂ်ာ့သြမ္ဆန္နဲ႔ ဘာသာျပန္သူ ေမာင္သာႏိုးတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ။
တင္မိုး
၂၇၊ ၃၊ ၁၉၆၆
------------------------------
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမယ္ - ေနမင္းနီ)
23 June 2009
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ကဗ်ာဆရာမ်ား (ေမာင္စြမ္းရည္)
ႏုိင္ငံေရးသမားလုိ အမ်ားအက်ဳိးကုိ ထမ္းေဆာင္ရသူတဦးဟာ စာေပအႏုပညာမ်ားကုိ ျမတ္ႏုိးသူမဟုတ္ရင္ နည္းနည္းစုိးရိမ္ရပါတယ္။ စာေပအႏုပညာမ်ားကုိ မျမတ္ႏုိးသူဟာ “႐ုပ္ၾကမ္းသမား” ေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ႐ုပ္ၾကမ္းသမားဆုိတာ စိတ္ႏွလုံးမႏူးညံ့တဲ့၊ စာနာေထာက္ထားမႈမရွိတဲ့၊ ခံစားမႈမဲ့တဲ့လူမ်ဳိးကုိ ဆုိလုိပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ စာေပအႏုပညာမ်ားကုိ ျမတ္ႏုိးတဲ့ ႏုိင္ငံေရး သမားတဦးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ျမတ္ႏုိးသူ၊ အၾကမ္းနည္းနဲ႔ ျပႆနာေျဖရွင္းတာကုိ မႏွစ္သက္သူျဖစ္ေနတာလုိ႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။ သာမန္အားျဖင့္လည္း ပညာတတ္လူယဥ္ေက်းဆုိတာမ်ဳိးဟာ စာေပအႏုပညာမ်ားကုိ ေလးစားရ၊ ျမတ္ႏုိးရ၊ တန္ဖုိးထားရျမဲမဟုတ္ပါလား။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ဖခင္ျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဆုိရင္ ခဏတျဖဳတ္ေလာက္ပဲ အခ်ိန္အားရရင္ပဲ သူ႔အနီးအပါးမွာ ဆရာဒဂုန္တာရာ ရွိလုိ႔ကေတာ့ စႏၵယားတီးခုိင္းေတာ့တာပါပဲ။ တခါတရံ မဆုိတတ္ဆုိတတ္နဲ႔ သီခ်င္း၀င္ဆုိတတ္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ ကုိယ္တုိင္ စႏၵယားတီးၿပီး ဂီတနဲ႔ ေမြ႔ေလ်ာ္ေလ့ရွိသူ ျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ က်ေနာ္ စတင္ေတြ႔ဆုံဖူးတာက ရန္ကုန္တကၠသုိလ္စာၾကည့္တုိက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာင္လည္း စာၾကည့္တုိက္မွာပဲ ဆုံရတာ မ်ားပါတယ္။ အခ်ိန္ရွိသေရြ႕ စာေပမွာ ေမြ႔ေလ်ာ္သူတဦးျဖစ္ေၾကာင္း ခန္႔မွန္းႏုိင္ပါတယ္။ က်ေနာ္က ကဗ်ာဆရာတဦးျဖစ္လုိ႔ ကဗ်ာဆရာတဦးအေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ဘယ္လုိျမင္သလဲဆုိတာ နည္းနည္းတင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ေဒၚစုဘက္ကလည္း ကဗ်ာဆရာမ်ားအေပၚမွာ ဘယ္လိုျမင္တယ္ဆုိတာကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ျဖတ္သြားျဖတ္လာ ေတြ႔ဆုံရင္းနဲ႔ အကဲခတ္သိရွိရသမွ်ကုိ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။
ထူးျခားခ်က္တခုကေတာ့ ေဒၚစုအေနနဲ႔ ဗမာျပည္မွာ လူထုလႈပ္ရွားမႈထဲကုိ ပါ၀င္လာၿပီးတာနဲ႔ သိပ္မၾကာဘူး။ ျမန္မာ စာေပေလာကထဲက ကဗ်ာဆရာေတြ အားလုံးေလာက္နဲ႔ သိကၽြမ္းရင္းႏွီးၿပီး ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီဆုိတာပါပဲ။ ဗမာျပည္မွာ ဒီမုိကေရစီအေရးအခင္းႀကီး ျဖစ္ေပၚလာခဲ့တဲ့အခါ ျပည္သူအားလုံးနဲ႔အတူ ကဗ်ာဆရာေတြ အားလုံးလည္း ေထာက္ခံ ပါ၀င္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဆႏၵျပလက္မွတ္ေကာက္ခံတဲ့အခါမွာ အသက္အႀကီးဆုံး စာဆုိႀကီး ႏွစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေခတ္စမ္း စာဆုိႀကီးႏွစ္ဦးက အဦးဆုံး လက္မွတ္ထုိးေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပုံ ျဖစ္စမွာပဲ ကဗ်ာဆရာႀကီး ေဇာ္ဂ်ီက က်န္းမာေရးခ်ဳိ႕တဲ့လာခဲ့ပါတယ္။ အိမ္ထဲမွာပဲ တြန္းလွည္းေပၚမွာ ေနထုိင္ေရြ႕လ်ားခဲ့ရပါတယ္။ မၾကာခင္ အိပ္ရာေပၚမွာပဲ ေနရတဲ့ အေျခအေနကုိ ေရာက္ၿပီး ကြယ္လြန္သြား ခဲ့ပါတယ္။
ဆရာႀကီး မင္းသု၀ဏ္ကေတာ့ ကမာရြတ္အ၀ုိင္းမွာ ေန႔ေရာ ညပါ ေလထဲမုိးထဲ အစာငတ္ခံဆႏၵျပၾကတဲ့ ေက်ာင္းသား လူငယ္ေတြကုိ မ်က္ရည္စက္လက္နဲ႔ ထြက္ၿပီး အားေပးႏုိင္ခဲ့ပါေသးတယ္။ “ငါ့မ်က္ရည္ မထိန္းႏုိင္လုိ႔” ဆုိၿပီး အိမ္ျပန္သြားပါတယ္။ အိမ္မွာ ကဗ်ာတပုဒ္ေရးဖြဲ႔ က်ေနာ့္လက္ထဲကုိ ထည့္လုိက္ပါတယ္။ လူငယ္ သူရဲေကာင္းေတြကုိ ဂုဏ္ျပဳတဲ့ကဗ်ာပါ။ က်ေနာ္ကုိပဲ ဖတ္ျပေပးပါလုိ႔ တာ၀န္ေပးလို႔ ပရိသတ္ေရွ႕ကုိ သြားေရာက္ဖတ္ျပရတဲ့အခါ ပရိသတ္က အႀကိမ္ႀကိမ္ထပ္ၿပီးဖတ္ခုိင္းပါတယ္။ အလြန္အားတက္ ဂုဏ္ယူၾက ပါတယ္။ (ပရိသတ္ထဲမွာ ကဗ်ာဆရာ ပုတီးကုန္း ေမာင္စိန္၀င္းနဲ႔ ပ်ဥ္းမနား ေမာင္နီသင္းလည္း ပါပါတယ္။) အဲဒီကဗ်ာကုိေတာ့ အေမလူထု ေဒၚအမာက လွမ္းေတာင္းလုိ႔ တယ္လီဖုန္းေပၚမွာ ႏႈတ္နဲ႔ပဲ ရြတ္ဆုိၿပီး ပုိ႔ေပးလုိက္ရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ မႏၲေလးကထုတ္တဲ့ ရွစ္ေလးလုံးဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
ဆရာႀကီးမင္းသု၀ဏ္ဟာ တရားရိပ္သာတခုကို ၀င္ဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနဆဲပါ။ ဒါေပမယ့္ “ငါ့သူငယ္ခ်င္းရဲ႕ သမီးကုိ ငါမ်က္ႏွာလႊဲေနလုိ႔ ဘယ္ျဖစ္မလဲ” လုိ႔ဆုိၿပီး ေဒၚစုကုိ ေထာက္ခံအားေပးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၆ က ကုိေအာင္ဆန္းတုိ႔ သပိတ္ေမွာက္ေတာ့ ဆရာမင္းသု၀ဏ္က တကၠသိုလ္မွာ ဆရာျဖစ္ေနပါတယ္။ ကုိေအာင္ဆန္းတုိ႔ရဲ႕ ဆရာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆရာက သူငယ္ခ်င္းလုိ႔ပဲ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္စမ္းစာဆုိႀကီးႏွစ္ဦးဟာ ဖခင္လက္ထက္မွာေရာ၊ သမီးလက္ထက္မွာပါ အုပ္စုိးသူမ်ားကုိ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ဆန္႔က်င္အန္တုၿပီး အမွန္တရားဘက္က ေထာက္ခံရပ္တည္ခဲ့ၾက ပါတယ္။
ေခတ္စမ္းစာဆုိတဦးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ကုိေအာင္ဆန္းနဲ႔လည္း ေက်ာင္းေနဖက္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္ခဲ့သူ ကဗ်ာဆရာ ဒဂုန္တာရာဟာ စစ္ၿပီးေခတ္မွာ ျပည္သူ႔စာေပေခတ္ကုိ ဦးေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ စာဆုိတာရာကလည္း သူ႔သူငယ္ခ်င္းရဲ႕သမီးကုိ အားေပးေထာက္ခံပါတယ္။ “ႏုိင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆုိတာ ရန္သူကုိ မိတ္ေဆြဖြဲ႔ျခင္း ျဖစ္တယ္” ဆုိတဲ့ ဂႏၶီ၊ မင္ဒဲလား လမ္းစဥ္ကုိ စြဲကုိင္ေၾကညာရင္း ေဒၚစုဘက္က ရပ္တည္ခဲ့ပါတယ္။
ရွင္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံကာလမွာ မႏၲေလးက ဆင္းလာခဲ့ၾကတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ စာေပသမား သူငယ္ခ်င္းတစုဟာ အားလုံး ေဒၚစုကုိ ၀န္းရံခဲ့ၾကပါတယ္။ မုံရြာတင္ေရႊ၊ ေပၚဦး၊ ၀င္းေဖ၊ တင္မိုး၊ ေမာင္မုိးသူ၊ ေမာင္သာႏုိး၊ ေမာင္စြမ္းရည္တုိ႔တေတြ “တတ္သိအဖြဲ႔” ဖြဲ႔ေတာ့ စုေ၀းပါ၀င္ၾကပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက အခမ္းအနားသဘာပတိ လုပ္သူဟာ ကဗ်ာဆရာတင္မုိးပါ။ ကဗ်ာဆရာတဦးက ဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းလႈပ္ရွားခဲ့တာကုိ သမုိင္းတင္ထားရ ပါလိမ့္မယ္။
ကဗ်ာဆရာတင္မုိးကုိေတာ့ “ဒီမုိကေရစီအေရးေတာ္ပုံစာဆုိ” လုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။ အေရးေတာ္ပုံကာလ တေလွ်ာက္လုံး ကဗ်ာေတြ ေရးဖြဲ႔၊ ရြတ္ဆုိေဟာေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ထုတ္သမွ် လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြ မွာလည္း ကဗ်ာနဲ႔ ပါ၀င္ေရးဖြဲ႔အားေပးခဲ့ပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ေဒၚခင္ၾကည္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ အေၾကာင္းကုိ ဖြဲ႔ဆုိဂုဏ္ျပဳကဗ်ာေတြ အမ်ားဆုံးေရးဖြဲ႔ခဲ့သူဟာလည္း တင္မုိးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာတင္မုိးဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ အရင္းႏွီးဆုံး ကဗ်ာဆရာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေရးေတာ္ပုံကာလ အေရးအႀကီးဆုံးအခ်ိန္ေတြမွာ မုံရြာတင္ေရႊ၊ ဦး၀င္းတင္၊ ဗိုလ္ေသာ္က၊ ေမာင္မုိးသူ စတဲ့ စာေပးသမားမ်ားနဲ႔အတူ တုိင္ပင္ေဖာ္တုိင္ပင္ဖက္အျဖစ္နဲ႔ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။
ကဗ်ာဆရာတင္မုိးနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ဟာ အေရးေတာ္ပုံမတုိင္မီကာလကတည္းက သိကၽြမ္းရင္းႏွီးခဲ့ ပါတယ္။ တင္မုိးက ေဒၚစုကုိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲက လမ္ေဘးစာအုပ္အေဟာင္းဆုိင္ေတြကုိ တေနကုန္ ဘာမွ မေကၽြးဘဲ ေခၚသြားခဲ့ဖူးတာဟာ အမွတ္တရေျပာစရာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚစုက “ဆရာမုိးေရ က်မေတာ့ ဆာၿပီ” ဆုိမွ သတိရၿပီး လမ္းေဘးေခါက္ဆြဲသုပ္ဆုိင္တဆုိင္ကုိ ေခၚသြားသတဲ့။ ေဒၚစုကလည္း လမ္းေဘး အသုပ္ဆုိင္မွာပဲ ၿမိန္ေရရွက္ေရ စားရွာပါသတဲ့။ ဒီလုိနဲ႔ စာအုပ္ရွာတာ တေနကုန္သြားခဲ့ပါတယ္။
ကဗ်ာဆရာၾကည္ေအာင္နဲ႔ ကုိေလး (အင္း၀ဂုဏ္ရည္) တုိ႔ႏွစ္ဦးကေတာ့ အညာမွာပဲ ေနၾကတာျဖစ္လုိ႔ အေရးေတာ္ပုံကာလမွာ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ မဆုံႏုိင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ရန္ကုန္မွာ ေဒၚစုကုိ အနီးကပ္ မ၀န္းရံႏုိင္ဘဲ အေ၀းကပဲ ၀န္းရံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ဳိးသားေန႔လုိ အခါႀကီးရက္ႀကီးေတြမွာ ၾကည္ေအာင္နဲ႔ကုိေလးတုိ႔ ႏွစ္ဦးကုိ ရန္ကုန္႐ုံးခ်ဳပ္မွ ဖိတ္ေခၚၿပီး ေဟာေျပာေစပါတယ္။ ဒီကဗ်ာဆရာႏွစ္ဦး သူမ်ားနဲ႔မတူတာက မႏၲေလးတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းထြက္ေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့အတြက္ ဆရာႀကီး သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္းရဲ႕ ေလးခ်ဳိးႀကီးလုိဟာမ်ဳိးကအစ ရတု၊ ရကန္၊ အဲ၊ အန္ ေတြကုိ စနစ္တက် ရြတ္ဆုိတတ္သူေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ ရြတ္ဆုိေဟာေျပာတာေတြကုိ ေဒၚစုကအစ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ရဲေဘာ္ရဲဘက္ေတြက အထူးသေဘာက်ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးကုိပဲ ႏွစ္စဥ္ဖိတ္ၾကားေလ့ရွိပါတယ္။ ေဒၚစုက သူတုိ႔ကုိ ႏုိင္ငံျခားက စာအုပ္ေတြမွာၿပီး လက္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာေအာင္ေ၀းကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိယ္တုိင္ တာ၀န္ေပးခ်က္အရ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသ စည္း႐ုံးေရးကိစၥေတြကုိ ေဆာင္ရြက္ရသူျဖစ္ပါတယ္။ “ကုိေအာင္ေ၀းေရ ေဒၚစုနဲ႔ ကဗ်ာအေၾကာင္း စာအေၾကာင္း ေလးမ်ား ေဆြးေႏြးျဖစ္တာရွိရင္ ဒုိ႔မ်ားလည္း မွတ္သားရေအာင္ ေဖာက္သည္ခ်ပါဦး” လုိ႔ ေျပာဖူးပါတယ္။ “ဆရာေရ- ဆုံျဖစ္ၾကတာေတြက အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကိစၥေတြနဲ႔ခ်ည္းဆုိေတာ့ ကဗ်ာအေၾကာင္း စာအေၾကာင္း မေျပာျဖစ္ပါ ဘူး” လုိ႔ ျပန္ေျဖပါတယ္။ က်ေနာ္ကပဲ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ ေျပာဖူးတာေလးေတြကုိ ေဖာက္သည္ခ်ရပါတယ္။
အေရးေတာ္ပုံကာလမွာ တင္မုိးက အစုိးရအလုပ္က အၿငိမ္းစားယူၿပီးပါၿပီ။ က်ေနာ္ကေတာ့ အေရးအခင္းအၿပီးမွာ ႐ုံးကုိ ျပန္တက္ေနပါတယ္။ ၿပီးမွေစာၿပီး အၿငိမ္းစားယူလုိက္ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူ႔႐ုံး၊ သူ႔ျခံထဲမွာ အလုပ္႐ႈပ္ေနလုိ႔ ကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ အလႅာပသလႅာပေျပာဖုိ႔ အခ်ိန္မရရွာပါဘူး။ လမ္းေဘးေဟာေျပာပြဲေတြ လုပ္တာကုိေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ မျပတ္သြားနားေထာင္ပါတယ္။ ေဒၚစု သာေရးနာေရးေတြကုိ ထြက္လာတဲ့အခါ မွာလည္း ဆုံျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီး မင္းသု၀ဏ္တုိ႔၊ ဦးခင္ေမာင္လတ္၊ ေဒၚခင္မ်ဳိးခ်စ္တုိ႔ရဲ႕ ထမနဲပြဲေတြမွာ အျမဲလာပါတယ္။ အဲလုိအခါေတြမွာ ကဗ်ာဆရာႀကီး ဒဂုန္တာရာနဲ႔ေရာ၊ က်ေနာ္တုိ႔နဲ႔ေရာ ဆုံခြင့္ၾကံဳရပါတယ္။
ဆရာႀကီးသခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္း၊ ေလထီးဦးအုန္းေမာင္၊ ဗိသုကာ ဦးေက်ာ္မင္း၊ တုိင္းစည္း႐ုံးေရးမႉး ဦးသိန္းတင္၊ မုံရြာ ဦးတင္ေရႊ၊ ဟာဂ်ီဦးျမသန္း၊ စာေရးဆရာ ျမသန္းတင့္ စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားရဲ႕ ကြယ္လြန္ႏွစ္ပတ္လည္ပြဲေတြ မွာလည္း မပ်က္မကြက္ လာေလ့ရွိပါတယ္။ အဲလုိလာတဲ့အခါ ေဒၚစုနဲ႔အတူ ဦးတင္ဦး၊ ဦးၾကည္ေမာင္၊ သခင္အုန္းျမင့္တုိ႔ သုံးဦးကေတာ့ အျမဲပါေလ့ရွိပါတယ္။
မုံရြာတင္ေရႊက က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ရဲေဘာ္ သူငယ္ခ်င္းပါ။ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢ ေခါင္းေဆာင္ ေဟာင္းပါ။ ဒါေၾကာင့္ တင္မိုး၊ ေမာင္သာႏုိး၊ ေမာင္မုိးသူ၊ ေမာင္ေပါက္စည္ (မန္းတကၠသုိလ္) ေခၚ ခရစ္ယာန္ သာသနာပုိင္ခ်ဳပ္ အင္ဒ႐ူး ျမဟန္ စတဲ့ ငယ္ေပါင္းရဲေဘာ္မ်ားက မပ်က္မကြက္ စုံစုံညီညီသြားေလ့ရွိပါတယ္။ တခါေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔အဖြဲ႔က မုံရြာ ဦးတင္ေရႊရဲ႕အိမ္ (အင္းစိန္၊ နံ႔သာကုန္း)ရဲ႕ အေပၚထပ္မွာ အေစာႀကီး ေရာက္ႏွင့္ေနတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အဖြဲ႔က ေနာက္က်ေရာက္ၿပီး ေအာက္ထပ္မွာပဲ စကား၀ုိင္းဖြဲ႔ေနၾကပါ တယ္။ ခဏေနေတာ့ ရဲေဘာ္တေယာက္ ေရာက္လာၿပီး က်ေနာ္တုိ႔ကုိ “အေပၚႂကြပါ” လုိ႔ ဖိတ္ေခၚပါတယ္။ အေပၚတက္သြားေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ရဲ႕ စားပြဲ၀ုိင္းက သခင္အုန္းျမင့္က လွမ္းၿပီး လက္ယက္ ေခၚပါတယ္။ သူနဲ႔အဖြဲ႔၀င္လူႀကီးတခ်ဳိ႕က ထေပးၿပီး က်ေနာ္တို႔တဖြဲ႔လုံးကုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ စကားေျပာၾကဖုိ႔ ဆုံေပးပါတယ္။ ဒီလုိ စကား၀ုိင္းဖြဲ႔ခြင့္မ်ဳိးကုိ သခင္အုန္းျမင့္က မၾကာခဏ လုပ္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။
က်ေနာ္တုိ႔တေတြ ေဒၚစုနဲ႔ ဆုံမိၾကတဲ့အခါ တခါမွ ႏုိင္ငံေရးစကား မေျပာျဖစ္ၾကပါဘူး။ ႏုိင္ငံေရးအေၾကာင္းအရာ အေနနဲ႔ ထူးၿပီးေျပာစရာလည္း မရွိပါဘူး။ ႏုိင္ငံေရးအသိအျမင္ကလည္း ျခားနားတာရွိၾကတာမွ မဟုတ္ဘဲကုိး။ ဒါေၾကာင့္ စာေၾကာင္းေပေၾကာင္းေလာက္ပဲ ေျပာျဖစ္ပါတယ္။ မုံရြာ ဦးတင္ေရႊရဲ႕ အဲဒီႏွစ္လည္ပြဲမွာ ထူးထူးျခားျခား ေျပာမိၾကတာကုိ ေခါင္းစဥ္တပ္ရရင္ “ကဗ်ာဆရာမ်ားနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး” လုိ႔ တပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ေဒၚစုက က်ေနာ္တုိ႔ ကဗ်ာဆရာေတြကုိ ၾကည့္ၿပီး “ႏုိင္ငံမွာ အေရးရယ္လုိ႔ ၾကံဳလာရင္ ကဗ်ာဆရာေတြဟာ ဘယ္ေတာ့မဆုိ ေရွ႕ကေရာက္လာၿပီး ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲၾကေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒါဟာ ကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕ ထူးျခားခ်က္လုိ႔ က်မေတာ့ ထင္မိတယ္။ ဆရာတုိ႔ ဘယ္လုိသေဘာရသလဲတဲ့။ ဒီပြဲမွာ က်ေနာ့္ထက္ အသက္လည္းႀကီး၊ ၀ါလည္းႀကီးတဲ့ ကဗ်ာဆရာ သုံးဦးပါ၀င္ေနပါတယ္။ တင္မုိး၊ ေမာင္ေပါက္စည္(မန္းတကၠသိုလ္) နဲ႔ ေမာင္သာႏုိးတုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔အေျဖကုိ ေစာင့္ေနရပါတယ္။ အတန္ၾကာၿငိမ္ေနေတာ့ တင္မုိးက “ခင္ဗ်ားေျပာလုိက္ပါ” လုိ႔ က်ေနာ့္ကုိ လွည့္ၿပီး ေျပာလုိက္ပါတယ္။
က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကလည္း အေျဖကုိ သိပ္စဥ္းစားခ်ိန္မရပါဘူး။ ကုိယ္ဘာေျဖရဖုိ႔လည္း အသင့္ျပင္မထားပါဘူး။ ခုလုိ တင္မုိးက ေမးထုိးၿပီး ခုိင္းလုိက္ေတာ့ ေျပာလုိက္ရပါတယ္။ “က်ေနာ္တုိ႔ ေခတ္သစ္ ဗမာစာေပေလာကမွာ ေရွ႕ဆုံးက ဆရာႀကီး သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္းရွိပါတယ္။ ဆရာႀကီးက ႏုိင္ငံမွာ အေရးၾကံဳတုိင္း ေရွ႕ဆုံးက ပါခဲ့ပါတယ္။ “အေရးႀကီးရင္၊ ေသြးနီးရာပါစျမဲ” လုိ႔ ေႂကြးေၾကာ္ ၀င္ေရာက္လာေလ့ရွိၿပီး ေလးခ်ဳိးကဗ်ာႀကီးေတြနဲ႔ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီအစဥ္အလာအရ ကဗ်ာဆရာဆုိတာ ႏုိင္ငံေရးမွာ ပါရမယ္လုိ႔ စြဲျမဲ ယုံၾကည္ထားၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ဆရာႀကီး ခ်မွတ္စုိက္ထူခဲ့တဲ့ အစဥ္အလာပါ” လုိ႔ ေျဖၾကားလုိက္ပါတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ မ်က္ႏွာေပၚမွာ ဘ၀င္က်သြားတဲ့ လကၡဏာ မေပၚလာပါဘူး။ “ဆရာ၊ အဲဒါလည္း မွန္ပါ တယ္။ ဒါက ဗမာျပည္ရဲ႕ အစဥ္အလာျဖစ္မွာပါ။ ဒါေပမယ့္ က်မက ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ အစဥ္အလာကုိ ေျပာလုိတာပါ။ ႏုိင္ငံတုိင္းမွာလုိလုိပဲ က်မ သတိျပဳမိတာက အေရးၾကံဳရင္ ကဗ်ာဆရာေတြ ေရွ႕ဆုံးက ပါ၀င္လာၾကတာပဲ။ အဲဒါ ထူးျခားတယ္လုိ႔ က်မထင္လုိ႔ပါ။ အဲဒါကုိ ဆရာတုိ႔ ဘယ္လုိသေဘာရပါသလဲ” တဲ့ ထပ္ၿပီး ေဆြးေႏြးလုိက္ပါတယ္။
က်ေနာ့္ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ယိတ္(ခ္)၊ ေအာ္ဒင္၊ မာယာေကာ့ဖ္စကီး၊ လူရႊင့္၊ တဂုိး စတဲ့ ကဗ်ာဆရာႀကီးေတြရဲ႕ နာမည္ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ကဗ်ာေတြ ပဲ့တင္ထပ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကဗ်ာဆရာေတြထဲက ဘယ္သူမွ ႐ုတ္တရက္ ၀င္မေျဖျဖစ္ၾကပါဘူး။ ဒီမွာတင္ မေမွ်ာ္လင့္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္တဦးက ၀င္ၿပီး “က်ေနာ္က ကဗ်ာဆရာမဟုတ္ေပမယ့္ အေျဖတခု ေျပာၾကည့္ခ်င္ပါတယ္” လုိ႔ ခြင့္ေတာင္းလာပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အားလုံးကလည္း ၀မ္းပန္းတသာနဲ႔ ဖိတ္ေခၚပါတယ္။
“ဒီလုိပါ။ ကဗ်ာဆရာ စတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြဟာ အမွန္တရားကို ရွာေဖြသူေတြ၊ အမွန္တရား သစၥာတရားကုိ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္သူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံမွာ အေရးအခင္းတခု ၾကံဳရရင္ အမွားဘက္၊ အမွန္ဘက္ ဆုိတာ ရွိစျမဲပါပဲ။ ဒီအခါမွာ အမွန္တရားဘက္ကေနၿပီး ကဗ်ာဆရာေတြက ေရွ႕ဆုံးက ၀င္ပါလာၾကတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္” တဲ့။ က်ေနာ္တို႔အားလုံးက ၀မ္းပန္းတသာနဲ႔ ဒီအေျဖကုိ သေဘာတူလုိက္ၾကပါတယ္။ ေျဖဆုိသူက ဗိုလ္ခ်ဳပ္တင္ဦး။ စစ္သားႀကီး တင္ဦးပါ။ သူလည္း အမွန္တရားကုိ ကုိးကြယ္သူပါ။
ႏုိင္ငံမွာ အေရးၾကံဳရင္ ကဗ်ာဆရာမ်ားေရာ၊ စစ္ဗိုလ္စစ္သားမ်ားပါ အမွန္တရားဘက္က ၀ုိင္းရံေလ့ရွိၾကပါတယ္။ အမွန္တရားကုိ ျမတ္ႏုိးသူတုိင္း ေဒၚစုကုိ ဆက္လက္၀န္းရံၾကပါစုိ႔။ ေဒၚစု က်န္းမာပါေစ၊ အႏၲရာယ္လည္း ကင္းပါေစ လုိ႔ ကဗ်ာဆရာမ်ားက ဆုေတာင္းလုိက္ပါေၾကာင္း။ ။
၊ေမာင္စြမ္းရည္၊
၂၂၊ ၆၊ ၂၀၀၉
လိႈင္းဆိုသည္မွာ (ေနာင္)
ျမျပင္ေရသား
ထလႈပ္ရွားမွ
သူကား လိႈင္းဟု ေခၚသတည္း…။ ။
ေနာင္
(‘မုန္တိုင္းနီ’ကဗ်ာစာအုပ္ ၁၉၆၃ မွ)
18 June 2009
၁၉၇၅ ဇြန္ ၆ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီး (ဝင္းတင့္ထြန္း)
၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ ဇြန္ ၆ အလုပ္သမားသပိတ္ႀကီးရဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္အျဖစ္ ၁၉၇၅ ခု၊ ဇြန္ ၆ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးကို ေက်ာင္းသားတစုက စတင္ေဖာ္ထုတ္ဆင္ႏႊဲလိုက္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ တဖက္မွာ ျပည္သူလူထုႀကီးတရပ္လံုးရဲ့ စားဝတ္ ေနေရးအၾကပ္အတည္းေတြ တေန႔တျခား ႀကီးမားနက္႐ိႈင္းလာေနတုန္း၊ တဖက္မွာ စစ္အစိုးရရဲ့ ရက္ရက္စက္စက္ ဖိႏွိပ္သတ္ျဖတ္မႈေတြေၾကာင့္ အလုပ္သမား ေသြးေျမက်ရမႈေတြ၊ ေက်ာင္းသား ေသြးေျမက်ရမႈေတြ ဆက္တိုက္ႀကီး လိုလို ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရၿပီး နာက်ည္းခါးသီးဖြယ္ရာေတြ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ႀကီး ခံစားေနရတုန္းမွာ စစ္အစိုးရရဲ့ ေဖာက္ျပန္ရက္စက္တဲ့ အုပ္စိုးမႈကို လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပလိုက္ၾကတဲ့ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ဆန္႔က်င္ေရး တိုက္ပြဲ လမ္းေၾကာင္းကို ထပ္ေလာင္းတြန္းတင္ႏိုင္ဖို႔ အားထုတ္လိုက္ၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားထုရဲ့ အံတုစိန္ေခၚပြဲႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ၇၄ ဇြန္ ၆ အလုပ္သမားသပိတ္ႀကီးနဲ႔ ၇၄ ဒီဇဘၤာ ဦးသန္႔အေရးအခင္းႀကီးဟာလည္း ၆ လပဲ ကြာျခားသလို ဦးသန္႔အေရးအခင္းနဲ႔ ၇၅ ဇြန္ ၆ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးဟာလည္း ၆ လခန္႔ပဲ ကြာျခားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၇၅ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔မနက္ တကၠသိုလ္နယ္ေျမထဲမွာ ေက်ာင္းသားေတြ စုစည္းၾကၿပီး ေက်ာင္းဝင္းထဲကေန ေက်ာင္းျပင္အထိထြက္ၿပီး စီတန္းလွည့္လည္ဆႏၵျပပြဲႀကီးနဲ႔ စတင္ေဖာ္ထုတ္လိုက္ၾကပါတယ္။ ပညာေရးတကၠသိုလ္ဝင္း အေပါက္ကေန ထြက္လာၿပီး ျပည္လမ္းမႀကီးအတိုင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ထဲဆီ ဦးတည္ေၾကြးေၾကာ္ ခ်ီတက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အသံ လႊင့္႐ံုေရွ႕ကေန ျဖတ္လာခဲ့ၿပီး ၾကံေတာဘက္ ခ်ိဳးေကြ႔တဲ့လမ္းအတိုင္း ဝင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၾကံေတာေရွ႕က အသုဘေခါင္း ေရာင္းတဲ့ဆိုင္တခုထဲ အေခါင္း ၂ ခုကို ရယူခဲ့ၿပီး တေခါင္းကို ‘ေနဝင္း’လို႔ ကမၺည္းထိုး၊ တေခါင္းကို ‘စန္းယု’လို႔ နာမည္တပ္ကာ ႀကိဳးနဲ႔ဆြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအာက္ဖက္လမ္းအတိုင္း ဆက္လက္ခ်ီတက္ၾကကာ အဲဒီကမွ ၿမိဳ႕လည္ ဗႏၶဳလ ပန္းျခံေရွ႕ဆီ ခ်ီတက္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းတေလွ်ာက္ “ေနဝင္း-စန္းယု စစ္အစိုးရ - အလိုမရွိ”၊ “ဖမ္းဆီး အလုပ္သမား၊ ေက်ာင္းသား၊ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ျပန္လႊတ္ေရး - ဒို႔အေရး”ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံေတြ တခဲနက္ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဗႏၶဳလပန္းျခံေရွ႕မွာ ေနဝင္းနဲ႔စန္းယုကို အမိန္႔ေတာ္ျပန္ၿပီး အေခါင္းႏွစ္လံုးကို မီး႐ိႈ႕ ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။
ေနာက္တေန႔မွာ RIT (စက္မႈတကၠသိုလ္)ဝင္းထဲ လူစုၿပီး စက္မႈတကၠသိုလ္ကေန အင္းစိန္ေထာင္ႀကီးဆီ သြားေရာက္ ခဲ့ၾကၿပီး ေထာင္ႀကီးရဲ့ နံရံတေလွ်ာက္ လွည့္လည္ခ်ီတက္ဝိုင္းရံကာ ဆႏၵျပေၾကြးေၾကာ္သံေတြ ပဲ့တင္ထပ္ေစခဲ့ပါတယ္။ “အင္းစိန္ေထာင္ႀကီး က်ယ္တယ္ဆို - ထပ္ခ်ဲ႕လိုက္ ထပ္ခ်ဲ႕လိုက္”ဆိုတဲ့ေၾကြးေၾကာ္သံေတြ ေသာေသာညံခဲ့ပါတယ္။
ပထမမွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဘြဲ႔ႏွင္းသဘင္ခန္းမအတြင္းမွာပဲ သပိတ္စခန္းျပဳကာ စစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးတရားပြဲေတြ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရႊတိဂံုကုန္းေတာ္ေပၚ စခန္းေျပာင္းၿပီး သပိတ္ႀကီးကို ဆက္လက္ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကပါတယ္။
စစ္အစိုးရက ‘ေက်ာင္းသားဆိုးမ်ားရဲ့ လႈပ္ရွားမႈ၊ ဗကပလိုလားသူ ေက်ာင္းသားတစုရဲ့ လံႈ႔ေဆာ္ဖန္တီးမႈ’ စသျဖင့္ စသျဖင့္ သတင္းစာ၊ ေရဒီယိုတို႔ကေန ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ် သ႐ုပ္ဖ်က္ခဲ့ပါတယ္။ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ စီတန္းလွည့္လည္ ဆႏၵျပပြဲ ႀကီးေတြအတြင္းမွာ ေက်ာင္းသားေတြသာမက၊ အလုပ္သမား၊ ဝန္ထမ္းနဲ႔ ၿမိဳ႕ေနဆင္းရဲသားေတြပါ ပါဝင္ပူးေပါင္းခဲ့ၾကၿပီး စစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး ေၾကြးေၾကာ္သံေတြကို ဟစ္ေၾကြးခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒီ ၇၅ ခုႏွစ္၊ ဇြန္ ၆ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီးကိုလည္း စစ္အစိုးရဟာ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားရဲ့ အထြဋ္အျမတ္ထားရာ ေရႊတိဂံုကုန္းေတာ္ေပၚကို စစ္ဖိနပ္ေတြနဲ႔ ဒရမန္းၾကမ္း တက္ဝိုင္းခဲ့ၿပီး ႏွိမ္နင္း႐ိုက္ႏွက္ ဖမ္းဆီးတာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အကုန္လံုး မိသမွ်ကို အင္းစိန္ေထာင္ ပို႔ခဲ့ၿပီး ျပစ္ဒဏ္ေပး ေထာင္ခ်တာေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၇၅ ခုႏွစ္ထဲမွာပဲ ပဲခူး႐ိုးမ အေျခခံေဒသနဲ႔ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသတခြင္ရွိ ဗကပနဲ႔ မဒညတ အင္အားစုေတြအေပၚ ထိုးစစ္ဆင္ၿပီး စစ္အစိုးရက အသာစီးရသြားေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးအရ၊ စီးပြားေရးအရေတာ့ စစ္အစိုးရအဖို႔ အၾကပ္အတည္း ႀကီးသထက္ ႀကီးလာခဲ့ရတဲ့ႏွစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၇၄ ခုႏွစ္ကတည္းက အလုပ္သမားသပိတ္နဲ႔ ဦးသန္႔အေရးအခင္းကို စစ္ တပ္နဲ႔ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲခဲ့တဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေရးသိကၡာ က်ခဲ့ရတဲ့ စစ္အစိုးရဟာ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္၊ ဇြန္ ၆ ေက်ာင္းသား သပိတ္ႀကီးနဲ႔ ဆက္လက္ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရၿပီး ႏိုင္ငံေရးသိကၡာ ထပ္မံက်ဆင္းခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ၇၄-၇၅ စီးပြားေရးစီမံကိန္း ဟာလည္း လ်ာထားခ်က္အတိုင္း ျဖစ္မလာခဲ့ပါ။ ကုန္ေစ်းႏႈန္းတက္မႈေတြနဲ႔ ေငြေၾကးေဖာင္းပြဲမႈေတြကို ဘယ္လိုမွ ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ပါ။ ဗကပ က ျဖဳတ္ထုတ္သတ္လမ္းစဥ္ မွားတယ္လို႔ သံုးသပ္ၿပီး တရားဝင္ ရပ္ဆိုင္းသြားေပမယ့္ မဆလဥကၠ႒ႀကီး ဦးေနဝင္းရဲ့ ျဖဳတ္ထုတ္လမ္းစဥ္ကေတာ့ ဆက္လက္သက္ဝင္လႈပ္ရွားခဲ့ပါတယ္။ ဒီတခါ ဖယ္ရွားခံ လိုက္ရတဲ့သူကေတာ့ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးစိန္ဝင္း (ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္စိန္ဝင္း)ျဖစ္ပါတယ္။ ဖိအားေပးၿပီး ႏုတ္ထြက္ခိုင္းခဲ့ပါတယ္။
ဗကပ ႐ိုးမဗဟိုဟာ ဥကၠ႒ သခင္ဇင္၊ အတြင္းေရးမွဴး သခင္ခ်စ္တို႔ က်ဆံုးရၿပီးေနာက္ ၿပိဳပ်က္သြားခဲ့ရေပမယ့္ အေရွ႕ေျမာက္ ဗကပ ဗဟိုဟာ အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ ဆက္လက္ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။
KNU ဟာလည္း ၇၅ ခုႏွစ္ထဲမွာ ႐ိုးမနဲ႔ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ အေျခခံေဒသေတြ လက္လႊတ္ဆံုး႐ံႈးလိုက္ရၿပီး အင္မတန္ ႀကီးမားတဲ့ နစ္နာမႈႀကီးေတြ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရေပမယ့္ ဥကၠ႒ မန္းဘဇံအပါ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျမေမာင္အပါ KNU ပါတီဝင္ေတြဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျမနဲ႔ တလံုးတည္း တစည္းတည္း ပူးေပါင္းလိုက္ႏိုင္ၾကၿပီး မာနယ္ပေလာကေန ေဒါနေတာင္ေၾကာတေလွ်ာက္၊ ကရင္ျပည္နယ္တေလွ်ာက္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ ေတာ္လွန္ေရးအေျခခံေဒသေတြ ထူေထာင္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။ တခုတည္းေသာ KNU အျဖစ္ အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ ဆက္လက္လႈပ္ရွားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္နယ္ေပါင္းစံု ျပည္ေထာင္စု အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီတပ္ေပါင္းစု (ပမဒတ)ကို ဖြဲ႔စည္းလိုက္ႏိုင္ၿပီး ဘံုရန္သူ စစ္အစိုးရ ဦးတည္တိုက္ခိုက္ေရး လမ္းေၾကာင္းကို ဆက္လက္ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ မာနယ္ပေလာမွာ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲတရပ္ က်င္းပၿပီး ပမဒတ ဟာ ဒီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲရဲ့ ရလဒ္အျဖစ္ ေပၚေပါက္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ၇၅ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တဲ့ ပမဒတ မွာ ပါဝင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြကေတာ့ KNU ပါတီ၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၊ ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ၊ ကရင္နီ အမ်ိဳးသားတိုးတက္ေရးပါတီနဲ႔ ရခိုင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ားကလည္း စစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးတိုက္ပြဲေတြကို ဆက္လက္ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ေနၾကဆဲ၊ အလုပ္သမားထု ေက်ာင္းသားထုတိုက္ပြဲေတြကလည္း တခုၿပီးတခု ေပၚေနဆဲမွာ မဆလ စစ္အစိုးရကေတာ့ အာဏာကို က်စ္က်စ္ပါေအာင္ ဆုပ္ကိုင္ထားႏိုင္ေရးအတြက္ နယ္ပယ္ေပါင္းစံုကို ဟာကြက္ မရွိေအာင္ တဆင့္တိုး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္တာေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ စာေပအႏုပညာနယ္ပယ္ ကိုလည္း တဆင့္တိုး ကန္႔သတ္လာပါတယ္။
၁၉၇၅ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လမွာ ျပည္ထဲေရးႏွင့္ သာသနာေရးဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရွိတဲ့ ပံုႏွိပ္သူႏွင့္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝသူမ်ား မွတ္ပံုတင္အဖြဲ႔႐ံုးကေန ‘စာေပႏွင့္စာနယ္ဇင္းမ်ား လိုက္နာၾကရမယ့္ စာေပမူဝါဒ’ဆိုတာကို ခ်မွတ္ေပးျပန္ပါတယ္။ (၁) ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ကို မထိခိုက္ေရး၊ (၂) ႏိုင္ငံေတာ္၏ အယူအဆ လုပ္ငန္းစဥ္မူမ်ားကို မထိခိုက္ရ၊ (၃) ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ကို မထိခိုက္ရ၊ (၄) တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို မထိခိုက္ရ၊ (၅) ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရး၊ ေအးခ်မ္းသာယာေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမုိးေရးႏွင့္ လူမႈေရးဘဝကို အႏၲရာယ္မျဖစ္ေစရ၊ (၆) အခ်ိန္ကာလႏွင့္ မဆီေလ်ာ္ေသာ အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ား မေဖာ္ျပရ၊ (၇) အခ်က္အလက္အားျဖင့္ မွန္ေသာ္လည္း အေျခအေနႏွင့္ မဆီေလ်ာ္ေသာ ေရးသားခ်က္မ်ား မေဖာ္ျပရ၊ (၈) ညစ္ညမ္းအေရးအသားမ်ား မေဖာ္ျပရ၊ (၉) ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ၊ ေသြးထြက္သံယိုမႈ ျပစ္မႈမ်ားကို လံႈ႔ေဆာ္ေစေသာ အေရးအသားမ်ား မေဖာ္ျပရ၊ (၁၀) အစိုးရဌာနမ်ားရဲ့ လုပ္ရပ္မ်ားကို အျပဳသေဘာမေဆာင္ေသာ ေဝဖန္ခ်က္မ်ား မေဖာ္ျပရ၊ (၁၁) ပုဂၢလိက တဦးတေယာက္ကို တိုက္ခိုက္ေသာစာမ်ား မေဖာ္ျပရ လို႔ ဆိုပါတယ္။ တခြန္းထဲနဲ႔ ခ်ဳပ္ၿပီးေျပာရရင္ေတာ့ စစ္အစိုးရနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး၊ မဆလနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွ မေရးၾကနဲ႔ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
(ဦးေနဝင္းက ေဒၚခင္ေမသန္း ေသၿပီး ေဒၚနီနီျမင့္ကို ယူ၊ ေဒၚနီနီျမင့္နဲ႔ ကြဲေနစဥ္အတြင္း ရတနာနတ္မယ္ဆိုတာႀကီးကို ထပ္ၿပီးယူထားတုန္းမွာ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးစန္းယုကလည္း ဟိုမိန္႔ခြန္းေျပာလိုက္၊ ဒီမိန္႔ခြန္း ေျခြလိုက္နဲ႔ လုပ္ျပေနတုန္းမွာ၊ ဆန္ျပႆနာေတြ ေပၚၿပီးေနာက္ စပါးစိုက္ေရး၊ ဆန္တိုးတက္ထုတ္လုပ္ေရးေတြကိုပဲ ေျပာတဲ့သူက ေျပာေနတုန္းမွာ စာေရးဆရာ ‘ေမာင္ေဖငယ္’က ‘ေဖာင္းကားစား’ဆိုတဲ့ ရာဇဝင္ေနာက္ခံ စာအုပ္တအုပ္ကို ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ေဖာင္းကားစား စာအုပ္ထဲမွာ “မယားၿပီး မယား၊ စကားၿပီး စကား၊ စပါးၿပီး စပါး”ဆိုတာ ထည့္ေရးတဲ့အတြက္ ေမာင္ေဖငယ္ကို တသက္တကၽြန္း ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္တာေတာင္ လုပ္ပါတယ္။)
၁၉၇၅ ခုႏွစ္၊ စက္တဘၤာ ၂၈ ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္တိုင္း သတင္းေထာက္မ်ား ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမွာ ပါတီစာနယ္ဇင္း ဌာနမွဴးျဖစ္တဲ့ ဦးေစာဦးက မဆလပါတီကိုယ္စား “ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးစနစ္ကို ဆန္႔က်င္သူေတြအတြက္ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္ မေပးႏိုင္ပါဘူး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ပါတီကို ဆန္႔က်င္ေနသူေတြကိုလည္း လြတ္လပ္ စြာေရးသားခြင့္ မေပးႏိုင္ပါဘူး” လို႔ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္းပဲ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
စာေပအႏုပညာ နယ္ပယ္ တခုလံုးကို လႈပ္မရေအာင္ စာေပစီစစ္ေရးဌာနဆိုတာနဲ႔လည္း ခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့ပါတယ္။ ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္တဲ့ စာအုပ္၊ စာတမ္း၊ စာေစာင္ေတြ ထြက္ေပၚမလာရေအာင္၊ စာအုပ္အဆင့္ဆိုတာအထိကို ေရာက္မလာရေအာင္ စာမူေတြကို ႀကိဳတင္တင္ျပ ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူၿပီးမွ ႐ိုက္ႏွိပ္တဲ့အဆင့္ကို လုပ္ကိုင္ေစပါတယ္။ ႐ိုက္ ႏွိပ္ၿပီး ထပ္မံတင္ျပရမယ္၊ ထပ္မံတိုက္ဆိုင္စစ္ေဆးၿပီးမွ စာအုပ္ျဖန္႔ခ်ိခြင့္ကို ေပးပါေတာ့တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ တရားဝင္ ထုတ္ေဝျဖန္႔ခ်ိခြင့္ အခြင့္အေရးေတြ ဆံုး႐ံႈးရပါတယ္။ စစ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္တဲ့ စာေပအႏုပညာေတြကို ေရး သားဖန္တီးလိုသူေတြဟာ တရားမဝင္နည္းနဲ႔ပဲ ႐ိုက္ႏွိပ္ျဖန္႔ခ်ိရပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ စာကူးစက္၊ လက္လွည့္စက္ ကေလးေတြနဲ႔ပဲ လ်ိဳ႕ဝွက္စြာ ႐ိုက္ႏွိပ္ျဖန္႔ခ်ိထုတ္ေဝလာၾကတဲ့ စာေစာင္ေလးေတြ ၇၀ ျပည့္ႏွစ္လြန္ ႏွစ္ဦးပိုင္းတဝိုက္ ပလူပ်ံခဲ့ပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ ကဗ်ာစာအုပ္ေလးေတြ မ်ားပါတယ္။ ဒါေတာင္ ဖမ္းဆီးျခင္းခံရရင္ ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္း ခံရပါတယ္။ ဗမာျပည္က တိုးတက္တဲ့ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာမ်ားဟာ အေမရိကန္နယ္ခ်ဲ႕တို႔ရဲ့ ဗီယက္နမ္က်ဴးေက်ာ္စစ္အေပၚ ႐ႈတ္ခ်ကန္႔ကြက္ၾကတဲ့ စာကဗ်ာေတြ၊ ဗီယက္နမ္ျပည္သူမ်ားဘက္က ရပ္တည္တဲ့ စာကဗ်ာေတြ ေရးသားဖန္တီးခဲ့ၾက ၿပီး တရားဝင္ စာေစာင္မဂၢဇင္းမ်ားကေန ေဖာ္ျပျဖန္႔ခ်ိခဲ့ၾကတာေတြရွိသလို စာကူးစက္၊ လက္လွည့္စက္ေလးမ်ားနဲ႔ ႐ိုက္ႏွိပ္ၿပီး တရားမဝင္ျဖန္႔ခ်ိရတဲ့ စာေစာင္ စာအုပ္ငယ္ေလးမ်ားကေနၿပီးလည္း ျဖန္႔ခ်ိထုတ္ေဝေဖာ္ျပတာေတြ ရွိခဲ့ပါ တယ္။ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိတဲ့ၾကားက နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ စစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးေတြ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ေပၚေပါက္ခဲ့ ပါတယ္။
စစ္အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ဖိႏွိပ္ေနတဲ့ၾကားက၊ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ကြပ္ညႇပ္ၿပီး ပိတ္ပင္တားျမစ္ ယုတ္မာေနတဲ့ၾကားထဲက စစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈတရပ္ ထပ္မံထြက္ေပၚလာျပန္ပါတယ္။ ၇၅ ဇြန္ ၆ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီး အၿပီး ၉ လေက်ာ္အၾကာမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ‘မိႈင္းရာျပည့္’လႈပ္ရွားမႈႀကီးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ။
၊ဝင္းတင့္ထြန္း၊
‘အေမွာင္ၾကားက ဗမာျပည္’
အနီးေခတ္ ဗမာျပည္ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈသမိုင္းအက်ဥ္း (၁၉၄၈-၂၀၀၀)မွ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။
17 June 2009
မီးလ်ံရဲရဲ မီးခဲနီနီ
ထိုေတာ
ေျပာ႐ံုသာ ေတာ
ဘာေပါသလဲဆိုရင္
ဆူးခ်ဥ္နဲ ့သွ်ားေစာင္းလက္ပတ္
ၾကက္ဆူနဲ ့အမည္မမွတ္တဲ့
ပူပူစပ္စပ္ လူသူျပတ္သနဲ ့
ထူထပ္တဲ့ ဆူးခက္
ျမက္႐ိုင္းနဲ ့ကိုင္းၾကမ္း
'ေခြးေသးပန္း'ပင္ေတြပါပဲ…။
ေတာမဟုတ္ေပမယ့္
သမုတ္ေတာ့ ေတာ…
ေတာမမွတ္ေပမယ့္
ပညတ္ေတာ့ ေတာ…
ဒီေတာေလဗ်ာ
ေႏြတရက္မွာ
ကိုင္းခက္ေတြ ေျခာက္ေသြ ့
ေျမေငြ ့ေတြ ေျခာက္ခမ္း
ရြက္ၾကမ္းေတြ ေျခာက္ကပ္
ေျဖာက္ဖ်ပ္…ေျဖာက္ဖ်ပ္နဲ ့
ေလအခတ္မွာ
ထိုးသတ္လို ့ က်ိဳးျပတ္ကုန္ၾက
ခဏၾကာေတာ့
ေလာင္စာလည္း မတို ့
႐ိႈ ့သူလည္း မရွိ
ၿငႇိသူလည္း မပါ
ဆူးၾကားမွာ ၾကယ္တပြင့္
ႏွစ္ပြင့္ … သံုးပြင့္
တပြင့္ၿပီးတပြင့္ပြား
တဖြားၿပီးတဖြားထ
အဲဒီကစၿပီး
မီးေတာက္ေတြ ကူးယွက္
မီးလက္ေတြ သြယ္ထိုး
မီးခိုးေတြ အူအူထလို ့
ျပာက်သြားခဲ့ပါသတဲ့…။
မီးညြန္ ့ေငြ ့ေငြ ့
မေသ့တေသ၊ မီးေလာင္ေျမမွာ
သူ ့အနာဂတ္၊ ဆံုးျဖတ္ေပးဖို ့
က်ေနာ္တို ့ဟာ
ဘာကိုေရြးခ်ယ္ၾကမလဲ…
ကဲကဲ… ေျမကိုတူးဆြ
အငုတ္အစေတြ ေကာ္ထုတ္
ေတာအုပ္တခုပ်ိဳး
ခင္ဗ်ားကို အားကိုးပါတယ္…။ ။
(ဇြန္ ၆ အလုပ္သမားသပိတ္ၾကီးအား ဂုဏ္ျပဳလ်က္)
-ေနမင္းနီ-
(၆၊ ၆၊ ၂၀၀၀)
16 June 2009
၈၈ ဂၽြန္ ေက်ာင္းသားတိုက္ပြဲမ်ားမွသည္ (သံဒုတ္)
(သမိုင္းတခုထဲက ျဖစ္စဥ္တခု၏ ဆြဲအင္အားႏွင့္ ေရာင္ျပန္ဟပ္ျခင္းမွတဆင့္ က်စ္လစ္သိပ္သည္းေသာ ခံစားခ်က္မ်ား ႏွင့္အတူ ေတာက္ပေသာ ဘံုအနာဂတ္ႏွင့္ ႀကီးျမတ္ေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြအတြက္…)
ဖုန္းေမာ္အေရးအခင္းနဲ႔စပ္လ်ဥ္းၿပီး ေပၚေပါက္လာတဲ့ မတ္လ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို မဆလ စစ္အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြဲပစ္လိုက္တယ္။ လူမဆန္စြာ ႏွိပ္ကြပ္မႈေၾကာင့္ RIT ေက်ာင္းဝင္းအတြင္းမွာ ဖုန္းေမာ္၊ စိုးႏိုင္တို႔နဲ႔အတူ က်ဆံုးသြားခဲ့ၾကသူေတြ၊ မတ္လ ၁၆ ရက္ေန႔ အင္းလ်ားကန္ေပါင္ေပၚမွာ က်ဆံုးသြားခဲ့ရသူေတြ၊ အခ်ဳပ္ကားထဲမွာ အသက္ရွဴၾကပ္ၿပီး ေသဆံုးသြားခဲ့ရသူေတြ၊ အင္းစိန္ေထာင္ထဲမွာ ညႇဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈေၾကာင့္ က်ဆံုးသြားခဲ့ရသူေတြ၊ မုဒိန္းက်င့္ခံလိုက္ရတဲ့ ေက်ာင္းသူေတြဟာ စာရင္းမရွိ၊ မေရတြက္ႏိုင္ေအာင္ပဲ မတ္လေက်ာင္းသားတိုက္ပြဲဟာ ယၡင့္ယၡင္ ေနဝင္းစစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး ေက်ာင္းသားတိုက္ပြဲေတြလိုပဲ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ ေပးဆပ္ခဲ့ရတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေထာင္ထဲမွာ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ အဖမ္းခံေနရလဲ၊ ေက်ာင္းသားဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ေက်ာင္းထုတ္ခံလိုက္ ရသလဲ ဆိုတာလည္း မဆလအစိုးရကလြဲၿပီး ဘယ္သူမွ အတိအက်မခန္႔မွန္းႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ေသဆံုးသြားၾကတဲ့ ေက်ာင္း သားေတြရဲ့ မိဘတခ်ိဳ႕ထံေလာက္ပဲ “သင္၏သားသမီး ေကာင္းစြာသၿဂိဳလ္ၿပီးပါေၾကာင္း” စာတိုကေလးနဲ႔ အေၾကာင္း ၾကားခဲ့တယ္။ အမွန္ကေတာ့ စစ္အစိုးရက အသိေပး အေၾကာင္းၾကားခ်င္လို႔ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အေၾကာင္း မၾကားခဲ့ဘူးဆိုရင္ မိဘေတြအေနနဲ႔ ေမးျမန္းစံုစမ္းမႈေတြ လုပ္လာရင္ အစိုးရအေနနဲ႔ အလုပ္႐ႈတ္မခံခ်င္တာေၾကာင့္ တခါတည္း ဇာတ္လမ္းျပတ္သြားေအာင္ လုပ္လိုက္တာပဲျဖစ္တယ္။
ေက်ာင္းသားအေရးအခင္းကို ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ကိုယ္တြယ္လိုက္တယ္ဆိုရင္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြား လိမ့္မယ္၊ ေခါင္းမေထာင္ရဲေတာ့ဘူး၊ ထိတ္လန္႔ေၾကာက္ရြံ႕သြားလိမ့္မယ္လို႔ စစ္အစိုးရက အထင္ရွိပံုရတယ္။ မတ္လ ေက်ာင္းသားအေရးကို ႏွိပ္ကြပ္ၿပီး ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္အေရာက္ တကၠသိုလ္နဲ႔ေကာလိပ္ေတြအားလံုးကို ပိတ္ပစ္၊ ေနာက္ ဂၽြန္မွာ ေက်ာင္းေတြ ျပန္ဖြင့္ခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေတြရဲ့ ေဖာက္ျပန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရအား ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္တတ္ေသာ မာန္ႀကီးေခါင္းမာတတ္တဲ့ ဗီဇအခံ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေက်ာင္းသားသမိုင္း အစဥ္ အလာကို ထိန္းသိမ္းတတ္ျခင္းနဲ႔ လူထုဘက္မွ အစဥ္ရပ္တည္တိုက္ပြဲဝင္တဲ့သမိုင္းကို ေမ့ေနၿပီး တိုင္းျပည္ကို ပိုင္ႏိုင္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္တယ္လို႔ စစ္အစိုးရက အလြန္အကၽြံ တြက္ထားပံုရတယ္။
ဂၽြန္ ၁၂ ရက္မွာ တကၠသိုလ္နဲ႔ေကာလိပ္ေတြကို ျပန္ဖြင့္လိုက္တယ္ဆိုရင္ပဲ ေက်ာင္းသားအားလံုးဟာ ေသြးေအး ေနာက္ဆုတ္မသြားၾကဘဲ အေျဖက ခ်က္ခ်င္းေပၚလာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးမွသည္ ေခတ္ေျပာင္း စနစ္ေျပာင္း ေတာ္လွန္ေရးတို႔၏အေျခတည္ရာ၊ တကၠသုိလ္အားလံုးတို႔၏မိခင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ နယ္စံု ေဒသစံုမွ ေက်ာင္းသားအစံု ေရာက္လာခဲ့ၾကတယ္။ မတ္လ ေက်ာင္းသားအေရးအခင္းကို စတင္ၿပီးျဖစ္ေပၚေစခဲ့တဲ့ စက္မႈ တကၠသုိလ္ကေတာ့ စုစုေပါင္း ရွိလွမွ ေက်ာင္းသားဦးေရဟာ ၄၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္သာရွိေနေတာ့ ေသဆံုးသြားတဲ့၊ ေထာင္ထဲေရာက္ေနတဲ့၊ ေက်ာင္းထုတ္ခံလိုက္ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို ႏုတ္လိုက္ရင္ လူအင္အားဟာ ပိုနည္းသြားၿပီး ေျခာက္ကပ္ကပ္ႀကီးျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ မတ္လ ၁၃ ရက္ေန႔ညမွာ ဖုန္းေမာ္အတြက္ ဂုဏ္ျပဳအမွတ္တရ ေဆာက္လုပ္ ထားခဲ့ၾကတဲ့ ၾသဘာလမ္းထိပ္က ေျခာက္ေျမႇာင့္ၾကယ္ဟာလည္း စစ္တပ္က ၿဖိဳဖ်က္လိုက္လို႔ မရွိေတာ့ဘူး။
ေက်ာင္းသားအားလံုးရဲ့ရင္ထဲမွာ မိမိနဲ႔သက္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းဝင္းထဲကို ဝင္လိုက္မိတာနဲ႔ ကိုယ္ကမွန္ရက္သားနဲ႔ ေျဖရွင္းခြင့္မရ၊ အႏိုင္က်င့္ခံလိုက္ရတဲ့သူေတြလို မခံမရပ္ႏိုင္တဲ့ ေဒါသစိတ္၊ ခံျပင္းဝမ္းနည္းစိတ္ေတြဟာ ထုထည္ ႀကီးမားလာခဲ့ၾကတယ္။ မတ္လက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ အသစ္ျဖစ္လာၾကတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ဟာ ဂၽြန္လ မိုးက်ျဖစ္ေပမယ့္ ေသြ႔ေျခာက္ၿပီး တခုခုလစ္ဟာေနသလို ျဖစ္ေနတယ္။ ေက်ာင္းသားအားလံုးရဲ့ မ်က္ႏွာေတြ မွာလည္း ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ ေႏြေက်ာင္းပိတ္ၿပီး ျပန္ဖြင့္တာနဲ႔မတူဘဲ ရႊင္လန္းတက္ၾကြမႈေတြ ေလ်ာ့ပါးေနၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း မၾကာမီကမွ ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္ဆိုးႀကီးတခုကို စိုးရြံ႕ခါးသီးေနပံုရတယ္။ မတ္လ အေရး အခင္းမွာ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ေသခဲ့လဲ၊ ေထာင္ထဲမွာ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ညွဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္ခံေနရလဲ၊ ဘယ္သူေတြ ေက်ာင္းထုတ္ခံရလဲ အားလံုးဟာ ဘယ္သူမွ အတိအက်မေျပာႏိုင္ဘဲ ဒီေမးခြန္း ၃ ခုဟာ လံုးေထြးေရာယွက္ေနခဲ့ ၾကတယ္။
ေက်ာင္းသားမ်ားရင္ထဲမွာ မတ္လရဲ့ မေမ့ႏိုင္ေသာ ျဖစ္ရပ္ဆိုးပံုရိပ္မ်ားျဖင့္ မြန္းၾကပ္ေနၾကတာေၾကာင့္ လမ္းသြားရင္း မွာ၊ လၻက္ရည္ဆိုင္ေတြမွာ၊ စာသင္ခန္းေတြထဲမွာ၊ အေဆာင္ေတြရဲ့ အခန္းေတြထဲမွာ၊ ထမင္းစားေဆာင္ေတြထဲမွာ မတ္လ တိုက္ပြဲရဲ့ အေတြ႔အၾကံဳေတြကို တီးတိုးတမ်ိဳး၊ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္တမ်ိဳး ေျပာဆိုေနၾကတယ္။ ဟိုေနရာ စု႐ံုးစု႐ံုး၊ ဒီေနရာ စု႐ံုးစု႐ံုး ျဖစ္လာတယ္။ အေဆာင္ေတြမွာလည္း ညမွာ မီးေတြပိတ္ၿပီး ေအာ္ဟစ္ၾကတယ္။ ဓါတ္တိုင္ေတြ၊ ေက်ာင္းနံရံေတြ၊ စာသင္ခန္းေတြနဲ႔ အိမ္သာေတြထဲမွာ မတ္လက လံုထိန္းရဲ့ အၾကမ္းဖက္တဲ့ ပံုသ႑ာန္ေတြ၊ ေက်ာင္းသားအေရး ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ၊ မဆလ စစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရး လံႈ႔ေဆာ္မႈေတြေရးထားတဲ့ စာေစာင္ေတြ၊ စာရြက္ေတြဟာ ေနရာတိုင္းမွာ ေက်ာင္းဖြင့္ၿပီး တရက္ႏွစ္ရက္အတြင္းမွာပင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားမ်ား အေရး ေတာင္းဆိုမႈေတြကေတာ့…
(၁) ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ျပန္လႊတ္ေပးေရး၊
(၂) ေက်ာင္းထုတ္ခံလိုက္ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ေက်ာင္းျပန္တက္ခြင့္ရေရး၊
(၃) က်ဆံုးသြားတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ အမွတ္တရေက်ာက္တိုင္ စိုက္ထူေရး၊
(၄) ေသဆံုးသြားတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔စပ္လ်ဥ္းၿပီး တာဝန္ရွိသူေတြကို အစိုးရက အေရးယူေရး၊
(၅) ေသဆံုးသြားတဲ့ ေက်ာင္းသားဦးေရအမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ေရး၊
(၆) ေက်ာင္းသားသမဂၢဖြဲ႔စည္းေရး၊
(၇) မဆလအစိုးရမွ မတ္လအေရးအခင္းကကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား မျပဳလုပ္ေရးႏွင့္ မတ္လအေရးအခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မွားယြင္းေၾကာင္း ဝန္ခံေရး… စတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ေတာင္းဆိုၾကပါတယ္။
မ်က္ႏွာမွာ လက္ကိုင္ပုဝါ စည္းထားတဲ့ တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားေတြဟာ သပိတ္ျဖစ္ေပၚေရးအတြက္ စာသင္ခန္းေတြထဲ၊ လၻက္ရည္ဆိုင္ေတြအတြင္းမွာ ဝင္ေရာက္ၿပီး လံႈ႔ေဆာ္တရားေဟာေနၾကပါၿပီ။ စာသင္ခန္းေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြ မရွိၾကေတာ့တဲ့အျပင္ သပိတ္စတင္ရန္ စည္း႐ံုးလႈပ္ရွားမႈမ်ားနဲ႔အတူ မ်က္ႏွာေတြဟာ ရႊင္လန္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။ အားလံုးရဲ့ရင္ထဲမွာ မတ္လက ခံစားခ်က္အႀကိတ္အခဲေတြဟာ ဘယ္ေတာ့မွ မေမ့မေပ်ာက္ႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ သပိတ္ လႈပ္ရွားမႈေတြေၾကာင့္ အနည္းငယ္ သက္ေတာင့္သက္သာရွိခဲ့ၾကမွာထင္ပါတယ္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ထဲက လႈပ္ရွားမႈ ေတြဟာ အေဆာင္ေတြ၊ တကၠသိုလ္ေတြ၊ ေကာလိပ္ေတြ၊ အလယ္တန္း အထက္တန္းေက်ာင္းသားေတြသာမက တျပည္လံုးကိုပါ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဟာ ဂၽြန္ေက်ာင္းသားအေရးအခင္း၏ ဗဟိုျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ေက်ာင္းဖြင့္ၿပီးလို႔မွမၾကာမီ ဂၽြန္ ၁၅-၁၆ ေလာက္မွစတင္၍ ေက်ာင္းသားသပိတ္ဟာ သပိတ္ပီပီသသျဖစ္လာကာ လူစည္ကားၿပီး ေနာက္ဆံုး ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ အပန္းေျဖရိပ္သာေရွ႕ အဓိပတိလမ္းေပၚမွာ ေက်ာင္းထိုင္ခံုေတြနဲ႔ တရားေဟာစင္ထိုးၿပီး အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးတရားေတြကို ေဟာတဲ့အဆင့္ထိ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ စာသင္ခန္းေတြဟာ လည္း ေက်ာင္းတက္သူ မရွိေတာ့ဘဲ အလိုအေလ်ာက္ ပိတ္သြားၿပီး ေက်ာင္းသားေတြဟာ တရားေဟာတာကို နားေထာင္ၾကဖို႔ ကံ့ေကာ္ပင္ေတြရဲ့ေအာက္၊ အဓိပတိလမ္းမႀကီးတေလွ်ာက္မွာ ေရာက္ရွိေနၾကပါတယ္။ တရားေဟာစင္ ေပၚကို တေယာက္ၿပီးတေယာက္ တက္ကာ မတ္လအေရးအခင္းအတြင္းက ေတြ႔ၾကံဳခဲ့ရတဲ့ အင္းလ်ားကန္ေပါင္ေပၚမွာ လံုထိန္းေတြက ဘယ္လိုရက္ရက္စက္စက္ အၾကမ္းဖက္ၿပီး ႐ိုက္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဖုန္းေမာ္ က်ဆံုးခဲ့တဲ့ေန႔က RIT ဝင္းအတြင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြ၊ RIT နဲ႔ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ထဲကို စစ္တပ္က ဘယ္လိုစီးနင္း ဝင္ေရာက္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းေတြကို ရွင္းျပေျပာျပၾကတဲ့သူေတြကေျပာ၊ ေက်ာင္းသားေတြရဲ့တာဝန္နဲ႔ ေရွ႕ဆက္ရန္ မဆလ အစိုးရကို ျဖဳတ္ရမည္လို႔ ေဟာတဲ့သူကေဟာ၊ ၾကားသိဖူးသမွ် ၇ ဇူလိုင္နဲ႔ ဦးသန္႔အေရးအခင္းကာလက ေနာင္ေတာ္ ေတြရဲ့ သတၱိေျပာင္ေျမာက္ေသာ စစ္အစိုးရကိုထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈအေၾကာင္းနဲ႔ စစ္အစိုးရက ဘယ္လိုႏွိပ္ကြပ္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းေတြကို ရွင္းျပတဲ့သူကရွင္းျပ၊ မဆလ ဗဟိုေကာ္မတီေတြအတြက္ သီးသန္႔ဖြင့္ထားတဲ့ ပဒံုမာျပခန္းမွေနၿပီး ဗဟိုေကာ္မတီေတြဟာ အထူးအခြင့္အေရးေတြ ယူေနတဲ့အေၾကာင္းကို ရွင္းျပတဲ့သူကရွင္းျပ၊ ႏွမခ်င္း စာနာစိတ္ ကင္းမဲ့စြာ ေက်ာင္းသူေတြကို လံုထိန္းေတြက အၾကမ္းဖက္တဲ့အေၾကာင္းေတြကို ျပန္ေျပာျပတဲ့သူေတြကေျပာနဲ႔ စံုလင္လွစြာ အားလံုးဟာ ေထာက္ခံၾက၊ အားေပးၾက၊ တက္ၾကြေနၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႀကီးတခုလံုးဟာလည္း လက္ခုပ္ၾသဘာသံေတြ၊ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ၊ ေၾကြးေၾကာ္သံေတြ လႊမ္းမိုးညံစီထြက္ေနပါေတာ့တယ္။
တရက္နဲ႔တရက္ မတူေအာင္ဘဲ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ထဲကို သပိတ္ေမွာက္ရန္အတြက္ ေဆးတကၠသိုလ္(၁)၊ ေဆး တကၠသိုလ္(၂)၊ ဗိုလ္တေထာင္၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္၊ လိႈင္ေကာလိပ္နဲ႔ RIT ေက်ာင္းသားမ်ားအျပင္ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းမွ ေက်ာင္းသားမ်ားလည္း လာေရာက္ပူးေပါင္းၾကပါတယ္။ တႏိုင္ငံလံုးမွာလည္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ထဲမွာ ေက်ာင္းသားေတြ သပိတ္ေမွာက္ေနၾကၿပီ၊ တရားေဟာစင္ျမင့္ေတြထိုးၿပီး တရားေဟာေနၾကၿပီဆိုတဲ့သတင္းဟာလည္း ႏွံ႔ေနပါၿပီ။ ေနာက္ၿပီး နံရံကပ္ ပိုစတာေတြမွာလည္း ကဗ်ာေတြ၊ ကာတြန္းေတြ၊ ေဆာင္းပါးေတြ၊ ေတာင္းဆို ခ်က္ေတြလည္း ပါေသးတယ္။ ရန္ကုန္မွာ ဂၽြန္လဆန္း မိုးဦးက်ျဖစ္ေပမယ့္ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ မိုးမရြာေသးဘဲ ႀကိဳးၾကား ႀကိဳးၾကားေလာက္သာ မိုးရြာတတ္တာေၾကာင့္ ရာသီဥတုကလည္း ေတာ္ေတာ္ေကာင္းမြန္ေနတဲ့အခ်ိန္လို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ သပိတ္တိုက္ပြဲဟာ အသံခ်ဲ႕စက္ပါ တပ္ဆင္၍ က်ယ္ျပန္႔လာၿပီး ေက်ာင္းရဲ့ဂိတ္ဝေတြမွာ လံုျခံဳေရးတာဝန္ယူတဲ့သူက ယူ၊ တရားေဟာစင္ျမင့္ေပၚတက္ၿပီး တရားေဟာမယ့္သူေတြကို စီစဥ္တဲ့သူေတြကစီစဥ္၊ စားေသာက္ေရးအတြက္ ေထာက္ပံ့ေရးတာဝန္ယူတဲ့သူကယူ၊ တရားေဟာသူကေဟာ၊ နားေထာင္မယ့္သူက နားေထာင္၊ နံရံကပ္ ပိုစတာ ဖတ္တဲ့သူကဖတ္နဲ႔ အားလံုးဟာ မအားလပ္ေအာင္ဘဲ တက္တက္ၾကြၾကြနဲ႔ အလုပ္မ်ားေနၾကပါတယ္။
က်ေနာ္မေမ့ႏိုင္တဲ့ ပိုစတာကေတာ့ အားကစား႐ံုရဲ့အမိုးဖက္ျခမ္းမွာ စာလံုးႀကီးႀကီးနဲ႔ေရးၿပီး ကပ္ထားတဲ့ “ေနဝင္း၏ ေနဝင္ခ်ိန္“နဲ႔ တရားေဟာစင္ျမင့္ ေရွ႕တည့္တည့္မွာ အဂၤလိပ္လိုေရးထားတဲ့ “Freedom to Democracy“ဆိုတဲ့ စာတန္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ အႏွစ္သာရအရွိဆံုးနဲ႔ သပိတ္တိုက္ပြဲ၏ ႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္ကို အျပတ္သားဆံုး ထုတ္ေဖာ္ ထားျခင္းပဲ။
ေန႔လည္မွာ အလွဴေကာက္ခံရရွိတဲ့ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ေပါင္မုန္႔၊ ေဆးလိပ္ေတြကို ေတာင္းႀကီးေတြနဲ႔ လိုက္ေဝပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြကလည္း သပိတ္လိုအပ္တာသံုးဖို႔ အလွဴေငြ ထည့္ဝင္ၾကတဲ့အျပင္ ျပင္ပမွအလွဴေငြမ်ားလည္း ထည့္ဝင္ေနၾကပါၿပီ။
ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ ရွိေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြအားလံုးဟာ တကယ္လို႔မ်ား မတ္လအေရးအခင္းကလို မဆလ စစ္တပ္က ေက်ာင္းဝင္းထဲဝင္ၿပီး အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲမယ္ဆိုရင္လည္း ရင္ဆိုင္အံတုဖို႔ အသင့္ရွိေနၾကသည့္အလား မိန္းကေလးေတြကအစ ဆံုးျဖတ္ထားၾကပံုရပါတယ္။ ညီညီညြတ္ညြတ္ျဖင့္ ဆႏၵတူ၊ သေဘာတူရွိေနတဲ့ျမင္ကြင္းဟာ အားရတက္ၾကြဖြယ္၊ အေတာ္ၾကည္ႏူးရာေကာင္းလွပါတယ္။ “ေဆးတကၠသိုလ္(၂)ကေတာ့ျဖင့္ ခ်ီတက္လာၿပီ၊ ဘယ္ ေကာလိပ္ကေတာ့ျဖင့္ ခ်ီတက္လာၿပီ“လို႔ တရားေဟာစင္မွာ ေၾကညာလိုက္တဲ့အခါဆိုရင္ တရားေဟာစင္ေရွ႕မွာ ထိုင္ ေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အားရဝမ္းေျမာက္စြာ လက္ခုပ္တီးၾက၊ ဂိတ္ဝကိုလည္း လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ၾက၊ တခ်ိဳ႕က လည္း မတ္တပ္ရပ္ၿပီး ႀကိဳဆိုၾကနဲ႔ မေမာႏိုင္ေအာင္ပဲ ရွိပါေတာ့တယ္။
ထူးျခားမႈတခုက သပိတ္တိုက္ပြဲရဲ့အေျခအေန တရက္ထက္တရက္ အရွိန္ေကာင္းလာသည္ႏွင့္အညီ မတ္လ အေရး အခင္းကာလက အျဖစ္အပ်က္ေတြအေပၚ အေျခခံၿပီး မဆလ စစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးႏွင့္ ေက်ာင္းသားအေရး ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္မႈမွေန၍ မဆလ တပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကို အန္တုျဖဳတ္ခ်ေရး ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲအျဖစ္ကို အလို အေလ်ာက္ ကူးေျပာင္းေနျခင္းပင္ျဖစ္ပါတယ္။ တရားေဟာၾကတဲ့သူေတြကလည္း မဆလေခတ္ ျပည္သူေတြ ၾကံဳေတြ႔ ေနရတဲ့ ဘဝခံစားမႈအေျခအေနေတြ၊ တိုင္းျပည္ရဲ့ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး ဆုတ္ယုတ္လာတဲ့ အေျခ အေနေတြ၊ မဆလ ဗဟိုေကာ္မတီရဲ့ ေဖာက္ျပန္တဲ့လုပ္ရပ္ေတြ၊ မဆလအစိုးရကို အျပင္းထန္ဆံုး ေဝဖန္ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်လာျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးကို အေလးေပးၿပီး ေဖာ္ထုတ္တိုက္ပြဲဝင္လာျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။
ညေန ၄ နာရီေလာက္ သပိတ္ရပ္နားေတာ့မယ့္အခါမွာေတာ့ မနက္ျဖန္လည္း ဆက္လက္ၿပီး သပိတ္ေမွာက္သြားမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေၾကညာၿပီး ကမ႓ာမေၾကသီခ်င္းကို သံၿပိဳင္ဆိုၿပီး တေန႔တာသပိတ္ကို ရပ္နားလိုက္ပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ဂၽြန္လ ေက်ာင္းသားအေရးအခင္းကာလမွာ မဆလ စစ္အစိုးရမွ ပထမဆံုး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ပစ္ခတ္လိုက္ တာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးရက္ျဖစ္တဲ့ ဂၽြန္လ ၂၀ ရက္ေန႔ကို ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ မနက္ပိုင္း သပိတ္စဖို႔အတြက္ ေက်ာင္း သားေတြအားလံုးဟာ ကံ့ေကာ္ပင္ေအာက္မွာ၊ အဓိပတိလမ္းမႀကီးတေလွ်ာက္ ေဘးဝဲယာမွာ အျပည့္ေနရာယူ ထားၾကၿပီး သပိတ္ကို အနည္းငယ္ၾကာမွ စႏိုင္ပါတယ္။ အဓိကမွာ လွည္းတန္းမွာ အသံခ်ဲ႕စက္ ငွါးလို႔မရတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ၉ နာရီခြဲ၊ ၁၀ နာရီေလာက္မွာ ဘယ္ကရွာလာသည္မသိ main ဂိတ္ဝႀကီးမွ အသံခ်ဲ႕စက္ ငွါးလို႔ရရွိၿပီဆိုၿပီး ေက်ာင္းသား ၃ ေယာက္ေလာက္ အသံခ်ဲ႕စက္ကိုေျမႇာက္ၿပီး ဝင္လာခဲ့ၾကတယ္။ အားလံုး အေတာ္ေလးဝမ္းေျမာက္သြားၾကၿပီး လက္ခုပ္ၾသဘာမစဲ တီးလိုက္ၾကၿပီး ျပင္ဆင္ၿပီး တရားပြဲကို စၾကပါတယ္။
ဂၽြန္ေက်ာင္းသားသပိတ္တိုက္ပြဲရဲ့ ႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္လမ္းေၾကာင္းဟာ ေက်ာင္းသားအေရး နစ္နာမႈေတြအတြက္သာ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္မွာလား၊ ဒါမွမဟုတ္ အဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့ လူထုဖက္မွ ရပ္တည္ၿပီး မဆလ တပါတီ အာဏာရွင္ စစ္အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္မွာလားဆိုတာကို ဦးေဆာင္ေနသူေတြေရာ ေက်ာင္းသားေတြ အားလံုးေရာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေဖာ္ထုတ္ၾကေသးပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း သပိတ္မွာပါဝင္ၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ အားလံုးဟာ ေက်ာင္းသားအေရးဆိုတာထက္ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနကို သံုးသပ္ေဝဖန္မႈေတြသာ မ်ားလာတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲအဆင့္ကို ကူးေျပာင္းေနတယ္လို႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလိုရွိေနတဲ့ အေျခအေနကေနၿပီး တရားေဟာစင္ျမင့္ဆီ ေက်ာင္းသားထုရဲ့ သေဘာထားဆႏၵျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ဖို႔ အဆိုႏွစ္ခု ေရာက္လာပါတယ္။ ပထမဆံုး ‘ေက်ာင္းသားအေရးကိုသာ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္မွာျဖစ္တယ္’ ဆိုတဲ့အဆိုကို ကိုလတ္ဆိုတဲ့သူက ဦးေဆာင္ၿပီး တင္သြင္းပါတယ္။ ဒုတိယအေနနဲ႔ ‘ေက်ာင္းသားေတြဟာ ေက်ာင္းသားအေရး သာမက ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရမယ္’ ဆိုတဲ့အဆိုကို ကိုမိုးသီးဇြန္ဆိုသူက ဦးေဆာင္ၿပီး တင္သြင္းပါတယ္။ ေက်ာင္းသားအေရး ကိုသာ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္သင့္တယ္ဆိုတဲ့အဆိုကို ေထာက္ခံတဲ့သူဟာ မရွိသေလာက္ အလြန္နည္းေနၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းသားထုထဲမွာ မေက်နပ္မႈေတြ၊ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန္႔က်င္တဲ့သူေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေခတၱခဏ ႐ုတ္႐ုတ္ သဲသဲျဖစ္သြားၿပီး မၾကာမီမွာ ျပန္လည္တည္ၿငိမ္သြားၿပီး ေက်ာင္းသားထုအားလံုးက ‘ႏိုင္ငံေရး ေတာင္းဆိုမႈေတြျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္မည္’ဟု ျပတ္သားစြာပဲ ဆံုးျဖတ္ေပးလိုက္ၾကပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ RIT မွေနၿပီး လာေရာက္ပူးေပါင္းတဲ့ က်ေနာ္တို႔သူငယ္ခ်င္းတစုလည္း (စႏၵာဝင္း လၻက္ရည္ဆိုင္မွာ ပထမဆံုး အ႐ိုက္ခံလိုက္ရတဲ့ ႏြားထိုးႀကီးမွ ဝင္းျမင့္အပါအဝင္) တရားေဟာစင္ျမင့္၏ ညာဖက္အျခမ္းမွာ ေရာက္ေနၾက ပါတယ္။ အဆိုေတြကို ဦးေဆာင္ၿပီးတင္သြင္းၾကတဲ့သူေတြဟာ ဘယ္အတန္းက၊ ဘယ္ဘာသာရပ္က၊ ဘယ္သူေတြ ဆိုတာ လံုးဝမသိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ဟာ အေရးႀကီးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအလွည့္အေျပာင္းတခုကို ေရာက္ ေနၿပီး ေက်ာင္းသားအေရးတခုထဲကိုသာ ဦးတည္ၿပီး မဆလကို တုိက္လို႔မရဘူး။ မဆလ ဆန္႔က်င္ေရး ႏိုင္ငံေရး တိုက္ပြဲေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ဟာ တိုင္းျပည္၏ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနတဲ့ အေနအထားလို႔ က်ေနာ္တို႔ သူငယ္ခ်င္း တစုလည္း နားလည္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုမိုးသီးဇြန္ တင္သြင္းတဲ့အဆို ေထာက္ခံေဆြးေႏြးၾကဖို႔ က်ေနာ္တို႔ သူငယ္ခ်င္းတစု ဆံုးျဖတ္လိုက္ၾကတယ္။ ဘယ္သူတက္ေရာက္ေဆြးေႏြးမလဲဆိုတာ တိုင္ပင္ၾကတဲ့အခါမွာ က်ေနာ့္ကို တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးရန္ ေျပာၾကသျဖင့္ တရားေဟာစင္ျမင့္ေပၚတက္ၿပီး တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးလိုေၾကာင္း တာဝန္ ရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို ေျပာျပပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ တရားေဟာစင္ကို ထိုင္ခံုေတြနဲ႔ ကာထားၿပီး အလြယ္တကူ ဝင္ေရာက္ခြင့္မျပဳပါဘူး။ စင္ရဲ့ေနာက္ဖက္ စီစစ္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြထံ ေက်ာင္းသားကဒ္ျပ၊ ေဆြးေႏြးလိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္တင္ျပၿပီးေတာ့မွ စင္ေပၚတက္ေရာက္ေဆြးေႏြးရပါတယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔… တိုင္းျပည္က ခ်မ္းသာသေလာက္ ျပည္သူေတြၾကံဳေတြ႔ခံစားေနရတဲ့ ဒုကၡ၊ ဆင္းရဲေနရတဲ့ ဘဝအေျခအေနေတြနဲ႔ ဒီေန႔ မိမိတို႔ ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ဘဝအေျခအေနေတြ၊ အျဖစ္ဆိုးေတြကို မၾကံဳေတြ႔ေစဖို႔၊ အနာဂတ္ႀကီးမွာ ႀကီးျပင္းလာမယ့္ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ မဆလ အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ရမယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရမယ္လို႔ ခဏမွ်ေလာက္သာ ေဆြးေႏြးတင္ျပလိုက္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ရဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ေဆးတကၠသိုလ္(၂)မွ ဂ်ဴတီကုတ္အျဖဴကိုဝတ္ၿပီး နားၾကပ္ကို သိုင္းထားတဲ့ ကိုေဇာ္ထြန္း ဆိုသူဟာ ေနဝင္းအစိုးရကို အၿပီးအပိုင္ ျဖဳတ္ခ်ရမယ္ဆိုကာ လက္သီးလက္ေမာင္းတန္းရင္း အတက္ၾကြဆံုး တရား ေဟာလိုက္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ တရားေဟာစတိုင္ႏွင့္ အသြင္သ႑ာန္ကိုေတာ့ျဖင့္ ယေန႔တိုင္ အမွတ္ရေနဆဲပါ။ (သို႔ေသာ္ လည္း အခုအခါ ကိုေဇာ္ထြန္းဟာ ထိုင္းနယ္စပ္မွာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲဝင္ရင္း က်ဆံုးသြားခဲ့ၿပီလို႔ သိရွိရပါတယ္။) ဒီေနာက္မွာေတာ့ျဖင့္ အလယ္တန္းေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းသူေလးတေယာက္ႏွင့္ သံဃာေတာ္တပါး အပါအဝင္ ေက်ာင္းသားမ်ားဟာ မဆလ ဆန္႔က်င္ေရး ႏုိင္ငံေရးတိုက္ပြဲကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ အသီးသီးေျပာၾကပါတယ္။
ေက်ာင္းသားအေရး လုပ္မလား၊ ႏိုင္ငံေရး လုပ္မလားဆိုတဲ့ အဆိုႏွစ္ခုမွာ ေက်ာင္းသားထု၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္မယ္ဆိုတဲ့အဆိုကို အားလံုးဆႏၵျဖင့္ သေဘာတူညီစြာ ဆံုးျဖတ္လိုက္တာေၾကာင့္ ဂၽြန္ေက်ာင္းသားသပိတ္၏ ႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္ဟာလည္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပတ္ျပတ္သားသား ေပၚလာခဲ့ပါေတာ့တယ္။
ဂၽြန္ ၂၁ ရက္ေန႔ဟာ ဦးေနဝင္း ဦးေဆာင္တဲ့ မဆလ အစိုးရကို ေက်ာင္းသားအားလံုးက ေျဗာင္စစ္ေၾကညာၿပီး ႏိုင္ငံေရးနည္းျဖင့္ ခံစစ္မ်ဥ္းကိုေက်ာ္ လွံစြပ္ထိုးတိုက္ပြဲ စတင္လိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ သပိတ္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ၿပီးဆံုး သြားေပမယ့္လည္း ညမွာေတာ့ျဖင့္ မဆလ စစ္အစိုးရက ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ပိတ္ပစ္လိုက္ၿပီဆိုတဲ့အေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္ပါေတာ့တယ္။
ဂၽြန္ ၂၁ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ပိတ္လိုက္တာေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႏွင့္ တရားပြဲေတြဟာ မပိတ္ဘဲ က်န္ရွိေနတဲ့ RIT ႏွင့္ ေဆးတကၠသိုလ္(၁)ဖက္ကို ေရာက္ရွိသြားပါတယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ RIT ဖက္မွာ ေရာက္ေနလို႔ ေဆး(၁)ဖက္က အေျခအေနကိုေတာ့ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မသိရွိႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ မနက္ ၈ နာရီေလာက္က RIT ဝင္းထဲကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဖက္မွ ေက်ာင္းသားအခ်ိဳ႕ ေရာက္လာၿပီး RIT ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး သပိတ္ ေမွာက္ရန္ ျပင္ဆင္ေနၾကပါၿပီ။ ပထမမွာ ေက်ာင္းသားဦးေရဟာ ၇၀ ေက်ာ္ေလာက္ပဲ ရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ သပိတ္ ေမွာက္ဖို႔ လံႈ႔ေဆာ္စည္း႐ံုးမႈေတြ ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ Canteen မွာေရာ၊ စာသင္ေဆာင္ေတြဘက္မွာရွိၾကတဲ့ ေက်ာင္း သားေတြေရာ RIT ေက်ာင္းရဲ့ မ်က္ႏွာစာ ဆင္ဝင္ေအာက္မွာ လာေရာက္စု႐ံုးၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြကို စုေဝးထိုင္ခိုင္းၿပီး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဘက္မွ ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ေရာ၊ RIT ဘက္မွ ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕က ဘာေၾကာင့္ ဆႏၵျပရတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ဂၽြန္ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို ဆက္လက္ျပဳလုပ္သြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း တလွည့္စီ ရွင္းျပၾကၿပီး သပိတ္ကို စတင္လိုက္ပါတယ္။ သတိထားမိတာက ဆရာ၊ ဆရာမေတြေရာ (အဲဒီအခ်ိန္က RIT လမ္းစဥ္လူငယ္ ဥကၠ႒လည္းျဖစ္၊ Mental ဌာနမွ ပါေမာကၡလည္းျဖစ္၊ နဝတ ေခတ္မွာလည္း RIT ၏ ပါေမာကၡခ်ဳပ္အျဖစ္လည္း လုပ္သြားတဲ့) ဦးခင္ေမာင္သန္းကိုယ္တိုင္ ဘာေတြေျပာသြားတယ္ဆိုတာကို လာၿပီးနားေထာင္ပါတယ္။
စၿပီး တက္တက္ၾကြၾကြတရားေဟာတဲ့အထဲမွာေတာ့ RIT မွ မခင္ဥမၼာဆိုတဲ့ ေက်ာင္းသူတေယာက္အပါအဝင္ ကို စည္သူ၊ ကိုေသာင္းတန္တို႔လည္း ပါဝင္ၾကပါတယ္။ (ကိုစည္သူကိုေတာ့ ၁၉၈၉ မတ္လဆန္းေလာက္က အိႏၵိယ နယ္စပ္ မွာ ေနာက္ဆံုးေတြ႔လိုက္ရၿပီး ထိုင္းနယ္စပ္မွာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲဝင္ရင္း က်ဆံုးသြားတယ္လို႔ ၾကားသိရပါတယ္။) တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ RIT ေက်ာင္းမ်က္ႏွာစာ သံုးခုလံုးဟာ လာေရာက္ပူးေပါင္းၾက၊ နားေထာင္ၾကသူေတြနဲ႔ ျပည့္လွ်ံသြား ပါေတာ့တယ္။ ၁၀ နာရီခြဲေလာက္မွာေတာ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဘက္မွာေရာ၊ ေဆးတကၠသိုလ္(၂)ဘက္မွာေရာ မေန႔က ႏိုင္ငံေရးအဆိုကို တင္သြင္းခဲ့တဲ့ ကိုမိုးသီးဇြန္တို႔လည္း RIT မွာ လာေရာက္ပူးေပါင္းၾကပါတယ္။
စာေရးသူက ေရး၊ စာကပ္တဲ့သူက ကပ္၊ တရားေဟာတဲ့သူက ေဟာနဲ႔ အားလံုးဟာ လက္မလည္ေအာင္ဘဲ အလုပ္ မ်ားေနၾကပါတယ္။ BPI ေဆးဝါးလုပ္ငန္းမွ စက္႐ံုအလုပ္သမားေရာ၊ အင္းစိန္မီးရထားစက္ေခါင္း႐ံုမွ အလုပ္သမားမ်ားပါ လာေရာက္အားေပးေနတဲ့အတြက္ သပိတ္ဟာ အေတာ္အင္အားေကာင္းသြားၿပီး အားတက္စရာလည္းေကာင္းပါတယ္။ လူအုပ္ကလည္း မ်ားသထက္မ်ားလာ၊ တေယာက္တလွည့္ ေဟာရေျပာရတာလည္း မေမာႏိုင္ေအာင္ဘဲ ရွိပါေတာ့ တယ္။
နယ္ကေနၿပီး ေက်ာင္းတက္လာတဲ့ က်ေနာ္တို႔လို ေက်ာင္းသားေတြ မဆလ အစိုးရထိပ္ပိုင္း ဗဟိုေကာ္မီတီဝင္ေတြ အတြက္ သီးသန္႔ထား႐ွိတဲ့ ပဒုမၼာျပခန္းလိုဆိုင္ေတြမွ ဘယ္လိုအခြင့္အေရးေတြ ခံစားရရွိေနတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ရန္ကုန္မွေက်ာင္းသားေတြမွ ထုတ္ေဖာ္ေျပာထားေတြၾကားရေတာ့ မယံုႏိုင္စရာ အံ့ၾသခဲ့ၾကရတာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ နားေထာင္ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြထဲမွ အင္းစိန္မီးရထားစက္ေခါင္း႐ံုမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့ ကိုမ်ိဳးခ်စ္ဆိုတဲ့သူဟာ မဆလ အစိုးရကို အခ်က္က်က် ထိထိမိမိ ေထာက္ျပႏိုင္ခဲ့တဲ့သူေတြထဲမွာ တေယာက္အပါအဝင္ပါပဲ။
ေန႔လည္မွာ ပဲခူးေကာလိပ္မွ ေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္တေယာက္ သပိတ္ကို ေထာက္ခံတဲ့သဝဏ္လႊာႏွင့္အတူ ေရာက္႐ွိလာသလို ျပည္၊ မေကြးေကာလိပ္မ်ားမွလည္း သပိတ္ကိုေထာက္ခံၾကေၾကာင္း သဝဏ္လႊာမ်ား ေပးပို႔ၾက ပါတယ္။
ေန႔လည္မွာေတာ့ RIT ခန္းမေရွ ့မွာ ကိုစည္သူ၊ မိုးသီးဇြန္အပါအဝင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာေရာ၊ RIT မွေရာ သပိတ္ကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ စုစုေပါင္း႐ွစ္ေယာက္ဟာ အျပန္အလွန္မိတ္ဆက္ၾကၿပီး အစည္းအေဝးျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။
အဓိကေတာ့ မနက္ျဖန္လည္း ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ရယ္၊ ျပည္သူေတြထံကို… သပိတ္ ေမွာက္တာဟာ ေက်ာင္းသားအေရးအတြက္သာ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္ေတာ့မွာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ျပည္သူေတြက လည္း ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ပူးေပါင္းၿပီး မဆလ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ၾကဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၾကပါတယ္။
ညေန ၃ နာရီခြဲေလာက္မွာေတာ့ျဖင့္ ေျမနီကုန္းမွာ ကေလးေတြကို လံုထိန္းက ကားနဲ႔တိုက္သတ္ၾကတဲ့အေၾကာင္း သတင္းေရာက္႐ွိလာပါတယ္။ သတင္းကို အတိအက်စံုစမ္းဖို႔ ဒုတိယႏွစ္မွာတက္ေနတဲ့ ေျမာင္းျမမွ ဗိုလ္ဗိုလ္ေက်ာ္ကို ေစလႊတ္လိုက္ၾကပါေသးတယ္။ ေနာက္က်မွ ေျမနီကုန္းအေရးအခင္းဟာ ျပင္းထန္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ညေန ၄ နာရီခြဲေလာက္မွာေတာ့ျဖင့္ သပိတ္ကို နားဖို႔တိုင္ပင္ၾကၿပီး ေက်ာင္းထဲမွာ ဆက္လက္ေနရင္ မလံုျခံဳတဲ့အတြက္ ပဥၥမႏွစ္ လွ်ပ္စစ္မွ ကိုဖုန္းျမင့္(ယၡဳ Australia ေရာက္)ရယ္၊ ကိုမိုးသီးဇြန္ရယ္၊ အျခားေက်ာင္းသားႏွစ္ေယာက္ရယ္ ဘတ္စကား ေတြလည္း လံုးဝမရွိေတာ့တာေၾကာင့္ အေရွ႕ႀကိဳ႕ကုန္းကို ျဖတ္ၿပီး ေနထိုင္မယ့္ ေတာင္ဥကၠလာဘက္ကို ေျခလ်င္ ထြက္လာခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ ေတာင္ဥကၠလာေရာက္မွ လူစုခြဲလိုက္ၾကပါေတာ့တယ္။
က်ေနာ္တို႔ RIT ဝင္းထဲမွ ထြက္သြားၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ လွည္းတန္းမွာရဲက ပစ္လိုက္လို႔ ေသဆံုးသြားတဲ့ ေက်ာင္းသား တေယာက္ရဲ့အေလာင္း RIT ထဲ ေရာက္႐ွိလာၿပီး သပိတ္ဟာ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚခဲ့တယ္လို႔သိ႐ွိရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္တပ္က ဝင္စီးလိုက္ၿပီး ဖမ္းမိတဲ့သူေတြကို လက္ျပန္ႀကိဳးတုပ္ ေက်ာင္းေရွ႕မ်က္ႏွာစာ ျမက္ခင္းမွာ ေမွာက္လ်က္ ထားခဲ့တယ္။ ေထာက္လွမ္းေရးေတြကလည္း အေဆာင္ေတြထဲဝင္ ဓါတ္ပံု႐ိုက္ၿပီး အခ်ိဳ႕ကို အင္းစိန္ေထာင္သို႔ ပို႔ လိုက္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာပဲ ကိုမ်ိဳးခ်စ္လည္း အဖမ္းခံလိုက္ရတယ္လို ့သိရတယ္။
ညမွာေတာ့ ေရဒီယိုမွ မာ႐ွယ္ေလာအမိန္႔ကို ေၾကညာလိုက္ၿပီး RIT ကိုေတာ့ တရားဝင္ပိတ္လိုက္တယ္လို႔ မေၾက ညာေတာ့ဘဲ ညေနကတည္းက စစ္တပ္ ဝင္ေရာက္စီးနင္းေနရာယူၿပီးေနပါၿပီ။ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္ေတြ ပိတ္လိုက္ ေပမယ့္ အုပ္စုလိုက္ ေက်ာင္းသားသပိတ္တိုက္ပြဲေတြဟာ ႐ွစ္ေလးလံုးကာလအထိကို ဆက္လက္ၿပီး ျဖစ္ေပၚ ေနခဲ့ပါတယ္။
မတ္လတိုက္ပြဲမ်ားမွသည္ ဂၽြန္လတိုက္ပြဲမ်ားသို႔၊ ဂၽြန္လတုိက္ပြဲမ်ားမွသည္ ယေန႔တိုင္ တခ်ိဳ႕လည္း ႐ွစ္ေလးလံုး လူထု
တိုက္ပြဲေတြမွာ၊ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲေတြမွာ မြန္ျမတ္စြာ အသက္ေပးလွဴခဲ့ၾကၿပီးပါၿပီ။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားမွာ နဝတ စစ္အစိုးရ အၿပီးအပိုင္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသည္အထိ နည္းလမ္းမ်ိဳးစံုနဲ ့ တိုက္ပြဲဝင္ေနၾကပါတယ္။ ။
၊သံဒုတ္၊
ပန္းစကားမဂၢဇင္း အမွတ္ ၁၆
၁၉၉၆ မွ
15 June 2009
REVOLUTION (Maung Swan Yi)
The smooth, long bamboos
When split with the knife
Are all destroyed.
The rough, long split bamboos,
When whittled with the knife
And woven, a beautiful
basket is made.
The basket is of value more
Then the bamboo –
Regret not of the bamboo’s loss.
-Maung Swan Yi-
From collection of ‘Red and Blue’
Translated by Maung Tha Noe
29.11.1961
12 June 2009
ေတာ္လွန္ေရး (ေမာင္စြမ္းရည္)
ေခ်ာေမြ႔ရွည္လ်ား၊ ဝါးလံုးမ်ားကို
ဓါးျဖင့္စိတ္ျဖာ၊ ခြဲလိုက္ရာတြင္
ဝါးမွာ ပ်က္စီးခဲ့ေလၿပီ…။
ၾကမ္းတမ္းရွည္လ်ား၊ ဝါးျခမ္းမ်ားကို
ဓါးျဖင့္ျဖတ္သတ္၊ ယက္ပါလတ္မူ
သပ္ရပ္လွစြာ၊ ေတာင္းျဖစ္လာလိမ့္
ေတာင္းမွာ ဝါးထက္၊ တန္ဖိုးတက္၏
ဝါးတြက္ ႏွေမ်ာမရွိႏွင့္…။ ။
ေမာင္စြမ္းရည္
၂၉၊ ၁၁၊ ၆၁
'အနီႏွင့္အျပာ'ကဗ်ာစာအုပ္မွ
၈၈ ဇြန္ ၂၁ ေျမနီကုန္းအေရးအခင္း (ဝင္းတင့္ထြန္း)
မတ္လလႈပ္႐ွားမႈရဲ့ အဆက္ ဇြန္လလႈပ္႐ွားမႈဟာ တစတစ ပိုၿပီးအားေကာင္းလာခဲ့ပါတယ္။ စက္မႈတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ေမာင္ဖုန္းေမာ္ ေသြးေျမက်ခဲ့ရတာကေန၊ တနည္းအားျဖင့္ ေက်ာင္းသားေသြး ေျမက်ခဲ့မႈကေန စတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့ရတဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္႐ွားမႈႀကီး ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဦးေဆာင္သူဟာ ေက်ာင္းသားေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းသား ေတြရဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကလည္း (၁) မတ္လ အေရးအခင္း၌ အၾကမ္းဖက္ ႐ိုက္ႏွက္ သတ္ျဖတ္ မုဒိမ္းက်င့္ခဲ့သူမ်ားအားလံုးကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူေပးရန္၊ (၂) သပိတ္တိုက္ပြဲမ်ား၌ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပၾကေသာ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားကို အေႏွာင့္အယွက္မျပဳရန္၊ (၃) အဖမ္းအဆီး ခံထားရတဲ့ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူအားလံုးကို ႁခြင္းခ်က္မ႐ွိ ျပန္လႊတ္ေပးရန္၊ (၄) ေက်ာင္းသား အေရးအခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မည္သူတဦးတေယာက္ကိုမွ် ေက်ာင္းမထုတ္ရန္၊ (၅) ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ားကို တရားဝင္ဖြဲ႕စည္းခြင့္ျပဳရန္၊ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးမ်ား အျပည့္အဝ ျပန္လည္ ေပးအပ္ရန္ ဆိုတာေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားအေရးကို ဗဟိုျပဳထားတဲ့ တရားမွ်တ မွန္ကန္႐ိုး႐ွင္းလြန္းလွတဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္အစိုးရက စစ္အာဏာ႐ွင္ စနစ္ က်င့္သံုးေနသူမ်ားပီပီ ဘာတခုကိုမွ လိုက္ေလ်ာဖို႔ ဆႏၵမ႐ွိခဲ့ၾကပါ။ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲပစ္ဖို႔နဲ႔ မျဖစ္ျဖစ္တဲ့နည္းနဲ႔ ႏွိမ္နင္းပစ္ဖို႔ကိုပဲ ဦးတည္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဇြန္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ ‘ေျမနီကုန္းအေရးအခင္း’ ဆိုတာတခု ထပ္ေပၚလာပါတယ္။ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္လွည့္လည္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူငယ္ေလးေတြကို ၿဖိဳခြဲပစ္ေရးအၾကံ နဲ႔ လံုထိန္းရဲကားေတြက အတင္းဒရၾကမ္း ေမာင္းႏွင္ဝင္ေရာက္လာၿပီး တိုက္ခိုက္ ၿဖိဳခြင္းတာေၾကာင့္ မ႐ႈရက္စရာျမင္ကြင္း အျဖစ္အပ်က္ႀကီး ျဖစ္ေပၚခဲ့ရပါတယ္။ အခုလို လံုထိန္းကားေတြက ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားငယ္ေလးေတြအေပၚ ကားနဲ႔ ဝင္ေရာက္ တိုက္သတ္တာကို မခံမရပ္ႏိုင္တဲ့ ျပည္သူ လူထုႀကီးက အနီးအနားမွာ ႐ွိေနၾကတဲ့ ေျမနီကုန္း လူထုႀကီိိိးက ေက်ာင္းသားထုနဲ႔ေပါင္းၿပီး လံုထိန္း ရဲေတြကို ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ၾကပါတယ္္။ ရရာလက္နက္ေတြစြဲကိုင္ၿပီး နာနာက်ည္းက်ည္း ျပန္လည္တုန္႔ျပန္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ လံုထိန္းရဲ ၆ ေယာက္ ေသဆံုးခဲ့ရတဲ့အထိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျဖစ္ပြားခဲ့ရပါတယ္။ ရက္ရက္စက္စက္ အႏွိပ္ကြပ္ခံေနရတဲ့ ေက်ာင္းသားထုနဲ႔ စစ္အစိုးရအေပၚ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ မုန္းတီး နာက်ည္းေနတဲ့ ျပည္သူလူထုဟာ ဇြန္လ အေရးအခင္းေတြအတြင္းမွာ ေပါင္းစပ္မိသြားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ေကြ႔ခ်ိဳးႀကီးတခုဆီ ဦးတည္မိၾကၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ရန္ကုန္ မႏၱေလး တကၠသိုလ္ေတြ ပိတ္လိုက္ရၿပီးေနာက္ စစ္အစိုးရဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္႐ွားမႈေတြဟာ ေတာမီးပမာ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားရပါ ေတာ့တယ္။ ေၾကညာခ်က္ေတြ၊ ထုတ္ျပန္စာတမ္းေတြ၊ ေဝငွၾကတာေတြ ေနရာအႏွံ႔ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ၿပီး မႏၲေလး၊ ျမင္းျခံ၊ စစ္ကိုင္း၊ မံု႐ြာ၊ ေရႊဘို၊ မိတၳိလာ အထကေတြမွာလည္း ပိုစတာတိုက္ပြဲေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဇြန္လလႈပ္႐ွားမႈေတြအတြင္း ေက်ာင္းသားတိုက္ပြဲေတြ ၾကားကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးရဲ့ နာမည္ေတြကေတာ့ ‘မင္းကိုႏိုင္’ ဆိုတာနဲ႔ ‘မိုးသီးဇြန္’ ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဇြန္ ၂၃ ရက္မွာ ပဲခူးမွာလည္း လူထုအံုႂကြမႈႀကီးေပၚေပါက္လာပါတယ္။ စစ္အစိုးရက ေနဝင္ မီးၿငိမ္း အမိန္႔ထုတ္ျပန္ၿပီး ဟန္႔တားႏွိပ္ကြပ္္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူထုတိုက္ပြဲေတြက ေတာမီးပမာ ျဖစ္လာစျပဳၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဇြန္လအဆက္ ဇူလိုင္လတိုက္ပြဲေတြ ဆက္တိ္ုက္ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ရန္ကုန္ေက်ာင္းသားထုက ေနရာအႏွံ႔လႈပ္႐ွားလာၿပီး ေရႊတိဂံုဘုရား ကုန္းေတာ္ေပၚမွာလည္း တရားပြဲေတြ၊ ေဟာေျပာမႈေတြ၊ စာရြက္စာတမ္းျဖန္႔ေဝမႈေတြ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ လုပ္ေဆာင္လာ ပါတယ္။ ‘ဗကသ’ အေဆာက္အဦႀကီးရဲ့ ဓါတ္ပံုနဲ႔ ၇ ရက္ ဇူလိုင္ႀကီးရဲ့ အ႐ိုးတြန္သံေတြကလည္း က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ပဲ့တင္ညံလာခဲ့ပါတယ္။ စစ္အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲတဲ့နည္း၊ ေက်ာင္းသားလႈပ္႐ွားမႈကို ေသးသိမ္ေအာင္ ပုတ္ခတ္ေျပာဆို အသေရဖ်က္တဲ့ ေအာက္လမ္းနည္း၊ ဒလွ်ိဳဒလံေတြလႊတ္ၿပီး သပ္လွ်ိဳၿဖိဳခြဲတဲ့နည္း၊ ညစ္နည္းပေဒသာ က်င့္သံုးၿပီး ဟန္႔တားႏွိပ္ကြပ္ခဲ့ ပါတယ္။ အဖမ္းအဆီးေတြ မေရမတြက္ႏိုင္ေအာင္ ပိုမိုမ်ားျပားလာခဲ့ပါတယ္။ ဇူလိုင္လထဲမွာ ေတာင္ႀကီးနဲ႔ ျပည္မွာလည္း ဘာသာေရးအဓိက႐ုဏ္းေတြ ေပၚေပါက္ပါတယ္။ (စစ္အစိုးရက ဘာသာေရး အဓိက႐ုဏ္းေတြနဲ႔ အာ႐ံုေျပာင္းၾကည့္ဖို႔ႀကိဳးစားတာလို႔ ယူဆၾကတာေတြ႐ွိသလို ‘ေတာင္ႀကီးၿပိဳလို႔ ျပည္ပ်က္ၿပီးၿပီ’ ဆိုတဲ့သေဘာနဲ႔ ေဗဒင္ကြက္နဲ႔ ယၾတာေခ်တာလို႔လည္း ထင္ေၾကးေပးၾကတဲ့ အဓိက႐ုဏ္းႀကီးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။) ေပၚေပါက္လာသမွ်ေသာ အေရးအခင္း ေတြဟာ ဘယ္လိုပံုသ႑ာန္နဲ႔ပဲ ေပၚေပါက္လာလာ၊ ဘာေၾကာင့္ေပၚေပါက္လာလာ၊ ေနာက္ဆံုး မွာေတာ့ မဆလ ဆန္႔က်င္ေရး စစ္အာဏာ႐ွင္ ဆန္႔က်င္ေရးဆီကိုသာ ေရာက္႐ွိသြားပါတယ္။ ေက်ာင္းသားမ်ား က စတင္ေပါက္ကြဲဆင္ႏႊဲလိုက္တဲ့ တိုက္ပြဲႀကီးဆိုတာ အားလံုးက အေလးထား အသိျပဳၾက သလို၊ လူထုႀကီးကပါ ပူးေပါင္းပါဝင္ အားျဖည့္လာတဲ့အခါက်မွ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ႀကီးမား နက္႐ႈိင္းလာခဲ့တယ္ ဆိုတာကိုလည္း ႐ွင္း႐ွင္းလင္းလင္း ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ လူထုႀကီးကပါ ေနရာအႏွံ႔ ပါဝင္ပူးေပါင္း အားေပးေထာက္ခံလာတာဟာလည္း ေက်ာင္းသားထုရဲ့ တရားမွ်တတဲ့ လႈပ္႐ွားမႈေတြကို ေထာက္ခံအားေပး ကူညီဝန္းရံခ်င္လြန္းတဲ့ စိတ္ဆႏၵေၾကာင့္ခ်ည္း မကပါ။ အရင္းခံက လူထုႀကီးကိုယ္တိုင္ ႏွစ္႐ွည္လမ်ားခံစားေနၾကရတဲ့ စစ္အစိုးရရဲ့ ေဖာက္ျပန္တဲ့ ေပၚလစီအရပ္ရပ္ေအာက္ကေန ျဖစ္ေပၚလာရတဲ့ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး ၾကပ္တည္းမႈေတြ ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တတို္င္းျပည္လံုး လႈပ္လႈပ္႐ွား႐ွား ျဖစ္လာရပါတယ္။
ဇူလိုင္လ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ တခုတည္းေသာ ဦးေဆာင္ပါတီႀကီး မဆလရဲ့ အေရးေပၚ ပါတီ ညီလာခံႀကီး ေခၚဆိုက်င္းပပါတယ္။
ပါတီဥကၠဌႀကီး ဦးေနဝင္းက မလႊဲမေ႐ွာင္သာ ႏုတ္ထြက္ အနားယူေရးကိစၥကို ေျပာဆိုလာရပါ တယ္။ သူတင္မက ဦးစန္းယု၊ ဦးေအးကို၊ ဦးေက်ာ္ထင္တို႔ပါ အနားယူၾကမယ့္အေၾကာင္း ေျပာဆို လာပါတယ္။ ေျပာပံု ဆိုပံုကေတာ့….
“မတ္လနဲ႔ ဇြန္လမ်ားအတြင္းက စိတ္မခ်မ္းေျမ့စရာျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြေၾကာင့္ သြယ္ဝိုက္ ေသာနည္းနဲ႔ တာဝန္မကင္းသူဟု ယူဆတာကတေၾကာင္း၊ အသက္အရြယ္အားျဖင့္ ေထာက္လာတာက တေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ ပါတီဥကၠ႒နဲ႔ ပါတီဝင္အျဖစ္မွ ႏုတ္ထြက္ခြင့္ ေပးၾကပါလို႔…”
ေျပာဆိုၿပီး ႏႈတ္ထြက္စာကို ကိုယ္တိုင္ေတာင္ ဆက္ဖက္ႏိုင္စြမ္းမ႐ွိေတာ့တဲ့အတြက္ ဦးေထြးဟန္ လက္ထဲစာကို ထိုးထည့္ေပးပါတယ္။ ဦးေထြးဟန္က ဦးေနဝင္းအစား ဖတ္ျပရပါတယ္။ အဲဒီ ညီလာခံမွာပဲ ဦးေနဝင္းဟာ (သမဂၢႀကီးရဲ့ အ႐ိုးတြန္သံကို ၾကားလာရၿပီျဖစ္တဲ့ အတြက္) ၇ ရက္ ဇူလိုင္ကိစၥ၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢႀကီးၿဖိဳခ်ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကိုယ္လြတ္႐ုန္းဖို႔ ႀကိဳးပမ္း ေျပာဆိုတာေတြ လုပ္ပါတယ္။ အခ်ဳပ္ကေတာ့ ဦးေအာင္ႀကီးအေပၚ ပံုခ်ႏိုင္ဖို႔ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလို ႏုတ္ထြက္ေတာ့မယ့္ကိစၥ၊ ကိုယ္လြတ္႐ုန္းတဲ့ကိစၥေတြ ေျပာဆိုၿပီးတဲ့အခါမွေတာ့ သူရဲ့ ထံုးစံအတိုင္း စစ္အာဏာ႐ွင္ပီပီ စစ္အာဏာ႐ွင္စိတ္ဓာတ္ကိို ေဖာ္ျပတဲ့ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးကို ၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး စစ္တပ္ကို ေျမႇာက္ပင့္ မီးစိမ္းျပေပးလိုက္တဲ့ အမိုက္အ႐ိုင္းဆံုးစကားႀကီးကို ေျပာဆိုသြားပါေတာ့တယ္။ အဲ့ဒီစကားကေတာ့…
“ေနာင္ကို လူစုလုေဝးနဲ႔ ဆူဆူပူပူလုပ္ခဲ့လို႔႐ွိ႐င္ေတာ့ စစ္တပ္ဆိုတာ ပစ္ရင္ မွန္ေအာင္ ပစ္တယ္။ မိုးေပၚေထာင္ၿပီး ေဖာက္တာမပါဘူး။ အဲဒါ ေနာင္ကို ဆူဆူပူပူလုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလို ဆူတဲ့လူေတြ မသက္သာဘူးမွတ္ေပေတာ့”…လို႔ ဆိုတဲ့စကားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ၿခိမ္းေျခာက္ႀကိမ္းေမာင္း ေျပာဆိုသြားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ တဖက္ကလည္း သူ ေျပာဆိုႀကိမ္းေမာင္း သြားတဲ့အတိုင္း အၾကမ္းနည္းနဲ႔ ကိုင္တြယ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔အတြက္ လူေရြးထားၿပီးၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ရက္စက္တဲ့ေနရာမွာ နာမည္ႀကီးတဲ့၊ (ကရင္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ေစာဘဦးႀကီးကို သတ္ရာမွာ၊ ၇ ရက္ဇူလိုင္ကို ေသြးေခ်ာင္းစီးေအာင္ သတ္ရာမွာ နာမည္ဆိုးနဲ႔ ေက်ာ္ၾကားခဲ့တဲ့) ‘သားသတ္သမား’ဘြဲ႔ရ ဦးစိန္လြင္ကို သူ႔ရဲ့ ဆက္ခံသူအျဖစ္ ထိုးတင္ေရြးခ်ယ္ အပ္ႏွင္းလိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။
-ဝင္းတင့္ထြန္း-
‘အေမွာင္ၾကားက ဗမာျပည္’
(အနီးေခတ္ ဗမာျပည္ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈသမုိင္းအက်ဥ္း -၁၉၄၈-၂၀၀၀)မွ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။
